Κάθε οικονομική κατάρρευση δημιουργεί απαιτήσεις για συγχώρεση χρέους. Τα χρήματα που χρειάζονται για να αποπληρωθούν δάνεια έχουν εξαφανιστεί και τα περιουσιακά στοιχεία που λειτουργούσαν ως εγγύηση έχουν χάσει την αξία τους. Οι πιστωτές ζητούν πίσω τα χρήματά τους και όσοι έχουν δανειστεί ζητούν ελαφρύνσεις.

Ας αναλογιστούμε το κίνημα κατά του χρέους «Strike Debt» που προέκυψε από το κίνημα «Occupy», το οποίο αυτοαποκαλείται «εθνικό κίνημα όσων εναντιώνονται στο χρέος και μάχονται για οικονομική δικαιοσύνη και δημοκρατική ελευθερία».

Μία από τις πρωτοβουλίες του «Strike Debt», το «Rolling Jubilee» (Κυλιόμενο Ιωβηλαίο), προσπαθεί να συγκεντρώνει κεφάλαια για να αγοράζει και να σβήνει χρέη, μια διαδικασία που το κίνημα αποκαλεί «συλλογική άρνηση». Η πρόοδος της ομάδας είναι εντυπωσιακή αφού έχει συγκεντρώσει μέχρι τώρα 700.000 δολάρια και έχει σβήσει χρέη σχεδόν 18,6 εκατ. δολαρίων.

Το «Rolling Jubilee» έχει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό επειδή μπορεί να αγοράζει φθηνά χρέος στη δευτερογενή αγορά, όπου συχνά οι τιμές είναι πολύ μειωμένες. Ολα αυτά όμως είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Μόνο στις ΗΠΑ οι φοιτητές χρωστούν περισσότερα από 1 τρισ. δολάρια ή περίπου 6% του ΑΕΠ. Επίσης, υπάρχουν και άλλες κοινωνικές ομάδες που ζουν μέσα στο χρέος. Πράγματι, στον κόσμο το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009.

Το ηθικό δίδαγμα δεν είναι η συμβουλή που έδωσε ο Πολώνιος στον γιο του Λαέρτη «να μην είσαι ούτε δανειστής ούτε δανειζόμενος». Χωρίς αυτά τα δύο η ανθρωπότητα θα ζούσε ακόμη σε σπηλιές. Αντίθετα, χρειαζόμαστε να μειώσουμε την προσφορά και τη ζήτηση πιστώσεων ανάλογα με την ανάπτυξη που παρουσιάζει η οικονομία. Το πώς θα το κάνουμε αυτό και θα συνεχίσει να υπάρχει ταυτόχρονα ελευθερία του επιχειρείν είναι ένα από τα μεγάλα ερωτήματα της πολιτικής οικονομίας.

Ο Ρόμπερτ Σκιντέλσκι είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Warwick και μέλος της Βουλής των Λόρδων στη Βρετανία. Είναι επίσης συγγραφέας τρίτομης βιογραφίας του Τζον Μέιναρντ Κέινς

Τελευταία Νέα