Ο πιο κακός «καλός μαθητής» ενηλικιώθηκε

Rewind. Τέτοιες μέρες, το 2003, το μέλλον στην Κύπρο φαινόταν λαμπρό όσο ποτέ. Η χώρα είχε παλέψει και είχε εξασφαλίσει με τη βοήθεια της Αθήνας την απόφαση για ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι δε ενταξιακές διαπραγματεύσεις, υπό τον πρώην πρόεδρο Γιώργο Βασιλείου, ήταν παράσημο τιμής για την κοινωνία.

«Ο πιο καλός μαθητής», αποκαλούσαν αυτάρεσκα την Κύπρο τα εγχώρια ΜΜΕ, αφού η χώρα έκλεινε το ένα διαπραγματευτικό κεφάλαιο μετά το άλλο, στις πλείστες δε των περιπτώσεων καλύτερα από κάθε άλλη υπό ένταξη χώρα. Αποσπώντας λόγια θαυμασμού από τα υπόλοιπα κράτη - μέλη τα οποία έβλεπαν στην Κύπρο ένα πρότυπο κράτους παρά τα… προβλήματά του.

Η εικόνα εκείνη μοιάζει πια οδυνηρή ανάμνηση. Σήμερα η Κύπρος παραμένει παράδειγμα στη ΕΕ, προς αποφυγή ωστόσο, αφού η εικόνα της έχει αλλάξει άρδην και όταν κάποιος την επικαλείται το κάνει εξ αφορμής κάποιου νέου σκανδάλου ή προβλήματος το οποίο καλείται να επιλύσει η Ενωση. Η πραγματικότητα είναι πως ο «πιο καλός μαθητής» ο οποίος μόλις ενηλικιώθηκε πια, ανέκαθεν είχε σοβαρά προβλήματα αφού οι επιδόσεις του βασίζονταν κυρίως στην «οικονομία των υπηρεσιών», η οποία είχε καταφέρει να τραβήξει σε σχετικά μικρό διάστημα το νησί από την οικονομική καταστροφή της εισβολής του 1974.

Το οικονομικό θαύμα της Κύπρου, για το οποία συχνά γινόταν λόγος και στην Ελλάδα, θα μπορούσε να διατηρηθεί εάν οι διαδικασίες που θεσπίστηκαν βάσει των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είχαν οδηγήσει σε θεσμούς πραγματικά ισχυρούς και ανεξάρτητους ώστε να μη συνεχιστεί η ασύδοτη εκμετάλλευση του συστήματος των υπηρεσιών που ήδη είχε γιγαντωθεί από επιτήδειους και ισχυρά κέντρα εξουσίας: μεγαλοδικηγόρους, μεγαλοελεγκτές και τις διασυνδέσεις στις τράπεζες.

Η απληστία των παικτών. Κανείς, εκείνες τις μέρες, όταν το μέλλον έμοιαζε τόσο ευοίωνο δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα η απληστία των ανεξέλεγκτων αυτών παικτών όπως και η διαπλοκή τους με το πολιτικό σύστημα θα οδηγούσε τη χώρα όχι μόνο σε προβλήματα τα οποία θα έκαναν την πολύ πρόσφατη τότε χρηματιστηριακή κρίση της Κύπρου να ωχριά αλλά και σε οικονομική κατάρρευση, για τη μη ολοκλήρωση της οποίας θα χρειαζόταν να κουρευτούν οι καταθέσεις των δύο μεγάλων τραπεζών και η μία εξ αυτών να κλείσει.

Θα είχε προηγηθεί το colpo grosso με το ζεστό ρωσικό χρήμα το οποίο πολλοί ήθελαν να προσελκύσουν με κάθε τρόπο στο νησί προς ίδιον όφελος. Σε μικρό χρονικό διάστημα η Κύπρος είχε πλημμυρίσει με δανεικό χρήμα το οποίο μοιράζοταν απλόχερα ώστε να καλυφθούν τα εξαιρετικά ψηλά για την προσέλκυσή του καταθετικά επιτόκια. Τα κυπριακά νοικοκυριά θα γίνονταν τα πλέον υπερχρεωμένα στην ΕΕ και από τα πλέον στον κόσμο, οι τράπεζες θα δάνειζαν μερικά δισεκατομμύρια στον κατασκευστικό τομέα - τα πλείστα χωρίς εξασφαλίσεις - και πως όταν η φούσκα των ακινήτων θα έσκαγε, θα παρέσερνε την κυπριακή οικονομία μαζί της.

Ακίνητο και διαβατήριο. Θα ακολουθούσε το κούρεμα των καταθέσεων και από εκεί η νέα αρπαχτή με τα διαβατήρια και όλα τα υπόλοιπα. Με τις ίδιες κατασκευαστικές εταιρείες να χτίζουν και πάλι, πολλές από αυτές με νέες νομικές οντότητες που ενέγραψαν, για να πουληθούν τα ακίνητα μαζί με διαβατήρια. Η κατάσταση τώρα που το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων έκλεισε απροσδόκητα μετά από τα σκάνδαλα, περιγράφεται ως τραγική. Και η εγχώρια αγορά, έχοντας στερέψει, τρέμει το νέο μεγάλο επόμενο μπαμ, μαζί και με την παγκόσμια κρίση που ούτως η άλλως προβλέπεται με το τέλος της πανδημίας.

Η ενηλικίωση βρίσκει τον άλλοτε «καλύτερο μαθητή» σε μια κατάσταση που δεν εμπνέει καμία αισιοδοξία. Το ενδιαφέρον είναι πως κανείς τότε δεν θα μπορούσε να είχε φανταστεί μια τέτοια κατάληξη. Ακόμα και στα πιο απαισιόδοξα, παράλογα τότε, σενάρια.