Ο  σινεφίλ μαέστρος κινηματογραφικής μουσικής Φρανκ Στρόμπελ, έχει δημιουργήσει το δικό του μύθο μεταξύ των φίλων της 7ης τέχνης αλλά και των πιστών της καλής μουσικής. Λίγο πριν διευθύνει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών με παράλληλη προβολή της ταινίας “Shoulder Arms” του Τσάρλι Τσάπλιν, απαντά, σε βασικές ερωτήσεις.

Είναι δημοφιλής, όχι μόνο στο ελληνικό κοινό, αλλά διεθνώς. Ο σινεφίλ μαέστρος που ακούει στο όνομα Φρανκ Στρόμπελ, έχει κερδίσει την παγκόσμια αναγνώριση μέσα από πρώτες εκτελέσεις –ή επανεκτελέσεις- έργων σημαντικών συνθετών όπως οι: Franz Schreker, Alexander vonZemlinsky και Siegfried Wagner. Έχοντας κυριολεκτικά μεγαλώσει μέσα στο σινεμά, αφού οι γονείς του διέθεταν αίθουσα κινηματογράφου, θυμάται τις ταινίες του Τσάπλιν, ο οποίος αποτελεί για εκείνον διαχρονική, εμβληματική φιγούρα, αλλά και τις ιδιωτικές προβολές -μεταξύ φίλων- που τον έκαναν να νοιώθει προνομιούχος ως έφηβος. Η συνέχεια, το ότι στα 16 μόλις χρόνια του, αποκατέστησε την παρτιτούρα μουσικής από το «Μετρόπολις», του Φριτς Λανγκ, για να ακολουθήσουν οι ταινίες «Ιβάν ο Τρομερός» σε σκηνοθεσία Αϊζενστάιν και “New Babylon”σε σκηνοθεσία Κοζίντσεφ- Τράουμπεργκ, ξεπερνά ίσως τις προσδοκίες του. Ειδικά αν σκεφτούμε ότι πρόσωπα όπως ο μέγας  Σνίτκε, με τον οποίο υπήρξαν στενοί φίλοι αποδεικνύοντας ότι οι ουσιαστικοί δεσμοί χρόνια δεν κοιτούν, του ανέθεσε την αποκατάσταση και ανασύσταση του συνόλου των συνθέσεών του για τον κινηματογράφο. Σημειωτέον, ότι εκτός από αρχιμουσικός, ο Φρανκ Στρόμπελ έχει διατελέσει παραγωγός ενώ είναι σύμβουλος προγράμματος (βωβού κινηματογράφου) της ZDF/arte και ιδρυτής του European Film Philarmonic Institute. Το βέβαιο είναι ότι η ζωντανή διεύθυνση Ορχήστρας με παράλληλη κινηματογραφική προβολή που αποτελεί τάση σε όλο τον κόσμο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όπως επίσης, ότι το “Shoulder Arms” του Τσάρλι Τσάπλιν που μεταξύ άλλων σημαντικών συνθέσεων (Χολστ, Ζαρ, Γκόλντσμιθ, Ραβέλ, Ντέιβις) θα διευθύνει ανοίγοντας τον κύκλο συμφωνικής μουσικής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών «Πόλεμος και Ειρήνη Ι», παρουσιάζει ενδιαφέρον τόσο για τους φίλους του κινηματογράφου, όσο και για τους  πιστούς της συμφωνικής μουσικής. Γιατί ποιος θα αμφισβητήσει ότι αποτελεί πρόκληση για κάθε αρχιμουσικό η  προβολή ενός φιλμ με ζωντανή ερμηνεία της μουσικής ακριβώς γιατί απαιτεί υψηλότατου επιπέδου συγχρονισμό;

Όταν ήσασταν μικρός οι γονείς σας ήταν ιδιοκτήτες κινηματογράφου. Με δεδομένη την αγάπη που τόσο νωρίς αναπτύξατε για την κινηματογραφική μουσική, φαντάζομαι ότι θα ήταν υπέροχο, ένας ολόκληρος μαγικός κόσμος για εσάς…

Ναι, βέβαια, ήταν ένα μέρος μαγικό και επίσης έμαθα πολλά εκεί. Στα 13- 14 μου έμαθα να προβάλλω ταινίες και ήταν υπέροχο το ότι μπορούσα να προσκαλώ τους φίλους μου το βράδυ ή το πρωί, όταν ο κινηματογράφος δεν λειτουργούσε για το κοινό, και να προβάλλω ταινίες μόνο για εμάς.

 Ήσασταν σαν τον «βασιλιά» της έβδομης Τέχνης..(γέλια) Έχετε εντρυφήσει στη μουσική για ταινίες του βωβού κινηματογράφου. Θεωρείτε ότι η μουσική επένδυση αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα όταν δεν υπάρχουν άλλοι ήχοι; Ποια είναι η ειδική λειτουργία της μουσικής  στον βωβό κινηματογράφο;

Πιστεύω ότι στις ταινίες του βωβού κινηματογράφου η μουσική είναι πιο σημαντική γιατί είναι το μοναδικό πράγμα που μπορούμε να ακούσουμε. Δεν υπάρχουν διάλογοι, δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, δεν υπάρχουν θόρυβοι, υπάρχει μόνο η μουσική που μπορείς να ακούσεις και η εικόνα. Ως εκ τούτου η μουσική παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, ειδικά από δραματουργική σκοπιά. Πιστεύω ότι η μουσική στις ταινίες του βωβού κινηματογράφου είναι, με έναν τρόπο, σαν τις λέξεις, οπότε «λέει» την ιστορία, προχωρά την πλοκή, αναδεικνύει την ψυχολογία των χαρακτήρων που βλέπουμε στην οθόνη. Κατά τη γνώμη μου, η μουσική στον βωβό κινηματογράφο έχει μεγάλη σύνδεση με την όπερα ως μορφή τέχνης, γιατί η όπερα – ειδικά η κλασική ή η όπερα της ρομαντικής περιόδου- «λέει» την ιστορία με παρόμοιο τρόπο με τη μουσική στον βωβό κινηματογράφο.

  Σε παλαιότερη συνέντευξή σας έχετε πει ότι σας απασχολεί η αυτονομία του soundtrack σε σχέση με την εικόνα – και αντίστροφα. Ποια είναι σήμερα η θέση σας επί του θέματος;

Αυτό συνεχώς αλλάζει καθώς αλλάζουν και τα κομμάτια, τα μουσικά είδη στο χρόνο. Με απασχολεί, όμως, ακόμα καθώς αυτή τη στιγμή παρακολουθούμε την εξέλιξη του υπολογιστή και οι δυνατότητες έχουν αναπτυχθεί πολύ, αλλά συνεχίζω να πιστεύω ότι έχουμε ανάγκη τον ανθρώπινο παράγοντα στην ηχογράφηση της μουσικής για ταινίες. Χρειάζεται να ηχογραφούμε και να παράγουμε, δηλαδή, μουσική με πραγματικούς μουσικούς.

… Και πραγματική μουσική με αληθινά ζωντανά όργανα

Βέβαια. Και με ρυθμό. Και με τη θέρμη των ανθρώπων.

… Αναλογική μουσική.

Ναι, ναι, η αναλογική μουσική είναι πολύ σημαντική. Πιστεύω ότι είναι λάθος να θεωρείται απαρχαιωμένη αυτή η αντίληψη γιατί ακόμα και τώρα στις ταινίες- blockbuster στην Αμερική τα τραγούδια ηχογραφούνται από μεγάλες ορχήστρες. Και υπάρχει σοβαρός λόγος που συμβαίνει αυτό.

Είχατε αναπτύξει μια πολύ στενή δημιουργική σχέση με τον Alfred Schnittke και έχετε ηχογραφήσει πολλές από τις συνθέσεις του μετά τον θάνατό του. Βρίσκεστε επίσης και σε διαδικασία παρουσίασης του συνόλου του έργου του. Τι έχετε κρατήσει πιο πολύ από εκείνον;

Για εμένα, ο Σνίτκε είναι ένας συγκλονιστικός συνθέτης, με συγκλόνισε όταν άκουσα πρώτη φορά τις δικές του συνθέσεις. Διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μου. Τον γνώρισα πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του ’90 όταν κάναμε την πρεμιέρα της ταινίας «Το Τέλος της Αγίας Πετρούπολης» με το Ensemble Moderne, με την καινούρια σύνθεση του Άλφρεντ Σνίτκε. Ήταν ήδη βαριά άρρωστος οπότε εγώ ολοκλήρωσα αυτή τη σύνθεση και προφανώς διηύθυνα το έργο καθώς αυτή ήταν και η αρχική μου ανάθεση, ολοκλήρωσα το έργο απλώς και μόνο λόγω της ασθένειάς του. Λόγω αυτού και παρότι δεν ανήκαμε στην ίδια γενιά, βρήκαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα «γέφυρα επικοινωνίας» μεταξύ μας. Συνέπεια των παραπάνω ήταν ότι μου παραχώρησε τα δικαιώματα κάποιων έργων του και μετά τον θάνατό του αποκατέστησα και ηχογράφησα πολλά από αυτά.

  Πώς ήταν σαν άνθρωπος;

Είναι πολύ σημαντικό για εμένα αυτό που με ρωτάτε κυρία Λιάκα…Δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος συνθέτης, ήταν ένας ειλικρινής και ανοιχτός άνθρωπος. Και ακόμα και στα τελευταία στάδια της ζωής του, τα τελευταία χρόνια, τα μάτια του ήταν τόσο καθαρά, τόσο ανοιχτά και ήταν πάντα ειλικρινής με τους ανθρώπους, ειλικρινής μαζί μου. Είχαμε μία πολύ στενή, όχι μόνο καλλιτεχνική αλλά και προσωπική σχέση και η απόδειξη αυτού είναι ότι μου παραχώρησε το δικαίωμα να αποκαταστήσω όλο του το έργο αν και όποτε το κρίνω αναγκαίο. Αυτό είναι, για εμένα, κάτι πολύ ξεχωριστό.

 Ποια είναι η αντιμετώπιση της κινηματογραφικής μουσικής από το φανατικό κοινό της συμφωνικής μουσικής;

Η αντιμετώπιση έχει αλλάξει πολύ. Παλαιότερα, κανείς δεν θα διανοούνταν ότι η Φιλαρμονική του Βερολίνου θα αφιέρωνε την τελευταία συναυλία της περσινής σεζόν αποκλειστικά στην κινηματογραφική μουσική ή ότι η Φιλαρμονική της Βιέννης θα έπαιζε το “Star Wars”. Αλλά, αν το καλοσκεφτείτε, μεγάλοι συνθέτες, όπως ο Σοστακόβιτς αλλά και ο Προκόφιεφ έγραφαν κινηματογραφική μουσική και αυτό ήταν απολύτως σεβαστό στην Ανατολική Ευρώπη και τις αγγλοσαξονικές χώρες. Πλέον ο σεβασμός αυτός υπάρχει παντού και δεν χρειάζεται να το συζητώ με μουσικούς και διευθυντές ορχήστρας, όπως παλιά.

 Καταλαβαίνω, το ξεκαθαρίσατε απόλυτα. Από την ίδρυση του το 2000, έχετε την καλλιτεχνική διεύθυνση του «European FilmPhilharmonic Institute». Ένας από τους σκοπός του είναι η προβολή ταινιών που σήμερα θεωρούνται κλασικές.  Θέλετε να μας μιλήσετε για την σύμπραξη σας με το EFPI; Πώς προέκυψε αυτή η σημαντική συνεργασία και τι σας έχει γοητεύσει ως προς το δημιουργικό κομμάτι της;

Το EFPI ήταν μια αναγκαιότητα, ομολογώ. Όταν ξεκίνησα αυτή τη δουλειά και ανέπτυσσα κάποια projects – έψαχνα κομμάτια, αναζητούσα το ρεπερτόριο και δημιουργούσα καθώς εννοείται ότι πρέπει και να αναλάβει κανείς την παραγωγή των κομματιών για να τα ερμηνεύσει σε αίθουσες ή στην όπερα- χρειαζόμασταν έναν οργανισμό ως «κεραμίδι», ως «στέγη». Και αυτό το πράγμα δεν υπήρχε πουθενά παγκοσμίως, δηλαδή ένας οργανισμός που να κάνει έρευνα, να διαχειρίζεται τα διάφορα projects, να αναπτύσσει νέα projects και κυρίως να είναι το επιστέγασμα ενός δικτύου μουσικών, μαέστρων, αρχείων, παραγωγών, αιθουσών, συμφωνικών ορχηστρών, τηλεοπτικών- ραδιοφωνικών σταθμών, δισκογραφικών εταιρειών κ.ο.κ. Ως εκ τούτου, ίδρυσα αυτόν τον οργανισμό από κοινού με έναν συνάδελφο το 2000. Διότι υπήρχαν κάποιοι παρεμφερείς οργανισμοί αλλά δεν ήταν αυτό που χρειαζόμασταν και κατάλαβα ότι θα πρέπει να το δημιουργήσουμε εμείς. Και τώρα πια, έχουμε πολλά παραρτήματα στο “EuropeanPhilharmonic Institute” για όλες τις λειτουργίες που περιέγραψα. Βρισκόμαστε στο 19ο χρόνο ζωής του, στεγαζόμαστε στο Βερολίνο αλλά δουλεύουμε σε όλο τον κόσμο, έχουμε περίπου 200 project/ χρόνο.

ΙΝΦΟ

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Βας, Σοφίας & Κόκκαλη, «Χρήστος Λαμπράκης » τηλ. 210728233, 14/10, στις  19.30

Τελευταία Νέα