«Τι είναι στ’ αλήθεια το ρύζι;» Σαν ερώτημα υπαρξιακό σκαρφάλωσε στης γοργόνας και του καρχαρία το φτερό –προσφιλή χώρο έμπνευσης και μουσικής ποιητικής δράσης του Θάνου Μικρούτσικου –ο στίχος του Μπέρτολτ Μπρεχτ (κατά Μάριο Πλωρίτη) και χόρεψε έναν γύρο σε ένα κατάμεσο Ηρώδειο. Για να ξυπνήσει μνήμες από τα χρόνια που τα πολιτικά τραγούδια σήμαιναν πολλά και για τους «πάντα γελαστούς» και για τους «πάντα γελασμένους». Και να θυμίσει την «μπαλάντα του εμπόρου» του Μπρεχτ πάλι: «Τι είναι στ’ αλήθεια ο άνθρωπος;… Δεν ξέρω ο άνθρωπος τι είναι, ξέρω την τιμή του μονάχα».
Πάντα γελαστοί και γελασμένοι, είπαμε. Ο τίτλος του ζεϊμπέκικου που είχε παραδώσει στην Ιστορία ο Δημήτρης Μητροπάνος και έγινε εδώ τίτλος της συναυλίας. Πάντα γελαστοί –εξήγησε ο Θάνος Μικρούτσικος στη μεγάλη του βραδιά στο Ηρώδειο (αφού ευχαρίστησε το Φεστιβάλ Αθηνών) –με αυτό το χαμόγελο που είχαν ακόμη και στη μελαγχολία τους τα λαϊκά τραγούδια. Και πάντα γελασμένοι –σαν τον Ελληνα, εξήγησε. Που σήμερα «ζει τη βαρβαρότητα».
Προτού τα τραγούδια του Θάνου, που έχουν ενσωματώσει μαζί με κομμάτια ιστορίας στίχους ποιητών, αλλά κυρίως του Αλκη Αλκαίου στη μνήμη του οποίου ήταν αφιερωμένη η συναυλία, δείξουν πως κάποτε στη «Δίκοπη ζωή» μας ξέραμε να κουμπώνουμε ιδέες και ιδεολογίες σε ακούσματα. Εστω και σαν ανάμνηση, στα χρόνια της ψευδούς ευμάρειας. Ξέραμε να τραγουδάμε δυνατά «Τους έχω βαρεθεί», «Αννα μην κλαις», «Εβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε», «Κι η πόλη μοιάζει γενικώς τάφος οικογενειακός», «Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο η οργή του λαού» (φράση που χειροκροτήθηκε από το κοινό).
Εντυπωσιακά «πεπαιδευμένο» το κοινό παρακολούθησε ευλαβικά τη διαδοχή των πολιτικών τραγουδιών και των τραγουδιών λαϊκού αισθήματος. Και τη χειροκρότησε με θέρμη. Οπως και τους λειτουργούς της: τον αγέραστο (και στη φωνή) Μανώλη Μητσιά, τον ταγό της Ερμηνείας με το όνομα Γιάννης Κότσιρας, τον λαϊκό Δημήτρη Μπάση και την «πολυφασματική», όπως την αποκάλεσε, Ρίτα Αντωνοπούλου (τον προφανή πλατωνικό έρωτα του συνθέτη επί σκηνής, για την «καπνισμένη» φωνή και τις ερμηνείες της).
Κάπως έτσι παρέσυρε ο συνθέτης το συγκινημένο κοινό «με μια πιρόγα» εκεί που «η ανάγκη γίνεται ιστορία κι η ιστορία γίνεται σιωπή», προτού κινήσει για συναυλίες στην Ισπανία και επιστρέψει στην ελληνική επικράτεια με το «Πάντα γελαστοί». Το καλύτερο, το πιο μεστό, το πιο δυνατό ίσως πρόγραμμά του. Για να θυμίσει ξανά πόσο δυνατό ήταν κάποτε το τραγούδι, προτού παραδοθεί βορά σε εκείνο που «λένε τα κομπιούτερ και οι αριθμοί».
Σχόλια
