Αναμφίβολα, ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε το καμάρι και το πρότυπο της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Η εκλογική του εκτόξευση εν μέσω οικονομικής κρίσης τον κατέστησε σχεδόν ηγεμονική δύναμη στον συγκεκριμένο χώρο, με τεράστια επιρροή στα αδελφά κόμματα.

Ωστόσο, η συνθηκολόγηση του περασμένου καλοκαιριού αποτέλεσε την αρχή της αμφισβήτησης της ηγεμονίας του. Προκάλεσε βαθύ ρήγμα στη συνοχή των σχηματισμών της ευρωπαϊκής Αριστεράς, που σε ορισμένες περιπτώσεις πήραν μορφή ανοιχτής σύγκρουσης. Οσοι θεώρησαν εσχάτη προδοσία τη συμφωνία του Ιουλίου, προσπάθησαν να διαχωρίσουν τη θέση τους, συμμαχώντας στην Ελλάδα ανοιχτά με τα στελέχη που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, αρκετοί από αυτούς θεωρούν τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα ως γέφυρα ανάμεσα στους Σοσιαλιστές και την Αριστερά, στα πλαίσια ενίσχυσης του διπόλου Πρόοδος – Συντήρηση. Το γεγονός αυτό δημιουργεί νέους μπελάδες στα ευρωπαϊκά κόμματα, αφού η προσέγγιση προκαλεί αντιδράσεις.

ΝΕΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της σύγκρουσης αποτελεί η διάσπαση του Μετώπου της Αριστεράς στη Γαλλία. Ο πρώην υποψήφιος για τη γαλλική προεδρία Ζαν Λικ Μελανσόν ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τον πιο πιστό σύμμαχο του Αλέξη Τσίπρα στην Ευρώπη, τον γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, Πιερ Λοράν.

Ο Μελανσόν κατήγγειλε τη στροφή του έλληνα Πρωθυπουργού και σχεδόν αμέσως φρόντισε να έρθει σε επαφή με τους τρεις κύριους εκφραστές του «άλλου δρόμου» που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, την πρώην πρόεδρο της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου και τον ευρωβουλευτή της ΛΑΕ Νίκο Χουντή. Σε συνεργασία με τον Οσκαρ Λαφοντέν και τη Σάρα Βάγκενκνεχτ, που αποτελούν τους επικεφαλής της ισχυρής πλέον αντιευρωπαϊκής τάσης της γερμανικής Αριστεράς, δημιούργησαν την πλατφόρμα Σχέδιο Β για την Ευρώπη. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν έχει λάβει τη μορφή πολιτικού σχηματισμού ή μετώπου, με τους συμμετέχοντες σε αυτό να αναφέρουν πως θα συμβεί σύντομα. Στο εσωτερικό μέτωπο, η συνεργασία αυτή δεν αποκλείεται να προχωρήσει ταχύτερα, αφού η ΛΑΕ συνεργάζεται με την Κωνσταντοπούλου, ενώ διατηρεί διαύλους επικοινωνίας με τον Γιάνη Βαρουφάκη.

Το δίδυμο Βαρουφάκη – Κωνσταντοπούλου είναι και αυτό που κερδίζει προς το παρόν την καρδιά του νέου ηγέτη των βρετανών Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν. Η μεν Κωνσταντοπούλου ήταν επίσημη καλεσμένη στο πανηγυρικό συνέδριο που ακολούθησε την εκλογή Κόρμπιν, ο δε Βαρουφάκης αποτελεί εδώ και μερικές εβδομάδες συνεργάτη του αριστεριστή που βρέθηκε στην ηγεσία ενός κόμματος-πυλώνα της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.

Ενας ακόμη σύμμαχος που εγκατέλειψε τον ΣΥΡΙΖΑ είναι το Κόμμα Εργασίας του Βελγίου. Πρόσφατα, το πάλαι ποτέ χοτζικό κόμμα, κατάφερε να επιστρέψει στο βελγικό Κοινοβούλιο. Παρότι διατηρεί καλές σχέσεις με το ΚΚΕ, τα τελευταία χρόνια στήριξε το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ. Στη μετά το Μνημονίο εποχή ήρθε κοντά τόσο με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου όσο και με τον Παναγιώτη Λαφαζάνη.

ΙΒΗΡΙΚΗ ΠΑΓΩΜΑΡΑ. Στην Ισπανία, η εκλογική έκρηξη του κινήματος Podemos έκανε πολλούς να το παρομοιάσουν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το σύνθημα «ΣΥΡΙΖΑ – Podemos, Venceremos» δονούσε την Αθήνα παραμονές των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του 2015. Δεν συνέβη όμως το ίδιο και στη Μαδρίτη κατά την πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση. Ο Τσίπρας δεν βρέθηκε εκεί για να ανταποδώσει τη στήριξη που του παρείχε ο Ιγκλέσιας. Το μόνο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ που πήγε στην Ισπανία ήταν το μέλος της Πολιτικής Γραμματείας Γιάννης Μπουρνούς, ο οποίος όμως δεν απηύθυνε καν χαιρετισμό σε προεκλογική συγκέντρωση. Oπως αναφέρουν άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τα τεκταινόμενα στην Ιβηρική, η απαίτηση για αποστασιοποίηση από τον ΣΥΡΙΖΑ προήλθε από την αντικαπιταλιστική ομάδα των Podemos, που αναγνωρίζει ως συντρόφους της στην Ελλάδα τη ΛΑΕ.

Ακόμα και στην Πορτογαλία, όπου δημιουργήθηκε κυβέρνηση συνεργασίας ανάμεσα στους Σοσιαλιστές, το Μπλόκο –που αποτελεί το αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ –και το ΚΚ με τις ευλογίες του Τσίπρα, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα και οι σχέσεις των δύο πλευρών βρίσκονται στον πάγο. Και εδώ, σημαντικό ρόλο έχει παίξει η ενίσχυση της αντιευρωπαϊκής τάσης του Μπλόκο, αμέσως μετά τη συμφωνία του Ιουλίου. Οι ίδιες πηγές συμπληρώνουν ότι το πορτογαλικό πείραμα που αποθεώθηκε από την Κουμουνδούρου θα λάβει σύντομα τέλος, αφού τα κόμματα της Αριστεράς ίσως αναζητήσουν μια ηρωική έξοδο σε κάποια δύσκολη ψηφοφορία.