[Στιγμές] Τι ανατροπή, μα τον Δία!

Η «Κωμωδία των παρεξηγήσεων» είναι ένα από τα πρώτα έργα του Σαίξπηρ και το πιο σύντομο. Μια φαρσοκωμωδία που στηρίζεται στο μπέρδεμα της ταυτότητας των πρωταγωνιστών. Ενα παλιό εύρημα των συγγραφέων που προκαλεί κωμικοτραγικές παρανοήσεις και σατιρικά σχόλια. Ποιος είναι ποιος αναρωτιούνται οι ήρωες, ποιος είναι ποιος αναρωτιούνται και οι θεατές –και όλα αυτά πάνω στο πανάρχαιο υπαρξιακό ερώτημα: ποιος είμαι τελικά;

Ο Τίτος Μάκκιος Πλαύτος, από τους έξοχους κωμικούς ποιητές της αρχαίας Ρώμης, και το έργο του «Μέναιχμοι» όπου οι χαρακτήρες μπερδεύονται υπέροχα αποτέλεσαν την έμπνευση για τον Σαίξπηρ στο συγκεκριμένο θέμα, με τη χορεία των συγγραφέων που εντρυφούν στο θέμα να συνεχίζεται έως τις ημέρες μας.

Ομως, ως γνωστόν, τις καλύτερες φαρσοκωμωδίες τις γράφει η ζωή, που φαίνεται να μας κλείνει το μάτι την κατάλληλη στιγμή. «Μπορεί να είναι αυτός ο μαυριδερός τύπος που μοιάζει με Αιγύπτιο, Βέρβερο ή βραζιλιάνο μουλάτο, λευκός Ευρωπαίος;» αναρωτήθηκαν τα μέλη ενός αμερικανικού νεοναζιστικού φόρουμ στο Διαδίκτυο για τον Ηλία Κασιδιάρη. Τα κριτήριά τους –όπως και των ελλήνων ομοϊδεατών τους –ήταν τα γνωστά βλακώδη: χρώμα δέρματος, χαρακτηριστικά προσώπου κ.λπ. Ολα αυτά δηλαδή που οδηγούν στις αυξημένες κατά πολύ τον τελευταίο καιρό επιθέσεις χρυσαυγιτών εναντίον μεταναστών στους δρόμους της Αθήνας και άλλων πόλεων. Η ρατσιστική εθνικιστική ιδεολογία ακριβώς επειδή είναι τυφλή μπορεί ανά πάσα στιγμή –όπως και έγινε –να στραφεί ακόμη και προς την κατεύθυνση όσων την υποθάλπουν.

Το δίπολο είναι εκείνο που οδηγεί στον τραγέλαφο. Ενας Αρειος που δεν πληροί τις υποτιθέμενες προϋποθέσεις, ένας ντόπιος που φαίνεται ξένος, ένας εκλεγμένος που σιχαίνεται τη δημοκρατία, ένας έμπορος ελπίδας που γίνεται καταναλωτής καταστροφών. Εκείνος που μέσα από το καθρέφτισμα από τους πέραν του Ατλαντικού αδελφών ψυχών του γίνεται ξαφνικά ο μισητός Αλλος. Τι σπουδαία ανατροπή, μα τον Δία!

«Είμαι στη Γη, στον παράδεισο ή στην κόλαση; Κοιμάμαι ή περπατώ; Είμαι τρελός ή με έχουν παραπλανήσει;» αναρωτιέται ο Αντίφιλος των Συρακουσών μέσα στο σαματατζίδικο πανδαιμόνιο που τον έβαλε η φαντασία του Σαίξπηρ. Μόνο να φανταστούμε μπορούμε την αντίδραση του σύγχρονου Αντίφιλου με τη μαύρη μπλούζα που πρέπει να διαμαρτυρήθηκε στους διαχειριστές του φόρουμ, καθώς η ψηφοφορία που ήταν αρχικά ανοιχτή στο κοινό –για το εάν ο εκπρόσωπος τύπου της Χρυσής Αυγής τούς φαινόταν αρκετά λευκός και αρκετά Ευρωπαίος –έκλεισε έπειτα από τον σάλο.

Ας επιχειρήσουμε ένα τελευταίο δάνειο από τον δαιμόνιο Πλαύτο: «Είναι πιο εύκολο να αρχίσεις καλά από το να τελειώσεις καλά»…