«Τυχαία είναι όλα αυτά τα ψυγεία στους δρόμους;». Είναι το ρητορικό ερώτημα που έθεσε η δήμαρχος της Ρώμης Βιρτζίνια Ράτζι –ή μάλλον το βασικό από τα κομμάτια του παζλ που αποκαλύπτουν τη συνωμοσία η οποία υποτίθεται ότι εξυφαίνεται εις βάρος της. Το σκεπτικό της δημάρχου είναι ότι κάποιοι –τα γνωστά «σκοτεινά κέντρα» –παρατάνε παλιές οικιακές συσκευές δίπλα στους κάδους απορριμμάτων για να της δείξουν ότι δεν είναι ικανή να αντιμετωπίσει το μεγάλο πρόβλημα της πόλης, τα σκουπίδια. Κάπως έτσι προκύπτουν και άλλα ερωτήματα, εκτός από αυτό της τυχαιότητας: «Πώς τα κουβαλάνε τα ψυγεία; Μου φαίνεται περίεργο».

Οι ιταλικές εφημερίδες ονόμασαν την υπόθεση «Η συνωμοσία των ψυγείων». Είναι μια λεπτή ειρωνεία που, όπως συμβαίνει πια, στα σόσιαλ μίντια εκφράζεται με όρους χοντρής πλάκας: «Προσοχή, ένα πλυντήριο πίσω σου» έγραψε κάποιος, «Ερχεται η συνωμοσία του θερμοσίφωνα» ένας άλλος. Στην ουσία, η προσέγγιση είναι η ίδια: η 38χρονη δήμαρχος, η μεγαλύτερη εκλογική επιτυχία του λαϊκισμού και του αντισυστημισμού που εξέφρασε το Κίνημα Πέντε Αστέρων, βλέπει –ευτυχώς άσπρα –φαντάσματα. Πέφτει θύμα και γίνεται θύτης εκείνου του λαϊκισμού που, όπως στην Ιταλία ή αλλού, δικαιολογεί την αποτυχία του στη διαχείριση της πραγματικότητας κατασκευάζοντας εχθρούς.

Η συνωμοσία των ψυγείων δεν είναι πολύ διαφορετική από τη συνωμοσία των μίντια, των δικαστών, του κατεστημένου, της διαπλοκής. Επιστρατεύεται από τους λαϊκιστές όλων των ειδών γιατί κάπως πρέπει να εξηγηθούν οι προσδοκίες που διαψεύδονται τόσο γρήγορα. Στη Ρώμη, για παράδειγμα, τα ψυγεία εμφανίστηκαν στους δρόμους απλώς επειδή η υπηρεσία που ήταν αρμόδια για την αποκομιδή κατ’ οίκον έχει σταματήσει να λειτουργεί από τον περασμένο Ιούνιο.