Η απόφαση του προέδρου Τραμπ για αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία αποτελεί νίκη μιας εκ των δύο «σχολών σκέψης» που επικρατούν στην αμερικανική κυβέρνηση. Η πρώτη «σχολή σκέψης» θεωρεί, πρώτον, ότι ο πόλεμος κρίθηκε οριστικά υπέρ του Ασαντ. Δεύτερον, ότι επετεύχθη η πολιτική – στρατιωτική ήττα του «Ισλαμικού Κράτους», με τη μορφή που το ξέρουμε τουλάχιστον. Τρίτον, ότι ο πόλεμος Ιράν – Ισραήλ και των εκατέρωθεν συμμάχων τους στη Συρία και γενικότερα στη Μέση Ανατολή δεν έχει κριθεί.

Η ίδια πλευρά πιστεύει ότι η Ρωσία έχει δώσει εγγυήσεις στην Ουάσιγκτον, το Τελ Αβίβ και το Ριάντ ότι δεν σκοπεύει να στηρίξει ή να προσφέρει ασπίδα στην Τεχεράνη και ότι η Τουρκία επίσης δεν θα βοηθήσει την ανασύνταξη του άξονα Τεχεράνη – Δαμασκός – Χεζμπολλά. Εκτιμούν μάλιστα ότι οι νέες σκληρότατες κυρώσεις εναντίον του Ιράν σε συνδυασμό με τις εγγυήσεις Τουρκίας και Ρωσίας και τις ισραηλινές επιδρομές είναι αρκετά για να αναγκάσουν το Ιράν σε περιφερειακή αναδίπλωση και ως εκ τούτου δεν χρειάζεται η στρατιωτική παρουσία και η συνεργασία με τους Κούρδους της Συρίας, η οποία δημιουργεί ανώφελες τριβές με την Αγκυρα. Ο Λευκός Οίκος δεν έχει κανένα πρόβλημα να μεταφέρει την πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ αλλά δεν επιθυμεί μια μακρόχρονη στρατιωτική εμπλοκή στην περιοχή. Αντιθέτως η επάνοδος των στρατιωτικών στην πατρίδα θα αποτελούσε σημαντικό πολιτικό πλεονέκτημα σε μια περίοδο που η διακυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζει προβλήματα στο εσωτερικό των ΗΠΑ.

Η δεύτερη «σχολή σκέψης» περιλαμβάνει κυρίως νεοσυντηρητικούς πολιτικούς όπως ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον που ποτέ δεν αποδέχθηκαν ότι η αμερικανική εισβολή και κατοχή στο Ιράκ ήταν στρατηγικό λάθος. Πιστεύουν ακράδαντα ότι η στρατιωτική παρουσία είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για την ανάσχεση της ιρανικής και της ρωσικής επιρροής στην περιοχή και για την αποτελεσματική άμυνα του Ισραήλ απέναντι στον άξονα Ιράν – Ασαντ – Χεζμπολλά. Επίσης θεωρούν ότι οι επιχειρησιακές δυνατότητες του «Ισλαμικού Κράτους» δεν έχουν εξαλειφθεί, ιδιαίτερα η ικανότητά του να στέλνει βομβιστές αυτοκτονίας και να δρα σε περιοχές της Νότιας Ασίας και της Αφρικής. Πιστεύουν, τέλος, ότι η Ουάσιγκτον έχει υποχρέωση να σταθεί στο πλευρό των Κούρδων της Συρίας γιατί η εγκατάλειψη των συμμάχων τραυματίζει σοβαρά το γόητρο μιας υπερδύναμης. Την ομάδα αυτή υποστηρίζει σημαντικό μέρος του εβραϊκού λόμπι στην Ουάσιγκτον, το οποίου η παρέμβαση είναι κρίσιμη σε μια στιγμή που ο Τραμπ δίνει μάχες στο Κογκρέσο. Την ίδια υποστήριξη προσφέρουν και οι μοναρχίες του Κόλπου αφού αντιλαμβάνονται ότι θα πρέπει να αποκαταστήσουν οι ίδιες το κενό που θα δημιουργηθεί από τυχόν αμερικανική αποχώρηση και φοβούνται ότι θα αυξηθεί η επιρροή της Τεχεράνης.

Η πρώτη «σχολή σκέψης» έχει περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει γιατί βρίσκεται εγγύτερα στη συνολική στρατηγική Τραμπ που θέλει τη μείωση της παγκόσμιας αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας και του δημοσιονομικού βάρους που αυτή προκαλεί, στα πλαίσια ενός νέου τύπου απομονωτισμού και προστατευτισμού, που μάλιστα υλοποιείται με μονομερείς ενέργειες. Ομως η πολιτική και οικονομική δύναμη των υποστηρικτών της δεύτερης «σχολής» θα αναβάλει την υλοποίηση της απόφασης.

Ο Σωτήρης Ρούσσος είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, www.cemmis.edu.gr