Project Syndicate

Κάτι ενδιαφέρον έχει συμβεί στον τρόπο με τον οποίο ψηφίζουν οι νέοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Ψηφίζουν εντελώς διαφορετικά από τους μεγαλυτέρους τους, καθώς έχει αυξηθεί σημαντικά το χάσμα μεταξύ των γενεών.

Τα μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη της άνω μεσαίας τάξης στην Αμερική και την Ευρώπη είχαν μια πολύ καλή ζωή. Οταν μπήκαν στην αγορά εργασίας, τους περίμεναν καλές θέσεις με υψηλές αποδοχές. Σήμερα οι προσδοκίες των νέων, όπου και να βρίσκονται στην κλίμακα διανομής εισοδήματος, αντιμετωπίζουν την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Για όλη τη ζωή τους υφίστανται ανασφάλεια στην αγορά εργασίας, ενώ οι απόφοιτοι πανεπιστημίων τελειώνουν τις σπουδές φορτωμένοι με χρέη που προσπαθούν να τα αποπληρώσουν.

Οι ανισότητες που υπάρχουν σήμερα μεταξύ των γενεών δεν είναι εύκολο να εξηγηθούν. Δεν φταίει το ότι οι νέοι δεν εργάζονται σκληρά. Ομως υπάρχει αίσθημα κοινωνικής αδικίας –ότι το οικονομικό παιχνίδι είναι φτιαχτό –καθώς βλέπουν τους τραπεζίτες που προκάλεσαν τη χρηματοπιστωτική κρίση να εξακολουθούν να τη γλιτώνουν λαμβάνοντας υψηλά μπόνους, χωρίς να θεωρείται κανείς υπεύθυνος για τις πράξεις του. Εχουν γίνει μαζικές απάτες αλλά κανείς δεν τις προκάλεσε. Οι πολιτικές ελίτ υποσχέθηκαν «μεταρρυθμίσεις» που θα έφερναν ευημερία, αλλά η ευημερία αυτή ήλθε μόλις για το 1% του πληθυσμού. Ολοι οι υπόλοιποι, περιλαμβανομένων και των νέων, έλαβαν μόνο αβεβαιότητα χωρίς προηγούμενο.

Τρεις πραγματικότητες, οι κοινωνικές αδικίες σε πρωτόγνωρη κλίμακα, οι μαζικές ανισότητες και η απώλεια εμπιστοσύνης στις ελίτ καθορίζουν σήμερα την πολιτική μας ζωή –και δικαίως. Δεν θα μπορέσουμε να λύσουμε το πρόβλημα εάν δεν αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει. Οι νέοι μας το αναγνωρίζουν. Πιστεύουν ότι γίνονται αποδέκτες αδικίας και έχουν δίκιο να είναι θυμωμένοι.

Ο Τζόζεφ Στίγκλιτς είναι νομπελίστας στα οικονομικά, καθηγητής στο Columbia University και επικεφαλής οικονομολόγος του Roosevelt Institute