«Είναι σαφές ότι Τουρκία και Δύση ακολουθούν μία νέα χορογραφία. Σε μία χορογραφία όμως τα βήματα πρέπει να είναι συμφωνημένα» έλεγαν διπλωμάτες στα «ΝΕΑ» προσπαθώντας να διαβάσουν πίσω από τις γραμμές της απόφασης του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώσει την πρόθεσή του να προωθήσει στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της χώρας του προς έγκριση το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το ποια είναι αυτά τα βήματα και ποιος οδηγεί τις εξελίξεις ωστόσο ακόμα δεν έχει καταστεί σαφές. Με τουρκικές πηγές να απαντούν με νόημα στην ερώτηση εάν θα αλλάξει η στάση της Τουρκίας απέναντι στη Δύση πως «η ερώτηση είναι λάθος, γιατί η Τουρκία είναι η Δύση. Και η Ανατολή».
Στην Αθήνα πάντως κυβερνητικές πηγές έβλεπαν θετικά την επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Δύσης, ενώ κρατούσαν χαμηλούς τόνους και σε σχέση με τις αποφάσεις που αφορούν το τουρκικό αίτημα για τα F-16. Με την Τουρκία να συζητά για F-16 και να αναμένεται να φανεί τι συμφωνία έχει κάνει – αν έχει κάνει – και τι όρους ενδεχομένως θα της θέσει το Κογκρέσο. Αλλωστε η αμερικανική διοίκηση έχει εδώ και αρκετό καιρό δηλώσει τις θετικές διαθέσεις της όσον αφορά την απόκτηση των F-16 από την Αγκυρα. Ακόμα και σε αυτό ωστόσο στην Αθήνα θυμίζουν ότι πριν από τέσσερα χρόνια η Τουρκία ήταν στο πρόγραμμα για την απόκτηση 100 μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 χωρίς κανένα περιορισμό. Ο γερουσιαστής, Ρόμπερτ Μενέντεζ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αποφάσεων για τα τουρκικά F-16 την ερχόμενη εβδομάδα.
Οδικός χάρτης
Διπλωμάτες σημείωναν στα «ΝΕΑ» πως ο Ερντογάν έθεσε έναν οδικό χάρτη για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, χωρίς ωστόσο να βάζει χρονοδιάγραμμα για επικύρωση του πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την πλευρά της Τουρκίας. Ο Ερντογάν προχώρησε δηλαδή στις δηλώσεις περί δεσμεύσεων που του ζητήθηκαν και έλαβε τις αντίστοιχες από τη Σουηδία και το ΝΑΤΟ. Επισημαίνουν δε ότι δεσμεύσεις από όλες τις πλευρές είχαν αναληφθεί σε επίπεδο δηλώσεων και το 2022 στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη. Και υπογραμμίζουν τη σημασία της αλληλουχία των γεγονότων, εάν δηλαδή θα υπάρξει εμφανής σύνδεση έγκρισης του τουρκικού αιτήματος για τα F-16 με την προώθηση προς έγκριση στην τουρκική Βουλή της εισόδου της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Σημαντικό για τους διπλωμάτες σε αυτή τη φάση είναι να ξεκαθαριστεί τι πραγματικά συμφωνήθηκε στη συνάντηση Στόλτενμπεργκ – Ερντογάν – Κρίστερσον, τι έδωσε και τι πήρε η Τουρκία και σε ποιο επίπεδο. Επίσης η συνάντηση του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον τούρκο ομόλογό του, χθες το απόγευμα στο Βίλνιους, αλλά και τα όσα προηγήθηκαν στις τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχαν τόσο οι πρόεδροι ΗΠΑ και Τουρκίας, αλλά και οι ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν και Χακάν Φιντάν.
Σειρά από βήματα
Τόνιζαν δε ότι η «ενεργοποίηση των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας» δεν σημαίνει ημερομηνία ένταξης, αλλά μία σειρά από βήματα που θα πρέπει να κάνει η Αγκυρα για την επιστροφή των ευρωτουρκικών σχέσεων σε ράγες κανονικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο άλλωστε άνοιξε και το ζήτημα ο Ερντογάν, σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ που ήθελε επανεκκίνηση των συνομιλιών για την οικονομία, αλλά και για τις βίζες. Εκτιμάται ωστόσο ότι το βήμα προς τη Σουηδία αφορούσε βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Συμβούλιο υπουργών
στις 28 Ιουλίου
Ως προς τον ευρωπαϊκό δρόμο της Τουρκίας, πληροφορίες των «ΝΕΩΝ» για τα θέματα που είναι στο τραπέζι και θα τεθούν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Ιουλίου, αναφέρουν ότι θα επισημαίνεται ο ρόλος της Αγκυρας ως εταίρος-κλειδί της ΕΕ, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν σκέψεις για άνοιγμα ή κλείσιμο νέων κεφαλαίων στο πλαίσιο της ενταξιακής της διαδικασίας. Γίνεται δε αναφορά στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2021 για την Τουρκία, ενώ σημειώνεται ότι ρόλο στις σχέσεις Βρυξελλών – Αγκυρας θα παίξουν η τοποθέτηση της Τουρκίας σε σχέση με τη ρωσική εισβολή την Ουκρανία, η εφαρμογή των ευρωπαϊκών κυρώσεων, η σταθερή αποκλιμάκωση της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, η πολιτική της στο Μεταναστευτικό, αλλά και το Κυπριακό. Με πηγές των Βρυξελλών να τονίζουν ότι ΕΕ και Τουρκία πρέπει να βοηθήσουν η μία την άλλη για την προώθηση των σχέσεων, να δημιουργήσουν μία θετική δυναμική, ακόμα και αν υφίστανται ζητήματα που είναι δύσκολα.
