Η μακρόχρονη παρουσία της Αλβανίας στη Eurovision φαίνεται να απειλείται σοβαρά, καθώς ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας RTSH αδυνατεί να ανταποκριθεί στις οικονομικές του υποχρεώσεις προς την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU). Έτσι, η απουσία της χώρας από τον Διαγωνισμό του 2026 θεωρείται πλέον ένα πολύ πιθανό σενάριο.

Η νέα διευθύνουσα σύμβουλος του οργανισμού, Ένι Βασίλι, παραδέχτηκε ότι η RTSH βρίσκεται σε μια «καταστροφική» οικονομική κατάσταση λόγω χρεών, γεγονός που απειλεί άμεσα τη συμμετοχή της Αλβανίας σε έναν από τους σημαντικότερους διεθνείς θεσμούς της.

Ένα χάος χρεών και δικαστικών εκκρεμοτήτων

Η παραδοχή της νέας διοίκησης ήρθε στον απόηχο δημοσίων καταγγελιών από δυσαρεστημένους συνεργάτες, οι οποίοι αποκάλυψαν ότι παραμένουν απλήρωτοι για μήνες , όπως αναφέρει το balkaninsight. Η Βασίλι, η οποία ανέλαβε καθήκοντα μόλις τον Απρίλιο, κληρονόμησε έναν οργανισμό που βαρύνεται με συνολικό χρέος που ξεπερνά τα 6 εκατομμύρια ευρώ.

Μάλιστα, ένα σημαντικό μέρος αυτού του ποσού, περίπου 1,8 εκατομμύρια ευρώ, προέρχεται αποκλειστικά από νομικά έξοδα, τα οποία προέκυψαν από τη μαζική απόλυση 150 εργαζομένων από τον προκάτοχό της, Άλφρεντ Πέζα.

Αντιμέτωπη με αυτό το οικονομικό ναυάγιο, η Βασίλι αναγνώρισε την οργή των απλήρωτων συνεργατών, αλλά τόνισε ότι η νέα διοίκηση δεν φέρει ευθύνη για τα προβλήματα που κληρονόμησε. «Ευχαριστώ όλους τους δημοσιογράφους, δημιουργούς και παρουσιαστές για την κατανόηση που δείχνουν», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας πως η διοίκηση που βρέθηκε απέναντι σε αυτό το «καταστροφικό» τοπίο κάνει ό,τι μπορεί για να το διαχειριστεί.

Προτεραιότητα στη σωτηρία της Eurovision

Στο πλαίσιο αυτής της διαχείρισης, η Ένι Βασίλι αποκάλυψε πως η νέα της ομάδα έχει θέσει σε εφαρμογή ένα αυστηρό σχέδιο προτεραιοτήτων. «Υπάρχει σαφής ιεράρχηση των πληρωμών αυτή τη στιγμή. Προσπαθούμε να τακτοποιήσουμε κατά προτεραιότητα τις διεθνείς υποχρεώσεις, κάποιες εκ των οποίων παραμένουν απλήρωτες από τον Ιανουάριο του 2024», ανέφερε.

Η προειδοποίηση της είναι σαφής: «Αν δεν καλυφθούν αυτές οι οφειλές, το RTSH κινδυνεύει να χάσει τη συνεργασία του με την EBU, να αποκλειστεί από τη Eurovision 2026 και να απωλέσει σημαντικά δικαιώματα τηλεοπτικών μεταδόσεων». Επιπλέον, πρόσθεσε ότι ο φορέας αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπος με διεθνή δικαστήρια για απλήρωτες συμβατικές υποχρεώσεις προς ξένους συνεργάτες.

Η συμμετοχή του Ισραήλ διχάζει την Ευρώπη

Την ίδια ώρα, η Eurovision 2026 μετατρέπεται σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης εξαιτίας του Ισραήλ, η συμμετοχή του οποίου έχει διχάσει χώρες και φορείς, με τη Γερμανία να ξεκαθαρίζει, ότι το Ισραήλ έχει τιμήσει τους κανόνες του διαγωνισμού και η συμμετοχή του είναι απολύτως δικαιολογημένη.

Με επίσημη δήλωση το SWR – ο νέος εθνικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Γερμανίας για Eurovision – έθεσε όρια. Ο εκπρόσωπός του χαρακτήρισε ως απαράδεκτη κάθε απόπειρα αποκλεισμού: «Ο διαγωνισμός ενώνει πολιτισμούς και ταυτότητες. Το Ισραήλ τηρεί τους κανονισμούς εδώ και πάνω από 60 χρόνια».

Παράλληλα υπογράμμισε, ότι το ESC δεν ελέγχεται από κυβερνήσεις, αλλά από εθνικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, τονίζοντας την αυτονομία του διαγωνισμού. Τόνισε ακόμη, πως η υποστήριξη της συμμετοχής του Ισραήλ δεν είναι μόνο πράξη αρχής, αλλά και υπεράσπιση των αξιών της Eurovision, δηλαδή της διαφορετικότητας, της σύνδεσης και του αμοιβαίου σεβασμού. Εκτός της Γερμανίας, η Αυστρία και η Ελβετία ξεχώρισαν ως χώρες που υποστηρίζουν το δικαίωμα του Ισραήλ να συμμετέχει.

Από την άλλη πλευρά αυξάνονται οι φωνές διαμαρτυρίας. Ο υπουργός Πολιτισμού της Ισπανίας έχει αφήσει σαφές το ενδεχόμενο αποχώρησης της χώρας του, αν επιτραπεί στο Ισραήλ να συμμετάσχει, με το επιχείρημα ότι η συμμετοχή του δεν πρέπει να συμβάλλει στην «κανονικοποίηση» καταστάσεων, που θεωρούνται αποτρόπαιες από κάποιες κοινωνικές ομάδες.

Σλοβενία και Ιρλανδία έχουν δηλώσει ήδη, ότι θα αποσυρθούν αν το Ισραήλ συμπεριληφθεί. Ισλανδία και Βέλγιο εμφανίζονται να συμμερίζονται τις ανησυχίες, είτε με δημόσιες δηλώσεις, είτε με πολιτικές παρεμβάσεις, ενώ καλλιτέχνες από χώρες όπως η Ελβετία και η Φινλανδία έχουν εκφράσει επίσης την υποστήριξή τους στον ισραηλινό αποκλεισμό.

Οι απειλές αποχωρήσεων και οι «κόκκινες γραμμές»

Αυτό που κάνει την όλη διαμάχη κρίσιμη, είναι ότι στο επίκεντρο βρίσκονται χώρες της ισχυρής ομάδας των «Big Five», εκείνες που διασφαλίζουν τη χρηματοδότηση, την προβολή και το τελικό στάδιο του διαγωνισμού. Αν κάποιες από τις χώρες αυτές, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αποφασίσουν να αποχωρήσουν, η Eurovision δεν απειλείται απλώς οικονομικά, αλλά κινδυνεύει να χάσει τον πολιτισμικό της χαρακτήρα. Η Γερμανία έχει ήδη θέσει σαφή όρια. Μία αποχώρηση χωρίς αιτία θεωρείται από αυτή «ξεπέρασμα κόκκινης γραμμής».

Η EBU έχει ανακοινώσει ότι η τελική απόφαση για τη συμμετοχή του Ισραήλ θα ληφθεί τον Οκτώβριο, σε συνδυασμό με γενική συνέλευση που θα συζητήσει τη θέση όλων των συμμετεχόντων κρατών και τις πιέσεις που ασκούνται. Είναι πιθανό, ότι μέχρι τότε η πίεση από τα «στρατόπεδα» που διαμορφώνονται, θα ενταθεί πολιτικά, διπλωματικά και φυσικά μέσα στο κοινό και τους καλλιτέχνες.