Αναζήτηση
Επεισε κορυφαίους βρετανούς πολιτικούς (Εντ Βέιζι, Μπεν Μπράντσο, Μάικλ Ντομπς κ.ά.) να ταχθούν στο πλευρό της Ελλάδας και να υποστηρίξουν την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Το ίδιο έκανε με διακεκριμένους ανθρώπους των τεχνών και των μίντια (όπως ο Στίβεν Φράι).
Ο Γιάννης Λέφας είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από τον οργανισμό Parthenon Project, ο οποίος τα τελευταία χρόνια απασχολεί τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών εφημερίδων με τη λύση «win-win» που προωθεί για την επιστροφή των αριστουργημάτων της κλασικής αρχαιότητας.
Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο 72χρονος ομογενής βιομήχανος χημικών από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος ζει στο εξωτερικό – μοιράζεται τον χρόνο του μεταξύ Καναδά, ΗΠΑ, Βρετανίας και Ιταλίας – τα τελευταία 46 χρόνια, αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της εκστρατείας του.
Πότε και γιατί αποφασίσατε να εμπλακείτε στον αγώνα για την επανένωση των Γλυπτών;
Πριν από περίπου έξι χρόνια, έπεσε στα χέρια μου η γνωμοδότηση των επιφανών δικηγόρων Τζέφρι Ρόμπερτσον, Νόρμαν Πάλμερ και Αμάλ Κλούνι με αντικείμενο τη νομική διεκδίκηση των Γλυπτών. Τότε αποφάσισα να ασχοληθώ με την επιστροφή τους. Ηρθα σε επαφή με τον Ρόμπερτσον, αλλά γρήγορα κατάλαβα ότι η νομική οδός δεν ήταν ο ενδεδειγμένος τρόπος.
Ετσι, αποφασίσαμε να αναδείξουμε την ηθική διάσταση του θέματος. Απευθύνθηκα σε διαφημιστικά γραφεία και αρχίσαμε μια καμπάνια ευαισθητοποίησης της βρετανικής κοινής γνώμης, η οποία απέδωσε καρπούς, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις που διεξάγουμε κάθε εξάμηνο. Αλλά φτάσαμε σε ένα σημείο όπου καταλάβαμε ότι δεν αρκούσε αυτό. Επρεπε να ασκήσουμε επιρροή στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Διαπιστώσατε δηλαδή ότι εκτός από την κοινή γνώμη, έπρεπε να μεταπειστεί και το βρετανικό κατεστημένο;
Ακριβώς. Χρειάζεται μέθοδος, στρατηγική και στοχευμένες ενέργειες. Γι’ αυτό, ιδρύσαμε το Parthenon Project, συνεργαστήκαμε με κορυφαίες εταιρείες λόμπινγκ και δημοσίων σχέσεων και αρχίσαμε να προωθούμε τη λύση του «win-win». Υπάρχει τρόπος ώστε όλοι να βγουν κερδισμένοι.
Ποιος είναι αυτός;
Προτείνουμε μια συμφωνία πολιτιστικής συνεργασίας στο πλαίσιο της οποίας τα Γλυπτά θα επιστραφούν στην Ελλάδα μόνιμα, ενώ άλλα ελληνικά τεχνουργήματα θα ταξιδεύουν στο Λονδίνο. Το «όχημα» θα είναι ένα διακρατικό ίδρυμα που θα διοικείται ισότιμα από εκπροσώπους των δύο χωρών και θα εξασφαλίζει χρηματοδότηση για την υλοποίηση της συνεργασίας, θα χορηγεί υποτροφίες και θα εκπονεί εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δράσεις.
Ενα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα είναι αυτό της ιδιοκτησίας των θησαυρών του Φειδία. Πώς θα ξεπεραστεί;
Ιδανικά, πρέπει να αλλάξει ο βρετανικός νόμος περί επιστροφών. Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε και τη δημιουργική ασάφεια. Τα Γλυπτά μπορούν να επιστραφούν χωρίς η ιδιοκτησία να μνημονεύεται στη συμφωνία. Οι δύο πλευρές απλώς θα συμφωνήσουν ότι διαφωνούν. Ούτε, ασφαλώς, θα περιλαμβάνονται όροι που δεν δέχεται η Ελλάδα, όπως ο δανεισμός.
Σήμερα, τα Γλυπτά στεγάζονται στην Duveen Gallery του Βρετανικού Μουσείου. Εσείς προτείνετε τον ανασχεδιασμό της σε Hellenic Gallery. Τι θα βλέπει ο κόσμος εκεί;
Ολα τα Γλυπτά θα επανενωθούν μόνιμα στο Μουσείο Ακρόπολης. Δεν είναι δυνατόν να πηγαινοέρχονται από το Λονδίνο στην Αθήνα. Στη Hellenic Gallery θα λειτουργούν περιοδικές εκθέσεις με άλλα αρχαιοελληνικά αντικείμενα. Το Βρετανικό Μουσείο προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον επανασχεδιασμό του.
Εδώ παρουσιάζεται μια χρυσή ευκαιρία: το λονδρέζικο ίδρυμα θα κινηθεί δυναμικά προς το μελλοντικό μοντέλο μουσείου αναβαθμίζοντας την πολιτιστική σκηνή του Λονδίνου, ενώ η Ελλάδα θα αποκτήσει ένα «ελληνικό» μουσείο στην καρδιά του Λονδίνου που θα προωθεί τον πολιτισμό, το brand και τον τουρισμό της. Ενα πραγματικό win-win.
Πού θα βρεθούν τα χρήματα;
Μέσω του ιδρύματος, δωρητές από όλον τον κόσμο θα χρηματοδοτήσουν τα έργα ανάπλασης της Hellenic Gallery και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα. Τα χρήματα θα προέλθουν από επιχειρηματίες και ιδρύματα, όχι από τους φορολογούμενους.
Στο Parthenon Project έχουν ενταχθεί επιφανείς βρετανοί πολιτικοί, μεταξύ τους δύο πρώην υπουργοί Πολιτισμού. Πώς τους πείσατε;
Μίλησα προσωπικά στους ανθρώπους αυτούς, αλλά και σε πολλούς άλλους. Κανείς, μα κανείς δεν απέρριψε τις ιδέες μας.
Εχετε ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας και με τους Εργατικούς. Είναι ο ηγέτης του κόμματος – και πιθανός επόμενος πρωθυπουργός – Κιρ Στάρμερ θετικός στην επανένωση των Γλυπτών;
Ξέρουμε ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο σε μια συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου. Εχουμε εκπονήσει μια λεπτομερή νομική πρόταση για την οποία είναι ενήμερος τόσο ο Στάρμερ – που εμφανίζεται θετικός στη λύση «win-win» – όσο και η ελληνική κυβέρνηση.
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει επικροτήσει δημοσίως την πρόταση του Parthenon Project. Είστε σε επαφή με την κυβέρνηση, αλλά και με τον συνομιλητή της, τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν;
Και οι δύο είναι ενήμεροι για τις προτάσεις και τις κινήσεις μας.
Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν αν υπάρχει κίνητρο κέρδους. Εχετε βγάλει χρήματα από την εκστρατεία;
Το Parthenon Project είναι ένα από τα κοινωφελή εγχειρήματα της οικογένειάς μας. Υλοποιείται χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα.
Εκτιμάτε ότι τα Γλυπτά θα επιστραφούν σύντομα;
Η εμπειρία και η πληροφόρηση που έχω με κάνουν να πιστεύω ότι τα Γλυπτά θα γυρίσουν σίγουρα. Το θέμα είναι να γυρίσουν με τις καλύτερες συνθήκες. Είναι ένα πρόβλημα 200 ετών. Απαιτείται υπομονή, επιμονή και λεπτοί διπλωματικοί χειρισμοί. Δεν πρέπει να βιαστούμε. Θέλουμε ένα καλό «ντιλ», όχι μια ατελή συμφωνία. Είμαι φύσει αισιόδοξος. Ελπίζω ότι στα επόμενα δύο χρόνια θα προκύψει μια μεγαλόπνοη συμφωνία η οποία θα αποβεί σε όφελος της Ελλάδας, της Βρετανίας και των μελλοντικών γενεών.
