Η παχυσαρκία είναι αρρώστια ή είναι αποτέλεσμα υπερσιτισμού; Το ερώτημα είναι εύλογο, η απάντησή του όμως δεν είναι πάντοτε τόσο απλή.
Αναμφισβήτητα η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν για καρδιοπάθειες και ιδιαίτερα για στεφανιαία νόσο. Οταν μάλιστα η παχυσαρκία συνδυάζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως π.χ. το κάπνισμα, τότε πολλαπλασιάζεται η καταστροφικότητά της.
Η παχυσαρκία στο πλαίσιο του λεγόμενου μεταβολικού συνδρόμου, δηλαδή τη διαταραχή των λιπιδίων (χοληστερίνης), την αυξημένη αρτηριακή πίεση, τον λανθάνοντα ή έκδηλο σακχαρώδη διαβήτη, αναγορεύεται σε παράγοντα κινδύνου πρώτης γραμμής.
Σήμερα η μάχη κατά της παχυσαρκίας πρέπει να αρχίζει πολύ νωρίς. Ο επικεφαλής του Εθνικού Forum Παχυσαρκίας της Αγγλίας Dr David Haslam ισχυρίζεται ότι η ηλικία των 4 ετών είναι αποφασιστική για την παχυσαρκία και το μέλλον του παχύσαρκου παιδιού. Και τούτο γιατί εάν το παιδί στην ηλικία των 4 ετών, τότε που αρχίζει η σχολική περίοδος είναι ήδη παχύσαρκο, η μάχη θεωρείται χαμένη.
Ο τρόπος ζωής και ιδιαίτερα η διατροφή αποφασίζεται στη σπιτική ζωή. Ενα στα πέντε παιδιά αρχίζει τη σχολική ζωή του υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Τα παιδιά αυτά αποδεδειγμένα έχουν αυξημένες πιθανότητες κατά την ενηλικίωσή τους να προσβληθούν από σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες, παθήσεις των ποδιών και των αρθρώσεων, σε συνδυασμό με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα. Ακόμα και τα αυξημένα ποσοστά καρκίνου συνδυάζονται με την παχυσαρκία της παιδικής ηλικίας.
Επιβεβαίωση όλων αυτών των δεινών είναι και η παρατήρηση μιας ομάδας γενικών ιατρών του Μάαστριχτ της Ολλανδίας, που αναφέρει ότι οι παχύσαρκοι τους επισκέπτονται στο ιατρείο συχνότερα από τους καπνιστές. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι οι παχύσαρκοι πέραν από τις γνωστές επιπλοκές του καπνιστή που σχετίζονται συνήθως με καρδιοπάθειες, παρουσιάζουν και μυοσκελετικά προβλήματα καθώς και χρόνιες παθήσεις των αρθρώσεων που επιδεινώνονται ή και προκαλούνται από το υπερβολικό βάρος.
Πολλοί επιστήμονες είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η θεραπεία της παχυσαρκίας πρέπει να αρχίζει από την εγκυμοσύνη, όταν η υπέρβαρη έγκυος προδιαθέτει στη γέννηση υπέρβαρου παιδιού. Γι’ αυτό, στη σωστή παρακολούθηση της εγκυμοσύνης πρωτεύουσα θέση πρέπει να κατέχει o έλεγχος του σωματικού βάρος της εγκύου, σε συνδυασμό πάντοτε με τη σωστή διατροφή και άσκηση.
Είναι χαρακτηριστική για τον τεράστιο αγώνα που δίνεται κατά της παχυσαρκίας η θέση του υπουργείου Υγείας της Αγγλίας, εκπρόσωπος του οποίου τόνισε στο BBC ότι οι γενικοί ιατροί δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τον όρο παχύσαρκος αλλά τον όρο χοντρός γιατί έτσι θα επηρεάζουν ψυχολογικά περισσότερο τους ασθενείς τους να χάσουν το επιπλέον βάρος τους, αφού θα αισθάνονται άβολα.
Οι απόψεις αυτές του υπουργείου Υγείας της Αγγλίας στηρίζονται σε γνώμες εμπειρογνωμόνων που ισχυρίζονται ότι ο όρος χοντρός ψυχολογικά προκαλεί περισσότερες ενοχές και εξαναγκάζει τον υπέρβαρο να αντιδράσει θετικά. Αντίθετα, ο όρος παχύσαρκος θεωρείται περισσότερο ιατρικός και απενοχοποιεί τον υπέρβαρο, δημιουργώντας του την εντύπωση ότι κατά κάποιο τρόπο ο ίδιος δεν συμμετέχει στην ευθύνη του προβλήματός του.
Πολλοί παχύσαρκοι έχουν γονιδιακή επιβάρυνση, αυτό που παλιότερα αποκαλούσαν προδιάθεση. Ωστόσο η γονιδιακή έκφραση έχει διαφορετική βαρύτητα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Άλλος έχει τόσο ισχυρή γονιδιακή έκφραση που ό,τι και να κάνει θα καταλήξει παχύσαρκος, ενώ άλλος γίνεται παχύσαρκος ύστερα από υπερσίτιση και παντελή έλλειψη άσκησης μέχρι και ακινησία.
Αλλωστε τα γονίδια σπάνια μόνα τους δημιουργούν παχυσαρκία γιατί πάντοτε ισχύει ο γενετικός κανόνας ότι τα γονίδια οπλίζουν το όπλο, το περιβάλλον όμως πατά τη σκανδάλη για να εκπυρσοκροτήσει. Στην περίπτωση της παχυσαρκίας, το πάτημα της σκανδάλης εκφράζεται με την υπερσίτιση και την παντελή απουσία άσκησης.
