Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
«Πώς να αποτυγχάνεις με την Ελίζαμπεθ Ντέι»: αντίθετα με τον τίτλο του, το podcast αυτό - όπου διάσημοι καλεσμένοι περιέγραφαν τις εμπειρίες τους με την αποτυχία - χάρισε μεγάλη επιτυχία στη βρετανίδα συγγραφέα που το εμπνεύστηκε. Κι έτσι η Ντέι έγραψε στη συνέχεια δύο βιβλία, το «Πώς να αποτυγχάνεις», που εν μέρει είναι αυτοβιογραφικό και εν μέρει εντάσσεται στη γνωστή σειρά της αυτοβοήθειας, και το «Failosophy», που η μετάφρασή του «Αποτυχοσοφία» θα χαρακτηριζόταν δικαιολογημένα αποτυχημένη.
Ναι, σίγουρα το έχετε υποψιαστεί: τα βιβλία αυτά βρίθουν τσιτάτων και ανακουφιστικών διαβεβαιώσεων. Η συγγραφέας μάς πληροφορεί ότι έφτασε να πουλήσει στο e-Βay το νυφικό του αποτυχημένου της γάμου. Και κοιτάξτε την τώρα! Είναι πλούσια, διάσημη και ευτυχισμένη. Μην αποθαρρύνεστε λοιπόν. «Οι χωρισμοί δεν είναι τραγωδία». «Η αποτυχία ισοδυναμεί με απόκτηση δεδομένων». Ή, όπως έλεγε ο Τρούμαν Καπότε, άλλος ένας επιτυχημένος, «η αποτυχία είναι το μπαχαρικό που χαρίζει στην επιτυχία το άρωμά της».
Ολα αυτά ακούγονται ωραία και αισιόδοξα. Τo κίνημα της «καλής αποτυχίας», σημειώνει ο Τζο Μόραν στην Guardian, αποτελεί ένα σύμπτωμα της νέας προμηθεϊκής εποχής μας, που χαρακτηρίζεται από την πίστη στη διαρκή επανεφεύρεση του εαυτού. Αν όμως η αποτυχία δεν αντιμετωπίζεται παρά μόνο ως η προωθητική δύναμη που μας οδηγεί στο μεγαλείο, τότε δεν μιλάμε πια για αποτυχία. Αν ανυπομονούμε τόσο πολύ να απαλλαγούμε από την ντροπή της αποτυχίας με ιστορίες εξιλέωσης, τότε το στίγμα βρίσκεται ακόμη εκεί που το αφήσαμε.
Καθηγητής Αγγλικής και Πολιτισμικής Ιστορίας στο Liverpool John Moors University, ο Μόραν πιστεύει ότι αν και μερικές φορές διδασκόμαστε από τις αποτυχίες μας, συνήθως η αποτυχία είναι χάσιμο χρόνου, «κάτι για το οποίο δεν πρέπει να ντρεπόμαστε, ούτε όμως να πανηγυρίζουμε». Σε μια προσπάθεια λοιπόν να αποκαταστήσει τη χαμένη τιμή της αποτυχίας, έγραψε ένα βιβλίο με τον τίτλο «Αν αποτύχεις: ένα βιβλίο παρηγοριάς», όπου παρουσιάζει τις γοητευτικές και συχνά συγκινητικές ζωές μερικών ανθρώπων που έχουν κατά κάποιον τρόπο σημαδευτεί από τις αποτυχίες τους.
Στο σύστημα των εξετάσεων που ίσχυε στην αυτοκρατορική Κίνα, αν έκανες λάθος ακόμη και σε έναν χαρακτήρα σε μια φράση του Κονφούκιου κοβόσουν (με την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν ήσουν αγρότης, τεχνίτης ή έμπορος, γιατί στην περίπτωση αυτή δεν μπορούσες να δώσεις καν εξετάσεις). Ενας συγγραφέας από την επαρχία Σαντόνγκ, ο Που Σονγκλίνγκ (1640-1715), απέτυχε για πρώτη φορά στις εξετάσεις που έδωσε στα 20 χρόνια του και συνέχισε να δίνει εξετάσεις σε όλη του τη ζωή. Η γυναίκα του τον ικέτευσε να σταματήσει να δοκιμάζει όταν πάτησαν τα 50, αλλά εκείνος συνέχισε μέχρι τον θάνατό της. Ηταν τότε 72 ετών.
Οταν το 1959 παίχτηκε το μιούζικαλ του Τζον Οσμπορν με τίτλο «Ο κόσμος του Πολ Σλίκεϊ», ο Νόελ Κάουαρντ έγραψε ότι σε όλα τα χρόνια που ασχολιόταν με το θέατρο δεν είχε δει ποτέ κάτι τόσο άθλιο. Ο ίδιος ο Οσμπορν έγραψε ότι πρέπει να ήταν ο μόνος θεατρικός συγγραφέας του 20ού αιώνα που τον κυνηγούσε το οργισμένο πλήθος στους δρόμους. Δεν θα πρέπει να του ήταν πολύ ευχάριστο όλο αυτό - ούτε επηρέασε όμως την υπόλοιπη ζωή του.
Πιο μελαγχολική είναι η ιστορία του Πολ Ποτς (1911-1990), ενός ποιητή από το Σόχο που δεν μπόρεσε ποτέ να γίνει γνωστός, παρά το ταλέντο του, το πάθος του και την ενεργητικότητά του. Εγραψε πέντε-έξι συλλογές, αλλά τον θυμούνται περισσότερο για την εκκεντρική του συμπεριφορά. Μια μέρα, ας πούμε, έκλεψε μια γραφομηχανή Corona από την Αϊρις Μέρντοχ γιατί, όπως είπε, τη χρειαζόταν περισσότερο από εκείνη.
Ο Ποτς πέθανε μόνος το 1990, βάζοντας φωτιά στο κρεβάτι του. «Η μόνη διαφορά ανάμεσα σε μένα και έναν πραγματικό καλλιτέχνη είναι ότι δεν είμαι τέτοιος», έγραψε κάποτε. Αλλά ο Μόραν δεν τον αναφέρει στο βιβλίο του ως παράδειγμα μιας αποτυχημένης ζωής, σημειώνει η Μέγκαν Νόλαν στο περιοδικό New Statesman. Αυτό είναι το νόημα της παρηγοριάς: ότι ακόμη κι όταν μια ζωή στέφεται από αποτυχία, δεν είναι μια χαμένη ζωή, δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, κάθε ζωή είναι από μόνη της ένα θαύμα.
Νατάλια Γκίνσμπουργκ (1916-1991)
Ανίκανη και αποτυχημένη
Γεννημένη στο Παλέρμο από οικογένεια αριστερών διανοουμένων, η Γκίνσμπουργκ θεωρούσε πάντα τον εαυτό της αποτυχημένο, ανίκανο και τεμπέλη. Οταν ο άνδρας της, δάσκαλος και οργανωτής αντιφασιστικών κινητοποιήσεων, στάλθηκε σε εξορία στο Αμπρούτσο, περνούσε με τα παιδιά τους πολύ καιρό κοντά του και στράφηκε στο γράψιμο. Κι όταν τον βασάνισαν μέχρι θανάτου σε μια ναζιστική φυλακή, άρχισε να πηγαίνει τα Σαββατοκύριακα στον εκδοτικό οίκο Einaudi όπου δούλευε και να κάνει μεταφράσεις. Δεν έπαψε να πιστεύει ότι είναι άχρηστη κι ότι ανεξάρτητα από τη δημοτικότητα των βιβλίων της θα παρέμενε μια αποτυχημένη. Η αποτυχία ήταν το αληθινό της κομμάτι, γράφει ο Τζο Μόραν, και η δουλειά της δεν ήταν παρά ένα σύμπτωμα τού πόσο την προβλημάτιζε αυτή η αποτυχία. Σήμερα θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες ιταλίδες συγγραφείς του 20ού αιώνα.
