Η στέγη στην Αμερική έχει γίνει για πολλούς ένα άπιαστο όνειρο. Οι τιμές των κατοικιών εκτινάχθηκαν μετά την πανδημία, τα ενοίκια αυξάνονται αδιάκοπα και τα εισοδήματα δεν μπορούν να ακολουθήσουν. Όλο και περισσότερες οικογένειες μένουν χωρίς επιλογές. Αντί για το δικό τους σπίτι ή ένα αξιοπρεπές διαμέρισμα, βρίσκουν καταφύγιο σε RVs – τις τροχόσπιτες κατοικίες που κάποτε αποτελούσαν σύμβολο διακοπών ή περιπέτειας, αλλά σήμερα γίνονται ο ύστατος τρόπος στέγασης για χιλιάδες Αμερικανούς.
Η ιστορία του 12χρονου Ντάντε Ρέινολντς αποτυπώνει αυτό το νέο κοινωνικό φαινόμενο. Μέχρι πριν λίγους μήνες ζούσε με τη μητέρα του και τη μικρή αδελφή του σε ένα τετραυπνο δωμάτιο σπίτι στο Όρεγκον. Όμως η μητέρα του έχασε τη δουλειά της, η οικογένεια δεν μπόρεσε να πληρώσει το ενοίκιο και εκδιώχθηκε. Σήμερα ζουν σε ένα τροχόσπιτο 22 ποδιών, παρκαρισμένο σε κατασκήνωση έξω από αυτοκινητόδρομο. Χώρος ελάχιστος, ανέσεις σχεδόν ανύπαρκτες. Ο Ντάντε μοιράζεται μια πρόχειρη κουκέτα κάτω από τη σοφίτα, τα πράγματά του χωράνε σε λίγα πλαστικά κουτιά, δεν έχει πια Wi-Fi για παιχνίδια. Μαθαίνει να «προσαρμόζεται», όπως λέει ο ίδιος, γιατί διαφορετικά «η ζωή θα ήταν μόνο θυμός».
Η οικογένεια συχνά αναγκάζεται να ζει σε ομοσπονδιακές δασικές εκτάσεις, όπου η παραμονή είναι δωρεάν για 14 ημέρες, αλλά χωρίς νερό, ρεύμα και με κακό σήμα. Τότε κάνουν μπάνιο σε ποταμούς και χρησιμοποιούν την ύπαιθρο αντί για τουαλέτα. Ένας τρόπος ζωής που, αντί για ελευθερία, θυμίζει αγώνα επιβίωσης.
Και δεν είναι μόνοι. Σύμφωνα με την Ένωση RV της Αμερικής, περίπου 486.000 άνθρωποι ζουν σήμερα μόνιμα σε τροχόσπιτα, υπερδιπλάσιοι σε σχέση με το 2021. Έως και το ένα τρίτο έχουν παιδιά. Οι περισσότεροι βγάζουν κάτω από 75.000 δολάρια το χρόνο· για πολλούς πρόκειται για οικογένειες της εργατικής τάξης, που εργάζονται με ωρομίσθιο σε παιδικούς σταθμούς, στη φροντίδα ηλικιωμένων ή ζουν με επιδόματα κοινωνικής ασφάλισης.
Εκεί που άλλοτε το «van life» παρουσιαζόταν στα social media ως ρομαντική περιπλάνηση νεαρών επαγγελματιών που δουλεύουν εξ αποστάσεως, σήμερα η πραγματικότητα είναι σκληρή. Συνταξιούχοι χωρίς αποταμιεύσεις, οικογένειες που έχασαν σπίτια λόγω ακρίβειας ή υγειονομικής κρίσης, άνθρωποι που βρέθηκαν ξαφνικά άστεγοι. Τα RV μετατρέπονται στο τελευταίο καταφύγιο μιας κοινωνικής ομάδας που ολοένα διευρύνεται.
Όμως η ζωή σε τροχόσπιτο κρύβει και παγίδες. Τα οχήματα αυτά δεν φτιάχτηκαν για μόνιμη κατοίκηση. Οι βλάβες είναι συχνές και ακριβές· από κλιματιστικά που χαλάνε στην καρδιά του καλοκαιριού ως διαρροές νερού ή βλάβες στον κινητήρα που κοστίζουν χιλιάδες δολάρια. Τα δάνεια για την αγορά RV έχουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις, αλλά εκτείνονται για χρόνια, εγκλωβίζοντας τους ιδιοκτήτες σε μια παγίδα: να χρωστούν περισσότερα από όσα αξίζει το όχημα. Η αποπληρωμή συνεχίζεται ακόμα κι όταν δεν μπορούν πλέον να ζουν μέσα σε αυτό.
Η 64χρονη βετεράνος Κάτ Τάκερ το γνωρίζει καλά. Αγόρασε ένα RV για να μειώσει τα έξοδα στέγασης, αλλά σύντομα βρέθηκε με βλάβες και επισκευές που δεν μπορούσε να πληρώσει, ενώ η δόση του δανείου έτρεχε κανονικά. Αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει και να περάσει χρόνια πληρώνοντας για μια «κατοικία» που δεν είχε. Σήμερα ζει ξανά σε τροχόσπιτο, αυτή τη φορά με χαμηλότερη δόση, αλλά το άγχος δεν φεύγει: «Ξέρω πως δεν θα μπορέσω ποτέ να αντέξω οικονομικά ένα κανονικό σπίτι, κι αυτό πονάει».
Η αμερικανική κρίση στέγασης έχει βαθιές ρίζες — από τη στασιμότητα μισθών έως την κερδοσκοπία στην αγορά ακινήτων. Οικογένειες που μέχρι χθες θεωρούσαν πως ανήκουν στη μεσαία τάξη, βρίσκονται ξαφνικά με τις βαλίτσες στο δρόμο και μια ζωή συρρικνωμένη σε 175 τετραγωνικά πόδια. Ένα τροχόσπιτο γίνεται έτσι σύμβολο προσαρμογής και αναγκαστικού ρεαλισμού, αλλά και καθρέφτης μιας βαθύτερης κοινωνικής ανισότητας που μεγαλώνει.
Για τον Ντάντε και χιλιάδες παιδιά σαν κι αυτόν, η παιδική ηλικία δεν μετριέται σε τετραγωνικά μέτρα σπιτιού, αλλά σε προσαρμογές και επιβίωση. Και η εικόνα της σημερινής Αμερικής είναι γεμάτη τέτοιες μικρές οικογένειες, που κάνουν χώρο μέσα σε τροχόσπιτα για μια ζωή που άλλοτε φάνταζε προσωρινή, αλλά τώρα δείχνει μόνιμη.
