Το διακύβευμα και η σύγκρουση

Το ισχυρό αίτημα για δράσεις αμοιβαιοποίησης στο επίπεδο της ΕΕ έχει αναδείξει έναν ιδιότυπο ανταγωνισμό ενωσιακών και εθνικών οργάνων με επίδικο τον προσανατολισμό για την «επόμενη μέρα» της Ενωσης. Ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η πρόσφατη απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρσλρούης (ΟΣΔ) για το Πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» της ΕΚΤ της περιόδου 2015-2019. Με την απόφασή του αυτή, το ΟΣΔ έκρινε πρώτον, ότι το Πρόγραμμα αντίκειται στο Γερμανικό Σύνταγμα, δεύτερον, ότι οι σχετικές αποφάσεις της ΕΚΤ και του ΔΕΕ κινήθηκαν καθ’ υπέρβαση των ενωσιακών αρμοδιοτήτων τους («ultra vires») και τρίτον, ότι δεν δεσμεύεται από τις αντίθετες κρίσεις του ΔΕΕ. Η απόφαση, όμως, αυτή δεν αποτελεί «κεραυνό εν αιθρία». Οι «προειδοποιητικές βολές» για το περίφημο «ultra vires» είχαν ήδη εκτοξευθεί πριν από τέσσερα χρόνια στην υπόθεση αντίστοιχου προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, ενώ εγγράφονται και στο νομολογιακό συνεχές των αποφάσεων, με τις οποίες τέθηκαν οι συνταγματικές προϋποθέσεις συμμετοχής της Γερμανίας στην ΕΕ. Κοινό  «δογματικό» θεμέλιο των αποφάσεων είναι τα «συνταγματικά όρια» της «δημοκρατικής αρχής» και της «αρχής της λαϊκής κυριαρχίας» από τις οποίες απορρέουν οι ενωσιακές αρχές της «δοτής αρμοδιότητας» των οργάνων της ΕΕ. Με βάση τη σκέψη αυτή, το  ΟΣΔ προτάσσει σταθερά το δικαίωμά του να ασκεί το ίδιο τον έλεγχο υπέρβασης των ορίων της αρμοδιότητας, σε περίπτωση «προφανούς παραβίασης» των Συνθηκών. Ανήκουν δε τα εύσημα στον δάσκαλό μας Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος αποτύπωσε κριτικά, στην εμβριθέστερη μελέτη που έχει κατατεθεί μέχρι σήμερα, αυτούς τους περίτεχνους συλλογισμούς του ΟΣΔ.