Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας του 1821 και οι αρχαίοι έλληνες κλασικοί συναντώνται στο ερευνητικό έργο της δρος Ρόζα Αντουχάρ. Ως μία από τις κορυφαίες μελετήτριες στον τομέα των κλασικών σπουδών η φιλόλογος στο King's College London μελετά την υποδοχή του αρχαιοελληνικού δράματος, ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, καθώς και μεταξύ των κοινοτήτων των Λατίνων στις ΗΠΑ. Η έρευνά της οδήγησε σε ένα ευρύτερο ενδιαφέρον για την ενασχόλησή της με την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα σε όλη την Αμερική και τον τρόπο που τα έργα αυτά διασταυρώνονται με ζητήματα φύλου, φυλής, τάξης και εθνικής ταυτότητας. Για τον λόγο αυτό η Επιτροπή του London Hellenic Prize είχε επιλέξει για το βραβείο του 2020 τη δική της ανθολόγηση με τις θεατρικές μεταγραφές του μεξικανού συγγραφέα Luis Alfaro, ο οποίος βασιζόταν στις τραγωδίες της «Ηλέκτρας», του «Οιδίποδα» και της «Μήδειας».
ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ. Αφετηρία μου είναι το αρχαίο ελληνικό δράμα και οι διαφορετικές προσλήψεις του . Πρέπει να κατανοήσουμε τις ιστορίες των Ελλήνων. Αυτή τη στιγμή γίνονται διάφορες συζητήσεις για την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και τον κλασικό κόσμο και δεν είναι ξεκάθαρες. Στην έρευνά μου, κοιτάζοντας συγκεκριμένα την περιοχή της Νότιας Αμερικής, διαπίστωσα ότι τον 19ο αιώνα υπήρξαν οραματιστές διανοούμενοι οι οποίοι στράφηκαν στους Ελληνες για τα πρότυπά τους. Ειδικά μετά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του 1821 οι ρομαντικές αντιλήψεις για τους Ελληνες ενέπνευσαν πολλούς ανθρώπους από την περιοχή οι οποίοι αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους από την Ισπανία. Και η ελληνική αρχαιότητα τους πρόσφερε το μοντέλο για την επανάστασή τους. Ανάμεσα στους αρχαίους Ελληνες σε κείμενα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Θουκυδίδη υπήρχαν έννοιες και ιδέες για το μέλλον. Αυτή η διαπίστωση με παρακινεί να τα ψάξω σε βάθος. Υπάρχουν πολλοί τρόποι ανάγνωσης της αρχαιότητας και νομίζω ότι πρέπει να διερευνήσουμε όλες αυτές τις ιστορίες επειδή το νόημά τους έχει σημασία και σήμερα και τα καθιστά μια παγκόσμια γλώσσα.
Ο ΜΠΟΛΙΒΑΡ. Ο Σιμόν Μπολίβαρ ήταν ένας από τις μεγαλύτερους επαναστάτες. Τον ενδιέφερε η περιοχή του να ανεξαρτητοποιηθεί από την Ισπανία ώστε σε μία επιστολή του από την Τζαμάικα το 1822 συνέκρινε τον Ισθμό του Παναμά με τον Ισθμό της Κορίνθου. Στο όραμά του για ανεξαρτησία η αρχαία Ελλάδα και η σύγχρονη Ελλάδα της εποχής του αντιπροσώπευαν το ιδανικό μοντέλο ελεύθερης σκέψης που έδειχνε τους τρόπους απελευθέρωσης. Ο Σιμόν Μπολίβαρ είχε ζήσει πολλά χρόνια στο Λονδίνο και γι' αυτό ήξερε τη σημασία που είχαν οι αρχαίοι Ελληνες για τους Βρετανούς, οπότε είχε αυτές τις διαμεσολαβημένες θεάσεις της ελληνικής αρχαιότητας και των Ελλήνων του καιρού του. Ο ρόλος μου ως ακαδημαϊκού είναι να ξεμπλέξω πολλές έννοιες που βρίσκονται μέσα σε αυτές τις ιδέες. Πολλές από αυτές έχουν απήχηση ακόμη και σήμερα. Το επόμενο έργο μου «Tragedy and Revolución: Refashioning Greek Drama in the Hispanic Caribbean», έχει να κάνει με την εξέταση της επίδρασης του αρχαιοελληνικού δράματος στην περιοχή της Καραϊβικής τον 19ο αιώνα. Εκτός από τον Σιμόν Μπολίβαρ ο Χοσέ Μαρτίν είναι μια σπουδαία φυσιογνωμία για την κουβανική επανάσταση. Για ένα σύντομο διάστημα μελέτησε ελληνικά και μετέφρασε μερικά ποιήματα. Γνώριζε πόσο θεμελιώδεις ήταν οι αρχαίοι Ελληνες για τα ιδανικά του δυτικού πολιτισμού και τις επαναστατικές ιδέες για ανεξαρτησία τον 19ο αιώνα. Ηθελε λοιπόν να προσαρμόσει μερικά από αυτά συγκεκριμένα για το μέλλον της Κούβας.
Ο Σωκράτης της Καραϊβικής. Ενας από τους σημαντικότερους διανοουμένους της Λατινικής Αμερικής του εικοστού αιώνα, ο Πέδρο Ενρίκες Ουρένα (γεννημένος στον Αγιο Δομίνικο το 1884 - πέθανε στο Μπουένος Αϊρες το 1946) είναι χαρακτηριστικά γνωστός για τις προσπάθειές του στην προώθηση της ισπανοαμερικανικής πολιτιστικής και λογοτεχνικής ταυτότητας. Λιγότερο γνωστός, ωστόσο, είναι ο ρόλος του στην επανεισαγωγή της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας και σκέψης σε μια περιοχή όπου οι ελληνορωμαϊκοί κλασικοί ήταν γενικά μέρος ενός ξεχασμένου αποικιακού παρελθόντος. Ο δομινικανός διανοούμενος υπήρξε ηγετική φυσιογνωμία όχι μόνο στους πιο εξέχοντες πνευματικούς κύκλους στην Κούβα, τη Δομινικανή Δημοκρατία και το Μεξικό, αλλά και στην Αργεντινή, όπου πέρασε τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του διδάσκοντας φιλολογία και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Λα Πλάτα, μοιράζοντας μια βαθιά φιλία με τον νεαρό Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Αν και επικαλέστηκε επανειλημμένα την ελληνική σκέψη και λογοτεχνία σε όλα αυτά τα πλαίσια για διάφορους ιδεολογικούς και πολιτικούς σκοπούς, η πρώτη και πιο οικεία συνάντησή του με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο ήταν το φιλελληνικό πολιτιστικό πρόγραμμα Ateneo de la Juventud (Αθηνά Νέων) όπου ο Ενρίκες Ουρένα πρωτοστάτησε στην Πόλη του Μεξικού το 1907-1910, τις παραμονές της Μεξικανικής Επανάστασης. Ο ρόλος του ως «Σωκράτη» του Ateneo ήταν να προεδρεύει στις διαλέξεις και συζητήσεις για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Οι ελληνικές αναγνώσεις του Ενρίκες Ουρένα άσκησαν βαθιά επιρροή στα μέλη του Ateneo, τα οποία ήταν ενεργά πρόσωπα στη Μεξικανική Επανάσταση, αλλά επιπλέον αναδείχθηκαν ως πολιτικοί, πολιτιστικοί και εκπαιδευτικοί ηγέτες στο νέο μεταεπαναστατικό έθνος.
ΒΙΒΛΟΣ ΚΑΙ «ΙΛΙΑΔΑ». Οι Ateneístas (μέλη του Ateneo) όπως ο Χοσέ Βασκονσέλος και ο Αλφόνσο Ρέγιες εκτίμησαν τις ελληνικές αντιλήψεις που είχε εισαγάγει ο Ενρίκες Ουρένα, ο οποίος είχε παράσχει ουσιαστική προετοιμασία για τον αγώνα τους ενάντια στον πνευματικό εφησυχασμό που διαπέρασε τη ζωή του Μεξικού κάτω από το καθεστώς των τριών δεκαετιών του Πορφίριο Ντίας. Ο Βασκονσέλος εγινε υπουργός Παιδείας κάνοντας εκστρατεία να καταπολεμήσει τον αναλφαβητισμό στη χώρα του. Θεωρούσε ότι σε κάθε νοικοκυριό θα έπρεπε να διανεμηθεί ένα αντίτυπο της Βίβλου και της «Ιλιάδας». Ο Αλφόνσο Ρέγες ήταν ένας διπλωμάτης που μετέφρασε αρκετές ραψωδίες της «Οδύσσειας» στα ισπανικά. Ο Σωκράτης της Καραϊβικής στον οποίο αναφέρομαι είναι αυτή η λέσχη των διανοοουμένων που είχαν εμπνευστεί από τα ιδεώδη της αθηναϊκής δημοκρατίας της εποχής του Σωκράτη και τα είχαν οδηγό για τη δημιουργία ενός μελλοντικού έθνους. Ο Ουρένα βρέθηκε στο Μεξικό σε μια εποχή που όλο το ενδιαφέρον της διανόησης ήταν στραμμένο στην τεχνολογία, στη μηχανική, στις θετικές επιστήμες. Ο Πεδρο Ουρένα παρέμεινε γνωστός για τα ανθρωπιστικά του ιδεώδη τα οποία άντλησε διαβάζοντας τους αρχαίους έλληνες κλασικούς.
