Από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα εναλλάχθηκαν στον θώκο του υπουργού Παιδείας 25 υπουργοί (ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος από δύο φορές). Δεν θα ήταν λογικό να αμφισβητηθεί το αγαθόν των προθέσεων για επίλυση των δύσκολων και σύνθετων προβλημάτων του «μεγάλου ασθενούς». Θα πρέπει όμως συγχρόνως να σημειωθεί ότι οι φιλοδοξίες αυτών των ανθρώπων σε πολύ λίγες περιπτώσεις τελεσφόρησαν και αντιμετώπισαν με αποτελεσματικότητα τις παθογένειες, που τείνουν να εξελιχθούν σε «μη αναστρέψιμες». Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει ένας «μεγάλος δάσκαλος», ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ Θεοδόσης Τάσιος, στο τελευταίο του βιβλίο: «Ιδού γιατί τελικά ένα εθνικό πλάνο παιδείας θέλει 15 με 20 χρόνια να δείξει τα αποτελέσματά του, πράγμα που αποδεικνύει πως οι ελληνοπρεπείς σπασμωδικότητες (υπουργός ανεβαίνει – υπουργός κατεβαίνει) έχουν σαφέστατη πρόγνωση αναποτελεσματικότητας».

Ας έρθουμε στο πρόσφατο παράδειγμα των Πειραματικών – Πρότυπων Σχολείων, που ξεσήκωσε θύελλα δικαιολογημένων διαμαρτυριών για τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Χωρίς καν να ξεκαθαριστούν οι έννοιες και οι στόχοι αυτών των σχολείων (παρά κάποιες άστοχες εκφράσεις γύρω από «ρετσινιά της αριστείας» και άλλα παρόμοια), το υπουργείο τελικά αναδιπλώθηκε αναγγέλλοντας ότι θα επακολουθήσει (sic) διαβούλευση, αφού αποφάσισε εν τω μεταξύ την κατάργηση με εξαίρεση πέντε «ιστορικά Πρότυπα Σχολεία» (Ιωνίδειος Σχολή Πειραιά, Βαρβάκειος Σχολή, Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων, Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης, Γυμνάσιο Αριστούχων Αναβρύτων), που έχουν τη δική τους ιστορία και τη δική τους εκπαιδευτική παράδοση, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, κατά την άποψη του υπουργού.

Αν ο χαρακτηρισμός «ιστορικό» αρκεί για να εξασφαλίσει σήμερα την επιβίωση ενός Πρότυπου Σχολείου, αναρωτιέται κανείς με ποια λογική ή ιδεολογία δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτά, τα δύο Πειραματικά Σχολεία των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, που ιδρύθηκαν με τον Νόμο 4376/1929 από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην οποία πρωτοστάτησε ο μεγάλος έλληνας παιδαγωγός Αλέξανδρος Δελμούζος, ο οποίος μάλιστα ήταν και η ψυχή του περίφημου Δημοτικού Παρθεναγωγείου του Βόλου και του Μαράσλειου Διδασκαλείου Αθηνών. Ο Δελμούζος εισηγήθηκε τον Εκπαιδευτικό Δημοτικισμό, τη μέθοδο του Σχολείου Εργασίας και την ανάγκη πλούσιας σχολικής ζωής.

Το Πειραματικό Θεσσαλονίκης λειτούργησε με τρόπο υποδειγματικό και από πλευράς επιλογής διδακτικού προσωπικού και μαθητών για το Γυμνάσιο (μέχρι τουλάχιστον της κατάργησης των εξετάσεων το 1977). Είναι αυτονόητο καθήκον του υπουργείου να μελετήσει την ιστορία και τον τρόπο λειτουργίας του, πριν προβεί σε οιεσδήποτε πρόχειρες και άστοχες ενέργειες.

Ο Κυριάκος Παπαϊωάννου είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ

Τελευταία Νέα