Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Το σχόλιο που έκανε ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας πυροδότησε μια από τις πιο σφοδρές πολιτικές συζητήσεις που έχουν διεξαχθεί στη Γερμανία εδώ και δεκαετίες και αφορά το ερώτημα της στάσης που θα πρέπει να τηρήσει η χώρα στον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας, που αποκτά ολοένα μεγαλύτερες διαστάσεις. Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς έχει γίνει αποδέκτης πολλών επιστολών, καθεμία από τις οποίες φέρει τις υπογραφές εκατοντάδων προσωπικοτήτων. Αλλες υιοθετούν μια θέση «γερακιού», υποστηρίζοντας την πιο ενεργό και δυναμική εμπλοκή υπέρ της Ουκρανίας, άλλες τάσσονται στην πλευρά των «περιστερών» πιέζοντας για την επίτευξη μιας ρύθμισης η οποία θα δώσει στη Ρωσία τη δυνατότητα να ισχυριστεί ότι πέτυχε μια κάποια νίκη και να γλιτώσει, έτσι, την Ευρώπη από μια παρατεταμένη και ακόμη ευρύτερη σύρραξη.
Ως μια γενικώς ειρηνική χώρα, η Γερμανία δεν είναι ούτε συνηθισμένη ούτε άνετη με τέτοιου είδους παραδοχές, κόκκινες γραμμές και αιχμηρές ερωτήσεις που περιλαμβάνονται σε παρόμοιες συζητήσεις. Ζητήματα εθνικής και ευρωπαϊκής ασφαλείας, που επί χρόνια ήταν στο περιθώριο, ξαφνικά βρέθηκαν στο προσκήνιο. Σημειώνεται ότι στο σχόλιό του, ο Χάμπερμας διαπίστωσε την αντίθεση ανάμεσα στην άμεση αντίδραση της γερμανικής πολιτικής τάξης και των μίντια στη ρωσική επιθετικότητα με τη σαφώς πιο περίπλοκη και αβέβαιη στάση της κοινής γνώμης.
Η απουσία συναίνεσης φέρνει τον Σολτς μπροστά σε πολλά διλήμματα. Εστω και αν ο Χάμπερμας, αναγνωρίζοντας ότι πέντε δεκαετίες της Ostpolitik του άφησαν μια δύσκολη κληρονομιά, τον υπερασπίζεται απέναντι στην κατηγορία ότι υπήρξε πολύ επιφυλακτικός στο να αντιπαρατεθεί με τον Πούτιν.
Μήπως ο νέος καγκελάριος αντιγράφει την προκάτοχό του, σε μια προσπάθεια να υπερπηδήσει το εμπόδιο; Οχι, απαντά ο Χάμπερμας. Ο Σολτς έχει δίκιο να υιοθετεί μια μετρημένη προσέγγιση: «Τα επιχειρήματα της αθώας Ουκρανίας που βρέθηκε να είναι καταπιεσμένη, τα οποία μετατρέπουν τάχιστα τις λανθασμένες αποφάσεις των προηγούμενων ομοσπονδιακών κυβερνήσεων σε ηθικό εκβιασμό, είναι εξίσου κατανοητά με τα συναισθήματα, τη συμπάθεια, την ανάγκη για βοήθεια... Παρ' όλα αυτά, εκνευρίζομαι από την αυτοπεποίθηση των ηθικά αγανακτισμένων κατηγόρων στη Γερμανία, οι οποίοι επικρίνουν μια κυβέρνηση που στοχάζεται και είναι επιφυλακτική».
Οι αναφορές σε «ηθικό εκβιασμό» και «αγανακτισμένους κατηγόρους» προκάλεσαν τις αντιδράσεις τόσο των «περιστερών» όσο και των «γερακιών». Από τη στιγμή δε που έκαναν την εμφάνισή τους οι επιστολές, η αντιπαράθεση έγινε πιο σφοδρή. Εξάλλου, αν και η Γερμανία διαθέτει πλούσια κουλτούρα διαλόγου, είναι αλήθεια πως έχει αποφύγει να συζητήσει γύρω από συγκεκριμένα θέματα επί μακρόν. Ο λαός της είναι περήφανος για τη φιλελεύθερη δημοκρατία του και τη φιλειρηνική πολιτική του κουλτούρα και, σε γενικές γραμμές, δεν έχει διαπιστώσει να υπάρχει ανάγκη να τεθούν όλα αυτά υπό αμφισβήτηση.
Παρά τη σφοδρότητα που τη χαρακτηρίζει, ωστόσο, η αντιπαράθεση στη Γερμανία αναφορικά με την Ουκρανία προσφέρει και μια αίσθηση σιγουριάς, επειδή διεξάγεται στην κεντρική πολιτική σκηνή και όχι στο περιθώριό της. Παρά δε το γεγονός ότι υπάρχουν σαφείς διαφορές ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα, διαπιστώνεται επίσης ισχυρή υποστήριξη και για τα δύο στρατόπεδα εντός των ίδιων των κομμάτων.
Αποτελεί μεγάλη υπηρεσία προς τη χώρα το γεγονός ότι οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να αναλογιστούν τις συνέπειες των πολιτικών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί, οι οποίες επιτέλους τίθενται σε μια πραγματική δοκιμασία.
Ο Χέλμουτ Ανχάιερ είναι επίκουρος καθηγητής Θεμάτων Κοινωνικής Ευημερίας στο Luskin School of Public Affairs του UCLA και καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Hertie School of Governance του Βερολίνου
