Δυσκολεύεται να πιστέψει κανείς ότι ο ψηλός, άτσαλος άντρας με το χαχόλικο ντύσιμο και το διαπεραστικό βλέμμα έχει πίσω του επτά δεκαετίες ζωής. Για περίπου μισό αιώνα πάντως αποτυπώνει τους μύχιους φόβους εκατομμυρίων ανθρώπων, ενώ η πνευματική παρακαταθήκη του φτάνει πιο μακριά απ’ το στενό πλαίσιο της λογοτεχνίας τρόμου. Αυτή την περίοδο, άλλωστε, παρεμβαίνει – μέσω Twitter – με τον οξύτατο κριτικό του λόγο κατά του Ντόναλντ Τραμπ.

Παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν ο μέγας κριτικός Χάρολντ Μπλουμ έχει υποστηρίξει πως όσα γράφει ο Κινγκ αποτελούν «κατάθεση στην ηλιθιότητα», οι αναλυτές της ποπ κουλτούρας επιμένουν στην επιδραστικότητα του ακατάβλητου αρχιτέκτονα φανταστικών ιστοριών. Η λαϊκή προοδευτικότητα, μάλιστα, με βαθιές ρίζες στο προφορικό παλίμψηστο της αφηγηματικής παράδοσης των ΗΠΑ, που εκπροσωπεί ο Κινγκ στα 71 του χρόνια, λείπει εμφανώς από τον λογοτεχνικό χώρο, όσο και από τον δημόσιο λόγο των μεγάλων δυτικών χωρών. Για τέσσερις δεκαετίες κανείς άλλος δεν κυριάρχησε ή άντεξε στο τοπίο ενός και μόνου λογοτεχνικού είδους. Σήμερα είναι ο μοναδικός συγγραφέας που κατέχει το ρεκόρ των τριάντα και πλέον βιβλίων στην κορυφή των ευπώλητων.

«Παιδικότητα»

Το έργο του, εκτός από το χαρτί, έχει απλωθεί σε κινηματογραφικές ταινίες και σειρές για την τηλεόραση, ενώ το χνάρι του είναι εμφανές και σε άλλες καλλιτεχνικές μορφές έκφρασης. Η περίοδος που διατρέχουμε είναι κατά πολλούς η κατάλληλη για την ανακάλυψη της εργογραφίας του από νεότερες γενιές. Εξάλλου, ποτέ δεν άφησε το εφηβικό του βλέμμα να «ωριμάσει» και να γίνει παρωδία του εαυτού του. Με μια «παιδικότητα» έσκαβε στην κοίτη του χειμάρρου που σχηματίζουν οι καταπιεσμένες θίνες του πανικού μας. Χωρίς αυτόν δεν θα είχαμε συναντήσει τον εμβληματικό Τζακ Τόρανς στη «Λάμψη», τον ανατριχιαστικό κλόουν Πενιγουάιζ στο «Αυτό», τη σαλεμένη νοσοκόμα Ανι Γουίλκς στο «Μίζερι», την εξώκοσμη Κάρι Γουάιτ στο «Κάρι», τον αλλοπαρμένο Τζόνι Σμιθ στη «Νεκρή ζώνη», την παιδική παρέα στο «Στάσου πλάι μου», τον μοναδικό Μπεν Μίαρς στο «Σάλεμς Λοτ» και εκατοντάδες άλλους. Οι ήρωές του είναι κυρίως συγγραφείς και έφηβοι, οι οποίοι αφήνονται στους εφιάλτες των τραυματικών τους εμπειριών και εν μέρει αντανακλούν μεγάλο μέρος της τεθλασμένης πορείας της μεταπολεμικής Αμερικής.

Για την Ιστορία, τίποτε δεν προϊδέαζε το τι θα προκαλούσε ο καθηγητής Αγγλικών από το Μέιν των Βορειοανατολικών ΗΠΑ. Γεννημένος το 1947, πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια πλάι στη μητέρα του, αφού ο πατέρας τούς εγκατέλειψε από νωρίς. Οι συνεχείς μετακινήσεις και η ένδεια καθόριζαν την καθημερινότητά του, ενώ μετά πολλών βασάνων γίνεται καθηγητής Αγγλικής Φιλολογίας. Στέλνει τα κείμενά του σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ παράλληλα δουλεύει όπου βρει. Η – αναπάντεχη – επιτυχία τού χτυπάει την πόρτα με το «Κάρι», όπου τα εφηβικά όνειρα παίρνουν φωτιά και ανατινάσσουν βίαια τη θρησκευτική καταπίεση. Ο Στίβεν Κινγκ γράφει ανελλιπώς κάθε μέρα, χωρίς να ξεχωρίζει γιορτές, αργίες ή γενέθλια. Τελειώνει περίπου 10 σελίδες ημερησίως και συνιστά μια «βιομηχανία» από μόνος του: το περιοδικό «Forbes» έχει υπολογίσει πως τα βιβλία, οι ταινίες, τα σίριαλ, τα βιντεοπαιχνίδια, τα ποικίλα προϊόντα αποφέρουν κέρδη κοντά στα 10 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.

Οι κανόνες που ακολουθεί όταν γράφει ο Κινγκ είναι απαράβατα τρεις. «Χτίζω τα μυθιστορήματά μου πάνω στους εξής άξονες: πλοκή, περιγραφή, διάλογος και μισώ τα επίθετα». Πολλοί αναρωτιούνται για τη σοβαρότητά του, αν πραγματικά πιστεύει αυτά που γράφει ή ακολουθεί απλώς μια επαγγελματική πετυχημένη συνταγή. Αυτό το μεγάλο ερώτημα έχει κοστίσει, σύμφωνα με μία ανάλυση, στον συγγραφέα την είσοδό του στον Κανόνα. Ομως δεν φαίνεται να τον πειράζει καθόλου. Απεναντίας γνωρίζει πολύ καλά πώς να διεισδύει στο μαλακό υπογάστριο των συναισθημάτων των αναγνωστών του. Η φωνή του είναι μια γήινη κραυγή που εκπροσωπεί ώς έναν βαθμό την απομονωμένη αμερικανική ύπαιθρο. Δεν καλεί σε πολεμική διαμάχη, αλλά προσπαθεί να ξαναβρεί μια μορφή χαμένης αθωότητας για να αντιμετωπίσει τους εφιάλτες της. Καμιά φορά νικά το τέρας μέσα μας, καμιά φορά βρίσκουμε τρόπο να το ξεγελάσουμε. Είναι ο τρόπος για να νιώσει το κοινό την εμπειρία του φόβου απέναντι στο άγνωστο που κρύβεται στη σκιά. Καθώς συμπεριλαμβανόμαστε στους οπαδούς του «βασιλιά», έχουμε καταρτίσει δύο τοπ 10 των καλύτερων μυθιστορημάτων και ταινιών του. Δύο λίστες ενδεικτικές που είναι ανοιχτές στον διάλογο.

Μιχάλης Μακρόπουλος

«Συγγραφέας από φυσικού του»

Ο συγγραφέας Μιχάλης Μακρόπουλος έχει μεταφράσει από τους πρώτους βιβλία του Στίβεν Κινγκ. Στο «Βιβλιοδρόμιο» μάς λέει σχετικά: «Είναι καλή λογοτεχνία; Είναι μέτρια; Είναι κακή; Ολα αυτά έχουν ειπωθεί και ξαναειπωθεί για τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ. Υπό το βάρος της επιτυχίας του, του Μεταλλίου Διακεκριμένης Συνεισφοράς στα Αμερικανικά Γράμματα (το 2003) και του Εθνικού Μεταλλίου των Τεχνών των ΗΠΑ, που του απένειμε ο Μπαράκ Ομπάμα, εξακολουθούν να λέγονται. Ο Κινγκ είναι ένας λαϊκός συγγραφέας και μια συγγραφική μηχανή (μα τι ήταν κι ο Ντίκενς, για να αναφέρω πρόχειρα ένα παράδειγμα;). Εχει το χάρισμα της προφορικότητας στον γραπτό λόγο, είναι συγγραφέας-αφηγητής ιστοριών, ένας storyteller, κι όχι συγγραφέας του γραπτού κειμένου per se. Στα πολλά βιβλία του, που, κι ας θεωρείται πρωτίστως συγγραφέας τρόμου, διατρέχουν όλα τα είδη (κοινωνικό, αστυνομικό, φανταστικό, τρόμος, επιστημονική φαντασία, γουέστερν), έχει χωρέσει μια πλατιά πινακοθήκη προσώπων και τόπων της σύγχρονης Αμερικής, έχει ανατμήσει τη μικρή πόλη (που αυτή, για παράδειγμα, είναι η πρωταγωνίστρια στο Σάλεμς Λοτ, κι όχι οι βρικόλακες της ιστορίας), σαν γνήσιος μυθιστοριογράφος (που μπορεί δηλαδή να μοιράζει την τράπουλα της αφήγησης σ’ ένα πλήθος χαρακτήρων) έχει δει την αμερικανική σύγχρονη ζωή και ιστορία μέσ’ από τα μάτια αγοριών, κοριτσιών, γέρων, κακοποιών, χωρισμένων μανάδων, ρέμπελων, κι άλλων πάμπολλων χαρακτήρων (όπως στις Καρδιές στην Ατλαντίδα), έχει μιλήσει για τη μυθική και τρομαχτική παιδική ηλικία σε μερικές από τις καλύτερες ιστορίες του (Το Αυτό, Στάσου πλάι μου, Το φυλαχτό) και με τους φόρους τιμής που έχει αποτίνει, στα βιβλία του, σε εκατοντάδες συγγραφείς, κλασικούς και σύγχρονους, έχει δείξει στους αναγνώστες του γιατί θα άξιζε να τους διαβάσουν και να τους αγαπήσουν. Και το ‘χει κάνει αυτό με μια ενέργεια που δίνει ζωντάνια ώς και στις πιο μέτριες σελίδες του, σαν γνήσιος παραμυθάς που, είτε η ιστορία του είναι καλή είτε δεν είναι τόσο καλή, τη λέει με την πίστη πως αξίζει να ειπωθεί. Κοντολογίς, ο Κινγκ είναι συγγραφέας από φυσικού του».

Τα μυθιστορήματα «The outsider / Ο ξένος» (μτφ. Γιώργος Μαραγκός) και «Ωραίες κοιμωμένες» (μτφ. Μιχάλης Μακρόπουλος) και η νουβέλα «Εξύψωση» (μτφ. Εφη Τσιρώνη) κυκλοφορούν από τον Κλειδάριθμο σε ειδική κασετίνα (58,50 ευρώ) ή μεμονωμένα