Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Την επιστροφή του «φαντάσματος» του πληθωρισμού μετά από πολλά χρόνια, αρχίζουν να προβλέπουν στις αναλύσεις όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι τις τελευταίες εβδομάδες. Αν και με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται παράλογη μια τέτοια ανησυχία, υπάρχει μια αλληλουχία λογικών σκέψεων που θεωρεί εξαιρετικά πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο αμέσως μετά το τέλος της πανδημίας. Ισως και εντός του 2021. Το σενάριο αυτό, βασίζεται σε κάποια συγκεκριμένα δεδομένα:
- Από την πλευρά της προσφοράς. Η πανδημία έχει αναστείλει την παραγωγική ικανότητα πολλών οικονομιών. Χιλιάδες επιχειρήσεις που δρουν σε αυτές δεν πραγματοποιούν κανένα τζίρο. Δεν πωλούν προϊόντα. Πολλές έχουν χάσει τη σύνδεσή τους και με την εφοδιαστική αλυσίδα. Αρα θα χρειαστεί χρόνος για να αποκαταστήσουν την επαφή τους με τους προμηθευτές. Ή ακόμα να βρουν το απαραίτητο κεφάλαιο για να αποκτήσουν νέο εμπόρευμα.
- Από την πλευρά της ζήτησης, την ίδια στιγμή ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού έχει δει τις αποταμιεύσεις του να αυξάνονται. Στην Ελλάδα το σχετικό ποσοστό ξεπερνά σε ετήσια βάση το 14%. Αυτοί οι πολίτες έχουν διατηρήσει το εισόδημά τους στην περίοδο της κρίσης, αλλά δεν είχαν τη δυνατότητα να το ξοδέψουν. Χρήματα υπάρχουν και οι καταναλωτικές ανάγκες έχουν καταπιεστεί σε πρωτοφανές επίπεδο τις τελευταίες δεκαετίες.
- Οταν η κανονικότητα θα επιστρέψει, ειδικά εάν αυτό συμβεί απότομα, ο συνδυασμός των περιορισμών της προσφοράς και της ανεκμετάλλευτης και κατά συνέπεια μεγάλης ζήτησης, θα μπορούσε να προκαλέσει απότομη αύξηση των τιμών. Απλός νόμος της αγοράς. Μικρός αριθμός εμπορευμάτων από μια εφοδιαστική αλυσίδα που θα προσπαθεί να πατήσει στα πόδια της και από την άλλη μεγάλη ζήτηση για αγορές που δεν έγιναν για μεγάλο διάστημα.
- Οι επιχειρήσεις αυτή την τάση θα την υποδεχτούν με ανοιχτές αγκάλες, καθώς θα επιδιώξουν να καλύψουν γρήγορα μέρος της χασούρας της καραντίνας. Αρα δεν θα απορροφήσουν, όπως γίνονταν σε άλλες περιπτώσεις μέρος της απότομης ανόδου των τιμών. Αλλωστε το ζητούμενο τους πρώτους μήνες μετά το τέλος της καραντίνας, θα είναι η αποκατάσταση των αγορών και όχι οι τιμές.
- Τα κράτη που θα αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση, το πρώτο διάστημα θα την υποδεχτούν με ικανοποίηση. Ο υψηλότερος πληθωρισμός, από μόνος του, θα συνέβαλε στο να καταστεί το δημόσιο χρέος σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ πιο βιώσιμο και τα ελλείμματα της πανδημίας να περιοριστούν πιο γρήγορα. Κι αυτό γιατί, υψηλότερες τιμές θα σημαίνει και υψηλότερα φορολογικά έσοδα, άρα και ταχύτερη επούλωση των δημοσιονομικών πληγών της πανδημίας.
Ολα τα παραπάνω καθιστούν, το ενδεχόμενο απότομων πληθωριστικών πιέσεων, να μην είναι και τόσο ακραίο ως σενάριο.
Αντίθετα η υπόθεση ενισχύεται και από την ακολουθούμενη πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που στοχεύει τελευταία περισσότερο στην αποφυγή του αποπληθωρισμού, παραμερίζοντας την εν εξελίξει εδώ και μια δεκαετία μάχη κατά του πληθωρισμού. Αλλωστε ακόμα και σήμερα η ΕΚΤ ποντάρει περισσότερο στο σενάριο μιας αργής ανάκαμψης 2 ή 3 ετών και μιας ήπιας προσαρμογής της αγοράς. Εξ' αυτού του λόγου δεν βλέπει στον ορίζοντα πληθωριστικές πιέσεις πριν από το 2023.
Την άποψη αυτή της ΕΚΤ για την ώρα δεν δείχνουν να τη συμμερίζονται οι χρηματοπιστωτικές αγορές. Περισσότερο ποντάρουν σε ένα ξέσπασμα. Σε μια απότομη άνοδο των αξιών που θα συμπαρασύρει και τον πληθωρισμό. Η άμεση επίπτωση, σχεδόν υποχρεωτική, θα είναι η απόσυρση των μέτρων στήριξης της οικονομίας από την ΕΚΤ. Αρα και απόσυρση της στήριξης του μειωμένου κόστους δανεισμού χωρών όπως η Ελλάδα ή ακόμα και η Ιταλία ή η Ισπανία. Αν συμβεί αυτό η Ελλάδα και αυτές οι χώρες, θα βρεθούν αμέσως με την πανδημία, όχι μόνο με μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις, αλλά και με ραγδαία αύξηση του κόστους δανεισμού, εξέλιξη που θα επηρεάσει δυσμενώς τόσο τα δημόσια οικονομικά όσο και το χρέος τους.
Εδώ χρειάζονται προληπτικές πολιτικές, πέραν των κινήσεων της ΕΚΤ, για να αντιμετωπισθεί το «φάντασμα» της επιστροφής του πληθωρισμού. Είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται, μια κυβέρνηση η οποία έχει καταρτίσει ένα σχέδιο σοφού διαμοιρασμού των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Δεν έχει επίσης τίποτα να φοβάται μια κυβέρνηση που προσφέρει στους επενδυτές ένα ξεκάθαρο περιβάλλον παραγωγικών επενδύσεων και εφαρμόζει ένα δυναμικό πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η άσκηση είναι δύσκολη. Αλλά απαραίτητη, αν θέλουν οι χώρες να αποφύγουν μετά τις απανωτές νέου τύπου κρίσεις και μια κρίση παλαιού τύπου όπως αυτή του υψηλού πληθωρισμού.
