Η ελληνική επιχειρηματικότητα έχει ανάγκη από εμβληματικές δράσεις. Ο στόχος του επιχειρείν είναι διπλός. Αφενός η χρηματοδοτική στήριξη και αφετέρου η καλλιέργεια κλίματος δυναμικής και αισιοδοξίας. Είναι γεγονός ότι τα κονδύλια του ΕΣΠΑ στήριξαν τα τελευταία δύσκολα χρόνια την ελληνική οικονομία, ενώ συνεχίζουν να στηρίζουν την επιχειρηματικότητα συμβάλλοντας καθοριστικά στην αύξηση της παρεχόμενης ρευστότητας, που τόσο έχει ανάγκη το επιχειρείν. Η ευρωπαϊκή πολιτική, για την παρούσα προγραμματική περίοδο, έχει δύο βασικούς πυλώνες σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, τον«ψηφιακό» και τον«πράσινο». Και εδώ ακριβώς είναι η ευκαιρία της επόμενης ημέρας. Υπό άλλες συνθήκες, θα λέγαμε ότι αυτούς τους πυλώνες πρέπει να ακολουθήσουμε και εμείς ως χώρα. Η ειδοποιός διαφορά, στην παρούσα χρονική συγκυρία, είναι ότι δεν πρέπει απλά να ακολουθήσουμε, αλλά να ηγηθούμε. Η ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα«κριθεί», επί της ουσίας, από τους στόχους που θα επιτευχθούν χρονικά και αποτελεσματικά, ούτως ώστε να μη χαθεί χρόνος σε γνωστές μη αρεστές, ατέρμονες διαδικασίες γραφειοκρατικού χαρακτήρα. Η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος δεν θα έχει τη ζητούμενη επιτυχία αν δεν ελαχιστοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό οι γραφειοκρατικές«αγκυλώσεις», οι αλληλεπικαλύψεις φορέων του Δημοσίου, και όχι μόνο, αλλά και οι διαδικασίες που προηγούνται της αδειοδότησης και σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές και άλλες συναφείς προδιαγραφές. Σήμερα η οικονομία χρειάζεται μια διαδικασία«fast track» με πλήρη ψηφιακή υποστήριξη γιανα «τραβήξει» επενδύσεις, αλλά και να δώσει ώθηση στα εδώ ευρισκόμενα κεφάλαια των επιχειρήσεων να αξιοποιηθούν. Δεν φτάνει λοιπόν να αντλούμε κεφάλαια, αλλά θα πρέπει και να είμαστε έτοιμοι να τα αξιοποιήσουμε, ώστε να αυξήσουμε τις επενδύσεις υψηλότερα του σημερινού12,7%. Οόρος «ωριμότητα» επίσης είναι ένας παρεξηγημένος όρος. Πότε ένα έργο είναι ώριμο, πότε μία επιχειρηματική διαδικασία πληροί τις προδιαγραφές των συναρμόδιων υπουργείων. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι πλέον δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου άλλων περασμένων προ πανδημίας εποχών. Οι πάντες ανασυντάσσονται και ανασυντάσσονται γρήγορα στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας, στο πεδίο τού ποιος είναι πιο ικανός να αξιοποιήσει προς όφελος της εθνικής οικονομίας του τα διατιθέμενα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Οσον αφορά τον«πράσινο» πυλώνα, τοΕμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώςέχει ήδη προτείνει στην κυβέρνηση τηνΑυτοπαραγωγή, Αποθήκευση, Αυτοκατανάλωσηγια τις επιχειρήσεις με χρηματοδότηση, μέσω κονδυλίων της πράσινης μετάβασης, αλλά και επιδότηση των υποδομών αποθήκευσης, που είναι το ακριβότερο σκέλος μιαςεπένδυσης «3Α». Με δεδομένο ότι το ενεργειακό κόστος, που έχει«εξακοντιστεί στη στρατόσφαιρα», επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη εργαλείων για υλοποίηση της εν λόγω πρότασης πρέπει να απασχολήσει τα συναρμόδια υπουργεία, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, ούτως ώστε, από τον Ιούνιο και έπειτα, να«κλειδώσουν δράσεις» με διττό όφελος για τις επιχειρήσεις και το περιβάλλον.

Το σύνολο των περιβαλλοντικών μέτρων πρέπει μεταξύ άλλων να διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις στην ΕΕ-27 θα είναι σε θέση να παρακολουθήσουν την εφαρμογή του νόμου για το κλίμα. Το ευρωπαϊκό πακέτο«Fit for 55» ή «Ετοιμοι για το 55» πρέπει να είναι κατάλληλο, τόσο για τις πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις όσο και τις μεγάλες, ώστε να σημειωθεί ταχεία πρόοδος στην απαλλαγή της ΕΕ από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030. Ο«οικολογικός διακόπτης» είναι πολύ ακριβός για τις ελληνικές επιχειρήσεις και θα πρέπει να εξασφαλίζει μόνιμη και προσιτή παροχή φθηνής ενέργειας στις επιχειρήσεις για να παραμείνουν ανταγωνιστικές. Οπως σε κάθε προηγούμενη κλιματική νομοθεσία, έτσι και τώρα η επιχειρηματικότητα, κάθε δραστηριότητας, είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που θα πρέπει να λάβει υπόψη η ΕΕ. Επιπλέον το Σύνταγμα της ΕΕ λέει«πρώτα η ενεργειακή απόδοση»,και αυτό έχει νόημα, γιατί η χρήση λιγότερης ενέργειας μας εξοικονομεί χρήματα, βοηθά όσους αγωνίζονται να θερμάνουν τα σπίτια τους, δεν προσθέτει στις ανάγκες υποδομής δικτύου και αποφεύγει την καύση ορυκτών καυσίμων. Για να σημειωθεί όμως γρήγορη πρόοδος στην απαλλαγή της ΕΕ από την καύση του άνθρακα, θα πρέπει τα επόμενα χρηματοοικονομικά και κανονιστικά μέτρα να είναι πραγματικά κατάλληλα για την«πολυδέξιακαιπολυάριθμη» σε απασχόληση μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Οσον αφορά τον άλλο πυλώνα, τον «ψηφιακό», η μεγάλη πρόκληση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ψηφιακή τους αναβάθμιση. Το πρώτοcrash test συντελέστηκε κατά την περίοδο των lockdown που επιβλήθηκαν για την ανάσχεση της πανδημίας και από αυτό εξήχθησαν πολύτιμα συμπεράσματα. Συμπεράσματα που πρέπει να αξιοποιηθούν, ούτως ώστε να σχηματοποιηθεί μια εντελώς διαφορετική δράση απ’ ό,τι συνήθως έχουμε δει, με δύο κύρια χαρακτηριστικά: την ταχύτητα, αλλά και τη«μετεκπαίδευση» του ανθρώπινου δυναμικού στις νέες τεχνολογίες. Η επιτυχία της«ψηφιακής μετάβασης» των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν θα κριθεί στο πεδίο της χρηματοδότησης, αλλά της μετεκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού σε μία νέα φιλοσοφία, η οποία, ούτως ή άλλως, αναδιαμορφώνει με μεγάλη ταχύτητα το μέλλον του λιανικού εμπορίου. Το ηλεκτρονικό κατάστημα δεν θα καταφέρει να αντικαταστήσει το φυσικό, αλλά θα το βοηθήσει να βελτιωθεί, να μειώσει τα κόστη, να κάνει οικονομία κλίμακας και τελικά, αν συνδυαστούν οι δυο πλευρές, να αναπτυχθεί περισσότερο. Προσαρμογή λοιπόν των δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού στο πλαίσιο τηςΣτρατηγικής Εξυπνης Εξειδίκευσηςκαι των«Soft Skills and Human Well-being».

Το ΕΣΠΑ 2021-2027 μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα του αναπτυξιακού σχεδιασμού για την προσεχή 6ετία και, προς τούτο, απαιτείται η επίδειξη ιδιαίτερης προσοχής στα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα μοχλεύσουν τις όποιες δράσεις. Να θυμίσω ότι, στο παρελθόν, κονδύλια της ΕΕ για τις συνδυασμένες μεταφορές, λιμενικές και μεταφορικές υποδομές αξιοποιήθηκαν πλημμελώς, εν αντιθέσει με άλλες χώρες – μέλη της ΕΕ, οι οποίες σήμερα στηρίζουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους στις βάσεις που τέθηκαν τότε, προβάλλοντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Οφείλουμε να θέσουμε προτεραιότητες για επενδύσεις σταευφυή συστήματα μεταφορών, αλλά και για την αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική σύνδεση σιδηροδρομικών κόμβων με δίκτυα μεταφορών, δεδομένου του ρόλου που διαδραματίζουν οι«έξυπνες» μεταφορές, τα logistics ως υπηρεσία παρεχόμενη από ΜμΕ. Πρέπει να σταθούμε και στον στόχο που αναφέρεται στη διασυνδεδεμένη Ευρώπη, στον οποίο θα διατεθεί το 8% των συνολικών πόρων μέσα από έργα οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων μεταφορών και επενδύσεων σε συστήματα διαχείρισης ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας, με τις«πολυτροπικές μεταφορές» να ενισχύονται με 2,22 δισ. ευρώ, καθώς η Ελλάδα χρειάζεται αναβαθμισμένες υποδομές για να στηρίξουν την αντίστοιχη προσδοκώμενη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ως γνωστόν, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 98,9% των επιχειρήσεων της ΕΕ που απασχολούν το 66% των εργαζομένων και στην Ελλάδα είναι το 99,9% με το 88% των εργαζομένων. Είναι σημαντικό όμως το«ευρωπαϊκό πακέτο» να παρέχει σε όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας ένα μακροπρόθεσμο σταθερό πλαίσιο πολιτικής, με προβλεψιμότητα. Οι επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν ότι οι επενδύσεις που πρόκειται να πραγματοποιήσουν σε εξοπλισμό θα τροφοδοτούνται ψηφιακά και με συγκεκριμένο είδος ανανεώσιμης ενέργειας, ώστε να μην απαξιωθούν μετά από λίγα χρόνια. Το νέο ΕΣΠΑ πρέπει να δώσει την απαραίτητη ρευστότητα, αφού η επενδυτική ικανότητα των περισσότερων επιχειρήσεων ανεξαρτήτως μεγέθους είναι μειωμένη, λόγω της 12ετούς δημοσιονομικής και υγειονομικής περιπέτειας. Το ζητούμενο είναι οι678.206 πολύ μικρές ελληνικές επιχειρήσειςνα εξελιχθούν σε μικρές και να οργανωθούν σαν μικρομεσαίες, ώστε τα μεγέθη απασχόλησης και κύκλου εργασιών να πλησιάσουν στη«μέση» μικρομεσαία επιχείρηση, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό ορισμό της.

Οτιδήποτε κάνουμε για το επιχειρείν θα πρέπει να έχει ένα σημαντικό κομμάτι«πράσινο ή ψηφιακό», απαλλαγμένο όμως από«περίπλοκα ή και δυσνόητα διαδικαστικά», τα οποία οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις αδυνατούν να αντιμετωπίσουν. Μην ξεχνάμε και τον κίνδυνο που ενέχει η ανάθεση σε έναν κακό σύμβουλο, ο οποίος φέρνει έναν φάκελο με ελλείψεις και, τελικά, αυτή η επιχείρηση δεν μπαίνει στη δράση. Η δημιουργία υποδομών και μηχανισμών στήριξης της καινοτομίας στην επιχειρηματικότητα«Innovation Agency» αποτελεί αδήριτη ανάγκη, καθώς η καινοτομία συνδέεται με την ανταγωνιστικότητα, που είναι και το ζητούμενο. Τέλος, όπως έχει επισημάνει ο Πρωθυπουργός, αν προσθέσουμε στα 26 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ τα 18 δισ. ευρώ των επιχορηγήσεων, τα 13 δισ. ευρώ των δανείων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τις ενισχύσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, καθώς επίσης το ενεργειακό πακέτο REPowerEU, έχουμε άνω των 77 δισ. ευρώ διαθέσιμα για την ενίσχυση της ταχείας ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Η επόμενη ημέρα του ελληνικού επιχειρείν απαιτεί την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων με ανοικτούς ορίζοντες, ώστε να είμαστε η χώρα που θα απορροφήσει πρώτη τους πόρους που της αναλογούν και θα τους διοχετεύσει «χωρίς παρωπίδες» στις επιχειρήσεις μέσα στο τρέχον έτος.

Ο Βασίλης Κορκίδης είναι πρόεδρος ΕΒΕΠ & ΠΕΣΑ