Εννέα σημαντικές ιατρικές μελέτες και κλινικές δοκιμές που καλύπτουν κρίσιμους τομείς της υγείας – από τις καρδιοπάθειες και τον καρκίνο έως την άνοια και την τεχνητή νοημοσύνη – ξεχώρισε το επιστημονικό περιοδικό JAMA για το 2025.
Οι έρευνες αυτές δημοσιεύθηκαν από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Σεπτέμβριο του 2025 και αναδεικνύουν τις πιο ελπιδοφόρες εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη.
Νέα δεδομένα για την καρδιακή ανεπάρκεια και τη γονιδιακή ανάλυση
Η καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (HFpEF) αποτελεί πλέον τον πιο συχνό τύπο καρδιακής ανεπάρκειας, λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Έρευνα που εξετάζει τον ρόλο των αγωνιστών GLP-1 στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου δείχνει νέα προοπτική θεραπείας.
Αναλύοντας δεδομένα από 58.000 ασθενείς στις ΗΠΑ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ασθενείς με HFpEF λόγω παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 που έλαβαν θεραπεία με σεμαγλουτίδη ή τιρζεπατίδη είχαν πάνω από 40% χαμηλότερο κίνδυνο νοσηλείας ή θνησιμότητας σε σχέση με όσους έλαβαν σιταγλιπτίνη.
Παράλληλα, η μελέτη GUARDIAN έδειξε ότι η αλληλούχιση γονιδιώματος μπορεί να εντοπίσει εκατοντάδες γενετικές παθήσεις που δεν ανιχνεύονται με τους συμβατικούς ελέγχους νεογνών. Από τα πρώτα αποτελέσματα σε 4.000 βρέφη προκύπτει πως η μέθοδος μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση και καλύτερα αποτελέσματα υγείας. Ο στόχος είναι να μελετηθούν συνολικά 100.000 βρέφη τα επόμενα χρόνια.
Στη μάχη κατά της άνοιας και των λοιμώξεων
Έρευνα στην Αυστραλία έδειξε ότι ο εμβολιασμός για τον έρπητα ζωστήρα συνδέεται με μείωση του κινδύνου άνοιας. Επτά χρόνια μετά την κυκλοφορία του εμβολίου, τα άτομα που το έλαβαν είχαν σχεδόν δύο ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη πιθανότητα νέας διάγνωσης άνοιας.
Παράλληλα, οι δοκιμές FINGER και POINTER επιβεβαίωσαν τα οφέλη των παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής για τους ηλικιωμένους. Η πιο πρόσφατη δοκιμή POINTER, με περισσότερους από 2.000 συμμετέχοντες, έδειξε ότι η σωματική δραστηριότητα, η κοινωνική συμμετοχή και η υγιεινή διατροφή συμβάλλουν ουσιαστικά στη διατήρηση της γνωστικής λειτουργίας.
Σημαντικά αποτελέσματα προέκυψαν και από τη δοκιμή Bee-HIVe, η οποία αφορούσε σχεδόν 600 ενήλικες με HIV. Η μελέτη κατέδειξε ότι ένα νέο εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β προσφέρει καλύτερη ανοσολογική απόκριση σε άτομα που δεν ανταποκρίθηκαν στο συμβατικό εμβόλιο.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην ιατρική πράξη
Μια διαφορετική μελέτη που αξιολόγησε πάνω από 500 δημοσιευμένες εργασίες για τις εφαρμογές μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) στην υγειονομική περίθαλψη αποκάλυψε ότι, αν και ο αριθμός τους αυξάνεται ραγδαία, οι περισσότερες είναι «κατακερματισμένες και ανεπαρκείς». Μόνο το 5% χρησιμοποιεί πραγματικά δεδομένα ασθενών.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι απαιτείται μεγαλύτερη εστίαση στις πρακτικές εφαρμογές, όπως η αυτοματοποίηση διοικητικών εργασιών (συνταγογράφηση, παραπομπές, κλινικές σημειώσεις), που θα μπορούσαν να μειώσουν την επαγγελματική εξουθένωση των γιατρών.
Καρκίνος, υπέρταση και εγκεφαλική βλάβη
Η τυχαιοποιημένη δοκιμή TRAIN έδειξε ότι μια πιο φιλελεύθερη στρατηγική μετάγγισης αίματος (έναρξη σε επίπεδο αιμοσφαιρίνης 9 g/dL αντί 7 g/dL) οδηγεί σε καλύτερα νευρολογικά αποτελέσματα σε ασθενείς με οξεία εγκεφαλική βλάβη.
Η δοκιμή COMET, με σχεδόν 1.000 γυναίκες, έδειξε ότι για ορισμένες περιπτώσεις πορογενούς καρκινώματος in situ του μαστού, η ενεργή παρακολούθηση μπορεί να αποτελέσει ασφαλή εναλλακτική αντί της άμεσης χειρουργικής επέμβασης, αποφεύγοντας πιο επιθετικές θεραπείες.
Τέλος, η τυχαιοποιημένη δοκιμή φάσης 3 για τη λορουνδροστάτη (lorundrostat) έδειξε σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα με ανθεκτική υπέρταση, προσφέροντας μια νέα θεραπευτική επιλογή για εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως.
