Αναζήτηση
Πιθανότατα, –γράφει ο δημοσιογράφος Φεντερίκο Φουμπίνι στη «Ρεπούμπλικα» –ήταν η μοναδική «δομική μεταρρύθμιση» στην Ευρώπη που στέφθηκε από επιτυχία την τελευταία δεκαετία. Επιπλέον ήταν απολύτως σιωπηλή –σχεδόν υπόγεια. Δεν υπήρξε καμία αναφορά σε αυτήν στις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι πολιτικοί δεν την πήραν καν χαμπάρι. Κι όμως ήταν πολύ πιο σημαντική για το μέλλον μας από τη σχέση ελλείμματος – ΑΕΠ, τη δημοσιονομική πειθαρχία ή ακόμη και από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Ποια ήταν αυτή η τόσο σημαντική μεταρρύθμιση; Μα το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι έκαναν κανένα παιδί παραπάνω σε σχέση με παλαιότερα. Αλλά έπειτα ήρθαν η Lehman Brothers, η ελληνική κρίση, τα σπρεντ. Κι ενώ τα σπρεντ επέστρεψαν εκεί όπου βρίσκονταν πριν από δυο – δυόμισι χρόνια, οι γεννήσεις συνεχίζουν να μειώνονται.
Η Ευρώπη (ξανα)γερνάει. Το 2045, προβλέπει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο πληθυσμός της Ιταλίας θα έχει πέσει στα 57 εκατομμύρια από τα 60 που είναι σήμερα και αν έφευγαν όλοι οι μετανάστες θα έμεναν στη χώρα μόλις 53 εκατ. Ιταλοί. Οι Γερμανοί θα μείνουν 71 εκατ. από 83, ενώ ίδια θα είναι η εικόνα σχεδόν σε όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου με εξαίρεση τη Γαλλία που εξακολουθεί να κάνει παιδιά χάρις στα κρατικά επιδόματα. Την ίδια ώρα, η Ασία θα δει τους κατοίκους της να αυξάνονται κατά μισό δισεκατομμύριο, ενώ στην Αφρική μόνο ο πληθυσμός της Νιγηρίας σχεδόν θα διπλασιαστεί.
Στην πραγματικότητα, η Δύση ετοιμάζεται εδώ και καιρό να παραδώσει τα σκήπτρα. Μοιάζει για πρώτη φορά να μην μπορεί να διαθέσει άλλες δυνάμεις εκεί όπου άλλοτε θριάμβευε: στον ανταγωνισμό. Το 2010, υπενθυμίζει στην ηλεκτρονική εφημερίδα Salon ο αμερικανός οικονομολόγος Τσαρλς Κένι, το 40% των ερωτώμενων μιας δημοσκόπησης που είχε πραγματοποιηθεί σε 14 χώρες πίστευε ότι οι ΗΠΑ ήταν η ηγέτιδα δύναμη του κόσμου, έναντι του 36% που έδινε τον τίτλο στην Κίνα. Μόλις δυο χρόνια μετά, το σκορ γύρισε σε 36-42 υπέρ της Κίνας.
Στο βιβλίο του «Πολιτισμός» (στα ελληνικά από τις εκδ. Παπαδόπουλος), o βρετανός ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον περιγράφει την αλλαγή με έναν πρωτότυπο τρόπο. Η Δύση, σημειώνει, όφειλε την πρωτοκαθεδρία της σε έξι «δολοφονικές εφαρμογές» –τον ανταγωνισμό, τις επιστήμες, την ιδιοκτησία, την ιατρική, την κατανάλωση και την εργασία. Αλλά αυτές τις εφαρμογές τις κατέβασε και ο υπόλοιπος πλανήτης. Αυτό που πρέπει να κάνει τώρα η Δύση είναι μια επανεκκίνηση στον υπολογιστή της προκειμένου να αναβαθμίσει τον πολιτισμό της.
Ακούγεται κάπως δύσκολο, αν όχι ακατανόητο. Μήπως να έκανε κανένα παιδί πρώτα;
