Οι Ευρωπαίοι διερωτώνται ανοιχτά πλέον αν είναι χρήσιμη η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, ενώ στην Αθήνα η οργή ξεχειλίζει. Η Ευρώπη θα πρέπει να αναρωτηθεί ποιος πραγματικά έχει να χάσει από την Ελλάδα.

Η πρώτη απάντηση είναι «οι Ελληνες». Ομως θα ήταν πολύ εύκολο να απαλείψουμε τις ευθύνες των Ευρωπαίων. Το πρώτο τους λάθος ήταν ότι αμφιταλαντεύονταν επί μήνες για να καταλήξουν σε ένα μη ρεαλιστικό πρόγραμμα στήριξης. Γνωρίζουμε πλέον ότι οι μεταρρυθμίσεις απαιτούν τουλάχιστον μία δεκαετία.

Δεύτερο λάθος, η ανακολουθία της απάντησης στην κρίση. Οι δυνατότητες ήταν δύο: είτε μια προσεκτική διαδικασία μείωσης χρέους είτε η κοινωνικοποίησή του για τη διαφύλαξη της συλλογικής αξιοπιστίας της Ευρώπης. Βερολίνο και Παρίσι επέλεξαν ένα μείγμα των δύο λύσεων που παρουσιάζει αντιφάσεις και επιδεινώνει τη δημοσιονομική κατάσταση.

Το τρίτο λάθος ήταν η στάθμιση των στόχων. Το ΔΝΤ διέγνωσε εξαρχής το διττό πρόβλημα δημοσιονομικής ανισορροπίας και ανταγωνιστικότητας, όμως το βάρος δόθηκε στην επίλυση του πρώτου. Η κυβέρνηση εξάντλησε το λιγοστό πολιτικό της κεφάλαιο στον δημοσιονομικό εξορθολογισμό και όχι στην οικοδόμηση μιας ανταγωνιστικής οικονομίας. Δύο χρόνια αργότερα ανατρέπονται οι προτεραιότητες, όμως στην πραγματικότητα τίποτα σημαντικό δεν έχει γίνει για την ανάπτυξη.

Η Αθήνα μπορεί θεωρητικά να υπολογίζει σε ένα πακέτο πόρων περιφερειακής ανάπτυξης από την ΕΕ, όμως αυτά δεν μπορούν να απορροφηθούν ελλείψει συγχρηματοδότησης.

Το τελευταίο λάθος των Ευρωπαίων είναι η αδιαφορία για μια δίκαιη κατανομή των βαρών. Είναι κατανοητό το ότι ένας τεχνοκρατικός οργανισμός όπως το ΔΝΤ δεν βλέπει τίποτε άλλο πέρα από τα μακροοικονομικά. Ομως η ΕΕ είναι ένας πολιτικός οργανισμός, στόχος του οποίου είναι – μεταξύ άλλων – η κοινωνική δικαιοσύνη. Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να προτάσσει τη μείωση του κατώτατου μισθού υποτιμώντας την απώλεια εσόδων λόγω φοροδιαφυγής.

Μια χώρα με τόσο έντονες ανισορροπίες θα πρέπει να περάσει από σφιχτή λιτότητα. Αυτό που μπορούμε να προσάψουμε στην Ευρώπη είναι η εκπόνηση ενός προγράμματος με καθυστερήσεις, λάθη και αδικίες.

Ο Jean Pisani – Ferry είναι οικονομολόγος, επικεφαλής του Ινστιτούτου Bruegel

Τελευταία Νέα