Ο Νίκος Μπελογιάννης υπήρξε τέκνο του ΚΚΕ –αναπληρωματικό μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του. Δεν ήταν γενικά και αόριστα ένας ακόμη αριστερός. Ούτε πάλευε με αμβλυμμένα λόγια και μισές πράξεις για κάποια αόριστη ουτοπία. Η χθεσινή εκδήλωση με αφορμή τα εγκαίνια του Μουσείου Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα επικαιροποίησε μια συζήτηση για τα σύμβολα, την Ιστορία και τις αναθεωρήσεις της. Πάνω απ’ όλα ανέδειξε τον τρόπο που ο χρόνος ουδετεροποιεί τις αιχμές. Αλλά και στέκεται αδύναμος να σβήσει τη Μνήμη. Μοιραία βέβαια, σε μια χώρα όπου η ιδεολογική ηγεμονία δεν ανήκει στις υποτελείς τάξεις και η χθεσινή στιγμή εργαλειοποιήθηκε κατά το δοκούν.

Θα χρειαστεί, όμως, ξανακοιτώντας το παράδειγμα και τον ηρωισμό του Μπελογιάννη και των εν γένει «Μπελογιάννηδων» του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματος, να αποσαφηνιστούν ορισμένα θέματα. Για παράδειγμα, υπάρχουν κάποιοι που καλό είναι να μη μιλούν για τον συγκεκριμένο μάρτυρα. Να μην αναζητούν καθαρότητες ηρώων. Και να αφήσουν κάτω τα αριστερόμετρα. Ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε από ελληνική κυβέρνηση. Σε καθεστώς αμερικανοκρατίας. Και σε στιγμή που γινόταν εκβιασμός για το πώς θα έτρεχε το Σχέδιο Μάρσαλ και η αμερικανική βοήθεια. Οχι τυχαία, πολλοί ξεχνούν πως το τότε ΚΚΕ σε καθεστώς παρανομίας και διωγμών είχε εκπονημένη μελέτη για την αυτοδύναμη ανάπτυξη της χώρας. Και με στοιχεία κατά της επιτροπείας της.

Ο ίδιος ο Μπελογιάννης είχε γράψει το έξοχο «Το Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα». Ο καθηγητής Μπάτσης είχε γράψει μια σπουδαία μελέτη για τη βαριά βιομηχανία της χώρας και τη δυναμική της. Οχι τυχαία, ο Μπάτσης επίσης εκτελέστηκε μαζί με τον Μπελογιάννη.

Κάτι που επίσης έχει σημασία είναι πως ο Μπελογιάννης υπήρξε τέκνο της εποχής του. Ζυμωμένος με την κοινωνία και τις φτωχές τάξεις. Ο συγκλονιστικός λόγος του στο Στρατοδικείο, δεν είναι ένας μεταφυσικός λόγος. Βαθιά πολιτικός αλλά και γήινος υπενθύμιζε πως ο πατριωτισμός –ο τόσος συκοφαντημένος ως έννοια –αν είναι δεμένος με τον πιο άδολο διεθνισμό αποτελεί ένα δυναμικό εργαλείο μετασχηματισμού της κοινωνίας. Κάτι τελευταίο: Το 1952 που ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, η Αριστερά, το ΚΚΕ δεν είχαν διασπαστεί. Ο ήρωας ανήκε και ανήκει σε όσους ακόμη ονειρεύονται.