Αναζήτηση
Μια μεγάλη φιλοσοφική διαμάχη με πολιτικές προεκτάσεις έχει ξεσπάσει στη Γαλλία για το ηθικό ή όχι τέλος της Ευρώπης. Η μια από τις δυο αντιμαχόμενες τάσεις, η καταγγελτική, βασίζεται στην παραφθορά αξιών της νεωτερικότητας, στην απώλεια της ανθρωπιάς λόγω αμερικανοποιημένου ανταγωνισμού στην παγκόσμια οικονομία, στον φιλελεύθερο όλεθρο, στη φυγή των καλών ευρωπαϊκών μυαλών και κυρίως στην έλλειψη «ηθικής» ματιάς στις πολιτικές αποφάσεις. Πρότυπό τους ένα είδος «Homo festivus», όπου ο άνθρωπος επιλέγει την καλοζωία, φροντίζοντας στις πολιτικές του αποφάσεις να κρίνει το σωστό ή λάθος «ηθικά». Αυτή η τάση δεν σταματά να κάνει κριτική στην εισβολή των Αμερικανών σε Ιράκ και Αφγανιστάν, των Γάλλων στη Λιβύη ή στην επίθεση του Πούτιν στη Συρία. Το στυλ αυτών των διανοουμένων κάνει σκληρή κριτική στη ρεαλιστική, «δίχως αρχές» στρατηγική σκέψη, θυμίζοντας κάτι από το κλίμα της δεκαετίας του ’30, όταν η αντιφιλελεύθερη απαισιοδοξία έβρισκε πάντα ως αιτία των κακών τον φιλελευθερισμό. Απέναντι σ’ αυτούς τους διανοητές βρίσκονται οι διανοούμενοι που δεν φοβούνται τα παγκοσμιοποιημένα δεδομένα και δεν τους τρομάζουν οι περιπέτειες της εικονικής πραγματικότητας. Πιστεύουν ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να δειλιάζει στις αλλαγές γιατί είναι καλά δομημένη σε ισχυρά πολιτισμικά θεμέλια. Το πνεύμα της αυτονομίας σε δημόσια, πολιτική και ιδιωτική ζωή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το εκλέγειν κι εκλέγεσθαι δημοκρατικά είναι μερικές μόνο από τις δυνατές αξίες του πολιτισμού της, τον οποίο ενθυμούμενος τον Καντ τον θεωρούσε πολιτισμό «σε ώριμο στάδιο». Υπάρχει ακόμα το κράτος πρόνοιας που δεν το βρίσκουμε αλλού παγκοσμίως. Παρά το οικονομικό βάρος που δεν βοηθά στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, εντούτοις το κράτος πρόνοιας είναι σημαντικό. Κι αυτό το διαπιστώνει κανείς ταξιδεύοντας σε Κίνα, Λατινική Αμερική, Ινδίες, Αφρική, όπου και θα διαπιστώσει την αξία του ενόψει άλλων τραγικών κοινωνικών συστημάτων.
Αυτή η επεξεργασμένη επιστημονικά και ιστορικά ευρωπαϊκή αξιακή συνείδηση τραυματίζεται σήμερα από τους ηθικολόγους της πολιτικής, οι οποίοι αδυνατούν να αναλύσουν σωστά την πραγματικότητα και σημαντικούς κινδύνους της, όπως αυτός των ισλαμιστών.
Η ρεαλιστική στρατηγική μάς υποχρεώνει κάποιες φορές να επιλέξουμε το λιγότερο από τα δυο κακά. Και πρέπει να το κάνουμε. Δηλαδή στο όνομα μιας ηθικολογικής ιδεοληψίας θα έπρεπε να μην αφήσουμε τον Πούτιν να χτυπήσει στη Συρία επειδή συμμαχεί με το Ιράν, τον Ασαντ και τη Χεζμπολάχ; Καλό θα ήταν να είναι όλα όμορφα, αγγελικά πλασμένα. Καλό θα ήταν πάντα πολιτική και ηθική να συμπίπτουν. Δυστυχώς όμως η πραγματικότητα κάποιες φορές δεν το επιτρέπει.
της Τέχνης, ποιητής και εικαστικός
