Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Διαθέτουν οι εποχές του χρόνου τη δική τους γλώσσα; Εχουν, όπως για όλα, απαντήσει πριν από μας οι ποιητές. Οι λέξεις που συνοδεύουν κάθε εποχή είναι το συμπλήρωμά τους. Και επειδή όλες οι εποχές εργάζονται για το καλοκαίρι, η γλώσσα του καλοκαιριού γίνεται γλώσσα κάθε στιγμής του χρόνου. Τη συναντάς στον δύσκολο χειμώνα, τη βρίσκεις στην έλευση της άνοιξης, την ακούς στην αποχώρηση του φθινοπώρου. Παντού μέσα τους ακτινοβολεί το καλοκαίρι. Θάλασσα, ήλιος, ταξίδι, φως. Η γλώσσα του καλοκαιριού διαποτίζει ως επιθυμία τη γλώσσα όλων των εποχών.
Και αν στην απόδοση της θαυματοποιητικής εναλλαγής των εποχών οι ποιητές πέτυχαν να τοποθετήσουν το καλοκαίρι στην κορυφή, στον πεζό πολιτικό χρόνο οι μήνες του θέρους τοποθετήθηκαν στην άκρη, σαν να αφαιρέθηκαν από τον πολιτικό χρόνο, σαν να αγνοήθηκαν εντελώς, να βρέθηκαν εκτός αντιπαράθεσης. «Τα μπάνια του λαού», σύνθημα άλλης εποχής, πνεύμα μιας προηγούμενης Ελλάδας, αποτυπώνει αυτή την πρόθεση απόστασης από το πολιτικό, την πρόθεση να ξεχαστεί μέσα στην αμεριμνησία του καλοκαιριού το δυσάρεστο, που πάντα ενυπάρχει σε μια πολιτική σύγκρουση.
Ετσι το καλοκαίρι εκτός από χρόνος «διακοπών» γίνεται και χρόνος πολιτικής αποχής. Τα υπαρκτά ζητήματα χάνουν την έντασή τους, η σχετική συζήτηση, εάν υπάρχει, είναι ήπια, οι πρωταγωνιστές προσαρμόζονται στην απαίτηση, η πολιτική υποχωρεί. Η ανάπαυλα που κερδίζει προσθέτει μια μικρή ευφορία στο όνειρο των διακοπών και την προσωρινή απελευθέρωση από την εργασία.
Ανάλογα διαμορφώνεται κατά κανόνα και η πολιτική γλώσσα του καλοκαιριού. Απεικονίζει την ανάπαυλα, αποδίδει την απόσταση, την προσωρινή πολιτική ησυχία. Το φετινό καλοκαίρι διαφέρει. Δεν θα κοπάσει η προεκλογική πολυλογία. Τον πρώτο μήνα του καλοκαιριού, τον Ιούνιο, κέρδισε η γλώσσα των εκλογών. Οι απορίες για τον χρόνο διεξαγωγής τους, οι υποθέσεις χωρίς τέλος, οι δημοσκοπικοί αριθμοί μονότονα επαναλαμβανόμενοι, μια άγονη συζήτηση γύρω από τον εαυτό της.
Καθώς μπήκαμε στον Ιούλιο, το φετινό καλοκαίρι λοιπόν θα μιλήσει γλώσσα εκλογική. Δίπλα στην αμεριμνησία των πολλών - δεν μπορούν οι πολιτικές δυνάμεις να αντιπαρατεθούν στο πνεύμα του καλοκαιριού και τη μαγεία του - η πολιτική δραστηριότητα θα πυκνώσει και ο κομματικός λόγος θα πασχίζει να ακουστεί στις παραλίες και στα πανηγύρια.
Είτε οι εκλογές πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο είτε την άνοιξη του 2023, το συμπλήρωμα αυτού του καλοκαιριού θα έχει προεκλογικό χρώμα και γλώσσα. Και δεν θα ήταν ίσως καθόλου κακό αυτό, ούτε αρνητικό. Μετά την πανδημία, τους περιορισμούς και τις ποικίλες δυσκολίες, με τους περισσότερους Ελληνες αλλού, θα μπορούσε το καλοκαίρι αυτό να γίνει μια πανελλήνια πολιτική αγορά. Μια πρωτόγνωρη σκηνοθεσία πολιτική, όπου χωρίς τους καταναγκασμούς της καθημερινής επανάληψης, τα πολιτικά μηνύματα να ακούγονται διαφορετικά, τα πολιτικά πρόσωπα ναι διακρίνονται κατά κυριολεξία καλύτερα κάτω από το φως του ήλιου, η πνοή του καλοκαιριού να τρέφει την κριτική σκέψη και η απόσταση από την καθημερινότητα να λειτουργεί απελευθερωτικά.
Κάτω από την επιφάνεια, κινούνται τα πράγματα με τον δικό τους τρόπο. Και καμιά φορά εξελίσσονται εναντίον της φαντασίας του πολιτικού σκηνοθέτη τους. Μέχρι σήμερα δεν μας απασχόλησε ένας ορισμός του «πολιτικού καλοκαιριού». Από το φθινόπωρο θα έχουμε αρκετό υλικό για μια σχετική επεξεργασία.
Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
