Επειδή το κλίμα αρχίζει να βαραίνει επικίνδυνα, τόσο διεθνώς όσο και στον ελληνικό μας μικρόκοσμο, καλό είναι να κάνουμε μια ανακεφαλαίωση.

1Το καθεστώς του Ασαντ διαθέτει το μεγαλύτερο χημικό και βιολογικό οπλοστάσιο της Μέσης Ανατολής: εκατοντάδες τόνους σαρίν και αερίου μουστάρδας. Η Συρία είναι επίσης μία από τις οκτώ χώρες που δεν έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για την απαγόρευση των χημικών όπλων (το Ισραήλ την έχει υπογράψει, αλλά δεν την έχει επικυρώσει). Πριν από έναν χρόνο, ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι η χρησιμοποίηση χημικών όπλων στον πόλεμο της Συρίας αποτελεί για τις Ηνωμένες Πολιτείες «κόκκινη γραμμή». Ισως να αυτοπαγιδεύτηκε. Ισως η διατύπωση να ήταν λάθος. Τότε, πάντως, κανείς δεν τον κατηγόρησε ότι είναι πολεμοχαρής ή ότι παίζει επικίνδυνα παιχνίδια.

2Στις 21 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε μια πολύνεκρη χημική επίθεση σε προάστια της Δαμασκού. Δεν ήταν η πρώτη, ήταν όμως η μεγαλύτερη. Με βάση τις πληροφορίες των μυστικών τους υπηρεσιών, όλες οι μεγάλες δυτικές δυνάμεις έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι «κατά πάσα πιθανότητα» υπεύθυνη είναι η κυβερνητική πλευρά, χωρίς να είναι βέβαιο ότι η εντολή δόθηκε από τον ίδιο τον πρόεδρο. Θεωρητικά, υπάρχει η πιθανότητα να πρόκειται και για προβοκάτσια των ανταρτών, όπου η Aλ Κάιντα παίζει σημαντικό ρόλο. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ παραδίδουν σήμερα το πόρισμά τους. Κανείς δεν περιμένει όμως να μάθει απ’ αυτούς την ταυτότητα των δολοφόνων. Εφτασαν αργά, και οι συνθήκες της δουλειάς τους δεν θύμιζαν ακριβώς Ελβετία.

3Η συζήτηση για την αναγκαιότητα ή σκοπιμότητα μιας δυτικής αντίδρασης θα έπρεπε να περιορίζεται σε αυτό το σημείο. Δεν έχουν θέση εδώ ούτε τα εθνικά συμφέροντα και οι κομματικές σκοπιμότητες ούτε οι στόχοι της στρατιωτικής επιχείρησης και οι πιθανές της παρενέργειες. Οπως γράφει ο Ρότζερ Κόεν στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», «ένας κόσμος όπου το ταμπού της χρησιμοποίησης χημικών όπλων έχει γίνει κομμάτια οδεύει προς μια πολύ επικίνδυνη κατεύθυνση».

4Υπάρχει ασφαλώς το ζήτημα της διεθνούς νομιμότητας. Ηδη όμως από την εποχή των εθνοκαθάρσεων στη Γιουγκοσλαβία είχε γίνει σαφές ότι η προστασία ενός άμαχου πληθυσμού δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από τη συμφωνία των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ρωσία έχει τα δικά της συμφέροντα, η Κίνα τις δικές της επιδιώξεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν βεβαρημένο ποινικό μητρώο –στο μεταξύ όμως το αίμα των αμάχων τρέχει. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει λοιπόν να οικοδομείται ένας όρος που λέγεται «ευθύνη της προστασίας». Ας μην τον χλευάζουμε. Οι ανυπεράσπιστοι και οι αδύναμοι, από τους ισχυρούς περιμένουν να προστατευθούν.

5Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει κατηγορηθεί για ατολμία, για αλαζονεία, για υποκρισία και για εκατομμύρια άλλα πράγματα. Στην πραγματικότητα, είναι ευτύχημα για όλους μας που οι ΗΠΑ έχουν αυτή την περίοδο αυτόν τον Πρόεδρο.