Οι οργανισμοί του ΟΗΕ προειδοποιούν ότι, παρά τη σημαντική αποκλιμάκωση του κινδύνου λιμού στη Λωρίδα της Γάζας, η ανθρωπιστική κατάσταση παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη και μπορεί να επιδεινωθεί εκ νέου εάν δεν υπάρξει άμεση, διαρκής και μεγάλης κλίμακας υποστήριξη. Σύμφωνα με τη νεότερη ανάλυση της Ολοκληρωμένης Ταξινόμησης Φάσεων Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC), καμία περιοχή της Γάζας δεν κατατάσσεται πλέον σε κατάσταση λιμού, εξέλιξη που αποδίδεται στην εκεχειρία του Οκτωβρίου και στη βελτίωση της ανθρωπιστικής και εμπορικής πρόσβασης.
Ωστόσο, ο FAO, η UNICEF, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υπογραμμίζουν ότι η πρόοδος αυτή δεν είναι παρά ένα εύθραυστο διάλειμμα σε μια βαθιά ανθρωπιστική κρίση. Τουλάχιστον 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι –περίπου το 77% του πληθυσμού της Γάζας– εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια, ενώ περισσότεροι από 100.000 παιδιά και 37.000 έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες κινδυνεύουν να υποστούν οξύ υποσιτισμό έως την άνοιξη του 2026.
Τέσσερις διοικητικές περιοχές –Βόρεια Γάζα, Πόλη της Γάζας, Ντέιρ αλ-Μπάλαχ και Χαν Γιουνίς– παραμένουν στην κατηγορία «Έκτακτης Ανάγκης» (IPC Φάση 4), ένδειξη σοβαρών ελλείψεων τροφίμων, υψηλών ποσοστών υποσιτισμού και αυξημένου κινδύνου θνησιμότητας. Αν και η Πόλη της Γάζας υποβαθμίστηκε από την προηγούμενη κατάταξη λιμού, η εικόνα απέχει πολύ από την ομαλοποίηση.
Παρά τη βελτίωση στις εισροές τροφίμων και βασικών αγαθών μετά την εκεχειρία, η καθημερινότητα για τις περισσότερες οικογένειες παραμένει ασφυκτική. Περισσότεροι από 730.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, ζώντας σε πρόχειρα καταλύματα και εξαρτώμενοι σχεδόν αποκλειστικά από ανθρωπιστική βοήθεια. Η καταστροφή γεωργικών εκτάσεων, κτηνοτροφικών μονάδων, αλιευτικών δραστηριοτήτων και κρίσιμων υποδομών, σε συνδυασμό με τη σοβαρή έλλειψη καθαρού νερού, αποχέτευσης και υγειονομικών υπηρεσιών, συνεχίζει να υπονομεύει κάθε προοπτική σταθερότητας.
Ακόμη και όπου οι αγορές έχουν πλέον επαρκή τρόφιμα, η φτώχεια καθιστά την πρόσβαση σχεδόν αδύνατη για τις πιο ευάλωτες οικογένειες. Τα θρεπτικά τρόφιμα, ιδιαίτερα οι πρωτεΐνες, παραμένουν σπάνια και απαγορευτικά ακριβά, με σχεδόν 8 στα 10 νοικοκυριά να μην μπορούν να εξασφαλίσουν επαρκή τροφή ή καθαρό νερό. Κανένα παιδί δεν πετυχαίνει την ελάχιστη διατροφική ποικιλία, ενώ τα δύο τρίτα των παιδιών ζουν σε συνθήκες ακραίας διατροφικής φτώχειας.
Η εικόνα επιβαρύνεται περαιτέρω από τον συνωστισμό σε πρόχειρα καταλύματα, τα κατεστραμμένα δίκτυα αποχέτευσης, τις ασταθείς παροχές νερού και τη χρήση ξύλων ή απορριμμάτων για θέρμανση. Το αποτέλεσμα είναι η έξαρση λοιμώξεων, με αναπνευστικά και γαστρεντερικά νοσήματα να πλήττουν κυρίως τα παιδιά.
Οι οργανισμοί του ΟΗΕ δηλώνουν έτοιμοι να ενισχύσουν περαιτέρω τις παρεμβάσεις τους, όμως οι περιορισμοί στις εισαγωγές, τα εμπόδια πρόσβασης και τα σοβαρά χρηματοδοτικά κενά περιορίζουν δραστικά την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων. Η επανεκκίνηση της τοπικής αγροτικής παραγωγής θεωρείται κρίσιμη, αλλά προϋποθέτει άμεση πρόσβαση σε εφόδια, εξοπλισμό και χρηματοδότηση.
Το κοινό μήνυμα είναι σαφές: χωρίς σταθερή ανθρωπιστική και εμπορική πρόσβαση, άρση των περιορισμών σε βασικές εισαγωγές και ταχεία ενίσχυση της χρηματοδότησης για τρόφιμα, υγεία, νερό, υγιεινή και μέσα βιοπορισμού, η Γάζα κινδυνεύει να επιστρέψει γρήγορα στο χείλος του λιμού. Όπως προειδοποιούν οι διεθνείς οργανισμοί, μόνο με αποφασιστική δράση τώρα μπορεί να αποτραπεί μια νέα ανθρωπιστική καταστροφή και να ανοίξει ο δρόμος από την απλή επιβίωση προς την ανάκαμψη.
