Είμαι όλο απορίες· γιατί θέλουμε –ως χώρα εννοώ –να μην έχουμε Μνημόνιο και υποχρεώσεις; Γιατί θέλουμε να απαλλαγούμε από τις δεσμεύσεις απέναντι στην τρόικα; Γιατί θέλουμε να υποσχόμαστε, αλλά να μη σσεβαστούμε την υπόσχεσή μας τηρώντας την; Απειρα είναι τα «γιατί». Ενα μόνο θα πω ακόμη: Γιατί θέλουμε να είμαστε αμόλα; Ή μήπως θέλουμε να μας δανείζουν οι ξένοι τεράστια ποσά και να μη μας τα ζητούν πίσω γιατί θα τους κάνουμε το χρυσό αβγό, θα τους φέρουμε τον Μεγαλέξανδρο στην Αμφίπολη και θα τους πάρει τα Μάρμαρα για λογαριασμό μας η κυρία Αλαμουντίν, που έγινε δεκτή και από τον Πρωθυπουργό –άλλο και τούτο! –και έτσι η προσπάθειά της απέκτησε ελληνική εθνική υπόσταση!

Και τι πέτυχαν οι πολιτικές ηγεσίες μας; Να χωρίσουν την κοινωνία σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς. Πάνε αυτά που ξέραμε. Η κοινωνία δεν διαιρείται σε αριστερούς και δεξιούς (παλιότερα: προοδευτικοί – αντιδραστικοί), σε νεοδημοκράτες και πασόκους· τίποτα απ’ αυτά! Τώρα είμαστε μνημονιακοί, δηλαδή δεξιοκεντρώοι και αντιμνημονιακοί, δηλαδή αριστεροί!

Βέβαια, κάποιοι θα σκανδαλιστούν από την τελευταία μου φράση και θα με ρωτήσουν· καλά, σε ξέραμε για αριστερό και τώρα μας εμφανίζεσαι μνημονιακός –να την η νέα κοινωνική εξίσωση, αριστερός – αντιμνημονιακός -, τι συμβαίνει, ρε φίλε; Αγαπητοί μου, μην ανησυχείτε, τίποτα δεν συμβαίνει· ούτε αριστερός έπαψα να είμαι ούτε μνημονιακός έγινα. Απλώς, όταν οι αρχηγοί μου άρχισαν να μοιράζουν, κάθησα και σκέφτηκα και μέτρησα· και βρήκα ότι η κρίση εξακολουθεί να βρίσκεται εδώ και εξακολουθεί να είναι βαθιά· ότι χρωστάμε τεράστια ποσά· ότι η ανεργία είναι 30% και στις νέες ηλικίες το ποσοστό είναι διπλάσιο· ότι η ύφεση δεν έχει τελειώσει και η ανάπτυξη είναι μακριά.

Κυρίως όμως βλέπω κάτι άλλο που το γνωρίζω και με την ιδιότητά µου ως ιστορικού· οι ιστορικοί γνωρίζουμε ότι ακόμη και σε μεγάλα γεγονότα με βαθιές κοινωνικές αλλαγές –και η κρίση που περνάμε και που όλο τελειώνει και τελειωμό δεν έχει τέτοιο γεγονός είναι –αυτό που αλλάζει τελευταίο είναι οι νοοτροπίες και κατόπιν οι συμπεριφορές.

Και διαπιστώνω ότι πράγματι η νοοτροπία δεν έχει αλλάξει, ιδιαίτερα στο επίπεδο της πολιτικής ηγεσίας. Πολύ φοβάμαι, θέλω να πω, ότι «τα δικά μας τα παιδιά» εξακολουθούν να περιμένουν τον διορισμό και ο «αρχηγός» τους ότι, έστω και σε περιορισμένο ποσοστό, θα μπορέσει να τα ικανοποιήσει· τα «παιδιά»! Χωρίς την τρόικα μπορεί κάτι να γίνει.

Αν ο φόβος μου αυτός έχει, ακόμα και μικρή, σχέση με τις πραγματικότητες στις οποίες ζούμε, χρειάζεται η κοινωνία να αντιδράσει· ακόμη και η μάνα που αφήνει το παιδάκι της στο ίδρυμα για να πίνει ένα ποτήρι γάλα το οποίο εκείνη δεν μπορεί να του προσφέρει.

Το ξέρω, προτείνω κάτι που μπορεί να ερμηνευθεί ακόμη και ως βία· είμαι όμως αγανακτισμένος και φοβισμένος με αυτά που βλέπω να ετοιμάζονται όλοι να κάνουν. Και αυτό γιατί, αναρωτιέται κανείς· για να κερδίσουν τις εκλογές! Προκειμένου να κερδίσουμε τις εκλογές, ας βουλιάξει όλη η κοινωνία!

Από την άλλη αγανακτώ –και φοβάμαι –με τους αριθμούς που μας αραδιάζουν: τόσα δισεκατομμύρια το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, τόσα του χρόνου, διπλάσιο του παραχρόνου· 5% ο ρυθμός ανάπτυξης το 2016! Και λέω, αναρωτιέμαι· μα, καλά, ζω στην πιο ευημερούσα χώρα του κόσμου;

Συνεχώς μου έρχεται στον νου η περιβόητη φράση του Γεωργίου Παπανδρέου ότι «οι αριθμού ευημερούν και οι άνθρωποι πένονται»· την είπε στην κεντρική προεκλογική του συγκέντρωση από το μπαλκόνι του Βιτζηλαίου (σήμερα Ζάρα) και την άκουσα ο ίδιος· στην Πλατεία Κλαυθμώνος γίνονταν τότε οι μεγάλες αυτές συγκεντρώσεις.

Ο Βασίλης Κρεμμυδάς είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών