Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι καθώς εξετάζει αν πρέπει να προχωρήσει σε μια κίνηση που δεν έχει προηγούμενο: αν πρέπει να επιβάλει κυρώσεις στην Ισπανία και στην Πορτογαλία επειδή δεν κατάφεραν να μειώσουν τα ελλείμματά τους κάτω από τα όρια που ορίζουν οι συνθήκες. Ουσιαστικά η ΕΕ έχει τρεις επιλογές, οι οποίες προκαλούν διαφορετικές συνέπειες.

n Αν επιβληθούν κυρώσεις σε χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, τότε μπορεί να υπάρξουν ακόμη περισσότερες λαϊκές αντιδράσεις απέναντι στις Βρυξέλλες. Η δυσαρέσκεια των πολιτών ενάντια στις πολιτικές της ΕΕ εκφράστηκε με την ψήφο για Brexit στο δημοψήφισμα της Βρετανίας. Η επιβολή κυρώσεων στην Πορτογαλία και στην Ισπανία όμως μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του ευρωσκεπτικισμού και σε άλλες χώρες της ΕΕ.

n Αν δεν επιβληθούν κυρώσεις η ΕΕ κινδυνεύει να χάσει την αξιοπιστία της ως Αρχής

που εποπτεύει τις χώρες για τα δημόσια οικονομικά τους. Μια τέτοια στάση μπορεί να ωθήσει και άλλες χώρες να μην ακολουθήσουν τα όρια για τα ελλείμματα. Την αρχή είχε κάνει πριν από μια δεκαετία η ίδια η Γερμανία,

η οποία είχε παρέμβει πολιτικά για να αποκρούσει προειδοποίηση που της είχαν κάνει οι Βρυξέλλες για τα ελλείμματα. Τότε είχε δοθεί η εντύπωση στην ευρωζώνη ότι οι χώρες

έχουν πολύ μεγαλύτερα περιθώρια να χαράσσουν τη δική τους πολιτική χωρίς να εφαρμόζουν πιστά όσα επιτάσσουν οι Βρυξέλλες.

Επιπλέον, αν δεν επιβληθούν κυρώσεις στην Ισπανία και στην Πορτογαλία τότε μπορεί να ενταθεί η κόντρα μεταξύ της ΕΕ και χωρών του ευρωπαϊκού Νότου –κυρίως η Ιταλία προσπαθεί αυτό το διάστημα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των τραπεζών της. Η Ρώμη πιέζει την ΕΕ να χαλαρώσει τους κανόνες ώστε να επιτραπεί η χορήγηση κρατικής βοήθειας στις τράπεζες χωρίς να επιβληθεί κούρεμα στους πιστωτές.

n Ακόμη μία ενδιαφέρουσα επιλογή είναι να υπάρξει συμβιβασμός μεταξύ της ΕΕ και των χωρών που έχουν ξεπεράσει τα όρια. Το πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί ανέρχεται θεωρητικά στο 0,2% του ΑΕΠ. Ωστόσο η Κομισιόν μπορεί να επικαλεστεί ότι υπάρχουν «ιδιαίτερες οικονομικές συνθήκες» ή ότι έχει γίνει ειδική αίτηση από τις υπό διερεύνηση χώρες για να μειωθεί ή ακόμη και να ακυρωθεί το πρόστιμο.

© Bloomberg News