λήμματα

αδικία. Εποπτεύει έρευνα για υπόθεση στην οποία εμπλέκεται ως πιθανός ύποπτος ένας εξάδελφός του. Είναι δημόσιος λειτουργός. Εντοπίζεται. Εξαναγκάζεται σε παραίτηση. Τι συμβαίνει; Εχουμε έμπρακτη αποκήρυξη της οικογένειας, του μόνου θεσμού που επιμένει να κρατά τα πράγματα όρθια σ’ αυτόν τον τόπο; Θα είχαμε πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα αν δεν είχαμε την οικογένεια, πιο σωστά τις οικογένειες, κορόνα στο κεφάλι μας; Για να μη μιλήσουμε για κοινωνικό κράτος, δομές αλληλεγγύης, κ.λπ., για όλα αυτά δηλαδή που υποκαθιστά απαράμιλλα η οικογένεια και μάλιστα σε καιρούς βαθιάς οικονομικής κρίσης. Για να μην αναφερθούμε σε μορφές επιχειρηματικότητας με επίκεντρο την οικογενειακή απασχόληση, που δοκιμάζονται κι αυτές βέβαια από το τσουνάμι που σαρώνει το αυτόχθον μοντέλο καπιταλισμού. Ενόψει όλων αυτών μία μπορεί να είναι η αντίδραση: «Κάτω τα χέρια από την οικογένεια!». Είναι σαν να λες «Κάτω τα χέρια από την Ελλάδα» επί το κυριολεκτικότερον.

απορροφητικότητα. Αφορά τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Στη σχετική κατάταξη, η Ελλάδα ανέβηκε στην τέταρτη θέση από την δέκατη όγδοη που κατείχε πέρυσι. Το άλμα πιστοποιείται και από τα τραπεζοκαθίσματα καφετεριών και σουβλακερί που κάλυψαν και τα τελευταία υπολείμματα ελεύθερων χώρων (πεζοδρόμια – πλατείες) σε συγκεκριμένες περιοχές. Η αναθέρμανση του καφεκαπιταλισμού, που ήταν ανέκαθεν σήμα κατατεθέν της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αποτελεί τον πρώτο θετικό οιωνό για την επερχόμενη ανάκαμψη, για να μην πούμε ανάπτυξη, της οικονομίας και χαιρετίζεται με ιδιαίτερη υπερηφάνεια.

διαφθορά. Δεν πρόκειται για την ίδια αλλά για την καταπολέμησή της και, πιο συγκεκριμένα, για την ικανότητα καταπολέμησής της. Στη σχετική κατάταξη («ΤΑ ΝΕΑ», 27/9/13) η Ελλάδα, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, βρίσκεται στην τρίτη θέση από το τέλος, δηλαδή σχεδόν έπιασε πάτο. Προφανώς πρόκειται για αποτέλεσμα διαβλητό, προϊόν ξένου δακτύλου. Κάποιοι ενοχλήθηκαν από τις ασύλληπτες επιδόσεις μας στο μέτωπο της απορροφητικότητας (βλ. παραπάνω) και προέβησαν σε αντιπερισπασμό εις βάρος μας στο μέτωπο της διαφθοράς. Ας μην ξεχνάμε, πρώτον, ότι διαφθορά και απορροφητικότητα, ως έννοιες, δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους και, δεύτερον, ότι η ψυχραιμία δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

δικαιοσύνη. 1) Μία από τις τρεις θεσμοθετημένες εξουσίες. Οι άλλες δύο: η νομοθετική και η εκτελεστική. 2) Πυρήνας αφήγησης της τηλεοπτικής δραματουργίας. Αποκρυσταλλώνεται, με όρους μυθοπλασίας, κυρίως ως σίριαλ, ενώ, με όρους ενημερωτικής δραματουργίας, ως αλληλουχία προσαγωγών – μεταγωγών. Καθώς, όμως, λόγω της φύσης του μέσου, το ενημερωτικό στοιχείο διαβρώνεται από το μυθοπλαστικό, ο τηλεθεατής ενδέχεται να παρακολουθεί ειδήσεις, τις οποίες, όμως, τις προσλαμβάνει ως σίριαλ. Παράγονται έτσι αντίστοιχες αισθητικές απαιτήσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά το σκέλος της πλοκής. Ετσι, σχηματικά, και με βάση τον γνωστό μηχανισμό του «σασπένς», υπάρχει ανάγκη για ρήξεις του ιστού της κανονικότητας, π.χ. ένας κατηγορούμενος που παραμένει άφαντος ανατρέποντας την τάξη των κανονικώς μεταγομένων. Το ίδιο ισχύει για τους χώρους δράσης. Υπάρχει ένα ολοκληρωμένο κύκλωμα χώρων που δεν μπορεί να αγνοηθεί, π.χ. Λεωφόρος Αλεξάνδρας (ΓΑΔΑ) – Ευελπίδων (Δικαστήρια) – Κορυδαλλός (Φυλακές). Και οι τρεις οφείλουν να συμμετέχουν ισότιμα, εναλλασσόμενοι, στον αφηγηματικό ιστό. Ο παραγκωνισμός οποιουδήποτε απ’ αυτούς ενεργοποιεί το στερητικό σύνδρομο στον θεατή και παράγει αμηχανία, πράγμα που υπονομεύει την αφηγηματική συνοχή και τορπιλίζει την αισθητική απόλαυση που συνδέεται με την ενημέρωση.

ημίση. Προκύπτει από τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών παντού: στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Αυστρία. Τη Νορβηγία. Τα κόμματα αναδεικνύονται από την κάλπη ως ημίση, κλάσματα γενικώς, υποψήφια για τη συγκρότηση κυβερνητικών σχημάτων. Οι κυβερνήσεις συνεργασίας προκύπτουν περίπου νομοτελειακά, ελέω και εκλογικών συστημάτων, σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Το ηρωικό φαντασιακό της κυβερνητικής αυτοδυναμίας μοιάζει να ενταφιάζεται –προσωρινά, οριστικά, άγνωστο. Και να σκεφτεί κανείς ότι χθες συμπληρώθηκαν μόλις τέσσερα χρόνια από την ημέρα που σε μια γωνιά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ένα κόμμα σάρωνε στις κοινοβουλευτικές εκλογές και κατακτούσε πανηγυρικά αυτοδύναμο την εξουσία για μια, υποτίθεται, τετραετία –αυτήν που, ημερολογιακά, τερματίστηκε χθες και αντιστοιχεί, ιστορικά, σε μία τουλάχιστον δεκαετία. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρώην ηρωικό κόμμα είναι πάντα ανάμεσά μας και σταδιοδρομεί πλέον ως κυβερνητικό ήμισυ ή κλάσμα. Τι μεσολάβησε; Το υπαινιχθήκαμε ήδη: η εμφάνιση του ανεπιθύμητου επισκέπτη που λέγεται Ιστορία. Α, ναι, συνετέλεσε και κάτι άλλο, μια μικρή λεπτομέρεια: ότι λεφτά τελικώς δεν υπήρχαν.