Αναζήτηση
Έξι χρόνια μετά την ανακάλυψή τους, τα μικρόσωμα πλάσματα με το παρατσούκλι χόμπιτ που κατοικούσαν στην Ινδονησία, παραμένουν μία μυστηριώδης ανωμαλία στην αλυσίδα της ανθρώπινης εξέλιξης.
Εκτός γνώριμου στους ειδικούς τόπου και χρόνου και με άγνωστη καταγωγή, οι χόμπιτ (Ηomo floresiensis το επιστημονικό τους όνομα) συνεχίζουν να μπερδεύουν τους επιστήμονες. Πρόσφατες έρευνες μάλιστα έχουν προσθέσει περισσότερα ερωτηματικά παρά έχουν δώσει απαντήσεις. Όσο περισσότερο οι επιστήμονες μελετούν τα ευρήματα τόσο πλησιάζουν στην αλλαγή τής έως τώρα αντίληψης για την εξέλιξη του ανθρώπου.
Ήταν άραγε αυτοί προϊόν της μετανάστευσης των ανθρωπίδων από την Αφρική, η οποία συνέβη πολύ νωρίτερα από την έξοδο του Ηomo erectus από την αφρικανική ήπειρο πριν από 1,8 εκατομμύρια χρόνια; Μήπως κάποιοι Αφρικανοί πέρασαν στην Ασία πριν από 2,5 εκατ. χρόνια;
Μήπως αυτοί οι μετανάστες εξελίχθηκαν σε ένα νέο είδος στην Ασία και μετά επέστρεψαν στην Αφρική; Ή μήπως οι χόμπιτ είναι ένα παράδειγμα «αντίστροφης» εξέλιξης; Κάτι που βέβαια θα ήταν ακόμα πιο περίεργο, καθώς δεν υπάρχουν τέτοιες γνωστές περιπτώσεις στην εξέλιξη των πρωτευόντων θηλαστικών. Δεν γνωρίζουμε για κανένα είδος που να έμοιασε ξανά στους μακρινούς του προγόνους, όσον αφορά τη μορφολογία και τη δομή των οστών. «Οι χόμπιτ είναι ο μαύρος κύκνος της παλαιοντολογίας, απολύτως ανεξήγητοι και απρόβλεπτοι», λέει ο Γουίλιαμ Γιούνγκερς από το Πανεπιστήμιο Στόνι Μπρουκ. Όλα όσα αφορούν αυτό το είδος είναι απίστευτα. Ήταν πολύ μικρόσωμοι, με ύψος μέχρι ένα μέτρο, αλλά δεν μοιάζουν με τους σημερινούς πυγμαίους. Περπατούσαν όρθιοι με κοντά πόδια, αλλά είχαν έναν περίεργο βηματισμό, που τους έκανε να μοιάζουν με δρομείς μεγάλων αποστάσεων.
Με μικρό εγκέφαλο.
Το κρανίο που βρέθηκε δεν είναι μεγαλύτερο από ένα γκρέιπφρουτ, σημάδι πως ο εγκέφαλός τους ήταν μικρότερος από το ένα τρίτο του ανθρώπινου. Κι όμως, έφτιαχναν εργαλεία παρόμοια με άλλων ανθρωπίδων που είχαν μεγαλύτερο εγκέφαλο. Φαίνεται πως κατοικούσαν στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας μέχρι πριν από 17.000 χρόνια, δηλαδή πολύ μετά τη μετανάστευση του ανθρώπου στην Αυστραλία. Παρ΄ όλο που ο άμεσος πρόγονος των σύγχρονων ανθρώπων, ο Ηomo erectus, έζησε στην Ασία και τα νησιά για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, οι χόμπιτ δεν ήταν απλά ένας erectus σε μικρογραφία. Ίσα ίσα, που ο Ηomo erectus και ο Ηomo sapiens μοιάζουν πολύ περισσότερο μεταξύ τους από ό,τι με τον florensiensis. Έτσι, ακυρώνεται η θεωρία ορισμένων σύμφωνα με την οποία οι χόμπιτ είναι απλά γενετικά ασθενείς σύγχρονοι άνθρωποι στο μέγεθος του νάνου.
Οι διαφορές τους.
Την περασμένη εβδομάδα, στη Νέα Υόρκη, έγινε ένα διεθνές συμπόσιο για το θέμα, όπου φάνηκε πως έπειτα από έξι χρόνια ερευνών οι επιστήμονες συμφωνούν ότι οι χόμπιτ αποτελούν ένα ξεχωριστό είδος ανθρωπίδων, πολύ πιο πρωτόγονο από τον Ηomo sapiens. Εκτός από τον εγκέφαλο, οι ομιλητές αναφέρθηκαν σε διαφορές στους ώμους και τους καρπούς ανάμεσα στους ανθρώπους και τους κατοίκους του νησιού.
Ο Μάικλ Μόργουντ, αρχαιολόγος από την Αυστραλία, μέλος της ομάδας που ανακάλυψε τους χόμπιτ, ανέφερε πως βάσει των λίθινων εργαλείων που βρέθηκαν στο νησί φαίνεται πως ανθρωπίδες έφτασαν στο Φλόρες πριν από 880.000 χρόνια και ήταν πρόγονοι των χόμπιτ. Όμως, δεν έχουν βρεθεί πουθενά οστά ούτε άλλα ίχνη τους.
Αρχικά, οι ειδικοί είχαν υποθέσει πως οι χόμπιτ ήταν απόγονοι του Ηomo erectus, αλλά είχαν μικρύνει σε μέγεθος επειδή ζούσαν σε απομόνωση στο νησί. Το φαινόμενο συναντάται σε μακρινά νησιά όπου τα μεγαλύτερα είδη μικραίνουν σε μέγεθος για να αντεπεξέλθουν στους περιορισμένους πόρους. Γρήγορα όμως οι επιστήμονες άλλαξαν γνώμη. Αν ίσχυε η υπόθεσή τους, οι χόμπιτ θα έπρεπε να διατηρήσουν το μέγεθος του εγκεφάλου τους. Έτσι κι αλλιώς πάντως, ένας χόμπιτ μοιάζει ελάχιστα με έναν Ηomo erectus.
Επιπλέον, η εξέταση των καρπών των χόμπιτ έδειξε πως τα οστά τους μοιάζουν περισσότερο με των πιθήκων παρά με των ανθρώπων ή των Νεάντερταλ. Αυτό σημαίνει πως παρεξέκλιναν από την ανθρώπινη αλυσίδα πριν από ένα έως δύο εκατομμύρια χρόνια.
ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣσυμφωνούν ότι οι χόμπιτ αποτελούν ένα ξεχωριστό είδος ανθρωπίδων, πολύ πιο πρωτόγονο από τον Ηomo sapiens
Από πού κατάγονται
Όσον αφορά την απάντηση στο ερώτημα, οι επιστήμονες βρίσκονται ακόμα στην αρχή. Αρκετοί πιστεύουν πως θα τη βρουν στο μακρινό παρελθόν των ανθρωπίδων. Αφού το είδος δεν μοιάζει με τον erectus, μπορεί να προέρχεται από μικρόσωμους μετανάστες που έφυγαν από την Αφρική και πήγαν στην Ασία πριν από τον erectus. Είναι μία σκέψη που αλλάζει τα δεδομένα και την αντίληψη για την ανθρώπινη εξέλιξη όπως τα ξέραμε ώς τώρα.
Πιθανοί υποψήφιοι πρόγονοι είναι ο Ηomo habilis, το πρώτο χρονικά είδος Ηomo και το λιγότερο γνωστό. Ήταν μικρόσωμος με μικρό εγκέφαλο και παρουσιάστηκε πριν από 2,3 εκατ. χρόνια. Για ένα διάστημα έζησε με τον μεγαλύτερο σε μέγεθος erectus. Προς το παρόν, τα πιο παλιά δείγματα ανθρώπου που έχουν βρεθεί έξω από την Αφρική, είναι στη Γεωργία και χρονολογούνται πριν από 1,8 εκατ. χρόνια. Αν τελικά οι χόμπιτ είναι απόγονοι του habilis, τότε ο habilis έφυγε από την Αφρική πριν από τον erectus.
Άλλος πιθανός υποψήφιος για πρόγονος του χόμπιτ είναι ο Αυστραλοπίθηκος. Αυτοί υπήρχαν πριν από 2,5 εκατ. χρόνια. Σύμφωνα με αρκετούς επιστήμονες, υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στους χόμπιτ και τη Λούσι, τον διάσημο σκελετό που βρέθηκε στην Αιθιοπία, ηλικίας 3,2 εκατ. ετών.
Τέλος, υπάρχει και η πιο επαναστατική θεωρία της μετανάστευσης των ανθρωπίδων έξω από την Αφρική πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύουμε και της επιστροφής τους στη Μαύρη Ήπειρο με τη μορφή του erectus.
