Αναζήτηση
Καλλιτέχνης- φαινόμενο δημιουργικότητας μέχρι την ύστατη ώρα της υπεραιωνόβιας ζωής του, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος απελευθέρωσε τη γλυπτική του από το βάρος του όγκου της. Μια μονογραφία από «ΤΑ ΝΕΑ» τον αποκαλύπτει
O Γιώργος Ζογγολόπουλος έβαλε στην τέχνη αέρινα έργα με το νερό, την κίνηση του ανέμου, τον ήχο και το φως. Γλυπτά του έφεραν στην Ελλάδα τη ρήξη με τον κόσμο της αναπαράστασης, διακρίθηκαν στην Μπιενάλε της Βενετίας όπου καθιερώθηκαν και αγαπήθηκαν γιατί κατάφεραν να επικοινωνήσουν με το ευρύτερο κοινό, αποδεσμεύοντας και ενεργοποιώντας τα όνειρα, τη φαντασία, τις σκέψεις του καθενός.
«Το νερό είναι το αίμα της γλυπτικής», έλεγε ο πρωτοπόρος Γιώργος Ζογγολόπουλος που, όπως θα δούμε στη μονογραφία που κυκλοφορεί στο πλαίσιο της σειράς «Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί», έζησε μια συναρπαστική ζωή και πέρασε όλα τα στάδια και τις μεταμορφώσεις της τέχνης του 20ού αιώνα.
Γ εννήθηκε στο Μεταξουργείο. Από μικρός ήταν «έτοιμος ζωγράφος». Σπούδασε τη ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών και εξελίχθηκε σε άριστο σχεδιαστή. Το ενδιαφέρον του για τον χώρο, τον όγκο, τη γνώση, τις ζυμώσεις της κοινωνίας, τον καθιέρωσαν από τα πρώτα του βήματα ως μη πτυχιούχο αρχιτέκτονα, που σχεδίασε έντεκα σχολικά κτίρια σε συνεργασία με τους γνωστότερους Έλληνες αρχιτέκτονες .
Στρατεύτηκε στους πολέμους του 1918 και του 1940 και στην Κατοχή πούλησε τη βέρα του για να αποκτήσει ένα κομμάτι κουραμάνα και μια κονσέρβα, ενώ έκρυβε στο εργαστήριό του αντιστασιακούς. Ο Ζογγολόπουλος έπαθε πολιτιστικό σοκ, είδε την Γκερνίκα του Πικάσο στο Παρίσι το 1937 και αυτό ήταν η αρχή μιας μακράς αφαιρετικής πορείας. Την επόμενη χρονιά παραιτήθηκε από τη θέση του στο υπουργείο Παιδείας. Τότε άρχισε να αντιλαμβάνεται την άρρηκτη σχέση μεταξύ κενού και πλήρους χώρου και να παίρνει συνειδητά μέρος στην παγκόσμια ρήξη της αφηρημένης τέχνης με την τέχνη της αναπαράστασης. Σταδιακά μετατοπίστηκε από την κυβιστική λιτή αναπαράσταση στη γεωμετρία των πολλών επιπέδων και στην πλήρη ανατροπή της αναγεννησιακής προοπτικής .
«Η τέχνη δεν έχει να κάνει με το σωστό ή το λάθος. Είναι η αγωγή της ζωής», έλεγε ο Ζογγολόπουλος. «Σε μαθαίνει να ζεις κάνοντας λάθη αλλά και σωστά. Ο καλλιτέχνης δεν ήρθε σε αυτή τη ζωή για να πετύχει. Ήρθε για να καεί, για να μάθει, για να μιλήσει ως ο ανταποκριτής της φωτιάς. Ο καλλιτέχνης είναι ένα φύλλο χαρτί που πέφτει στη φωτιά, καίγεται, αλλά ζει η λευκότητα του αιώνα».
Στο μεταίχμιο αυτής της πορείας δημιούργησε το Μνημείο του Ζαλόγγου 1954-60, το μεγαλύτερο σύγχρονο γλυπτό στην Ελλάδα, όπου αποτυπώνεται η ικανότητά του να εμφυσά στους όγκους των γλυπτών ανάταση, ανοδική κίνηση, ρυθμικότητα ώστε η κίνηση να προεκτείνεται ύστερα από περιορισμένο χώρο προς το άπειρο.
Γ εννημένος νικητής των σπάνιων δημόσιων διαγωνισμών που προκηρύσσονταν γιατί είχε έμφυτη την αίσθηση του χώρου και της αρχιτεκτονικής, δημιούργησε ίσως το ωραιότερο μεταπολεμικό Μνημείο Πεσόντων για τους νεκρούς στο Μπλόκο της Κοκκινιάς (20-8-44). Το έργοσταθμός που τον καθιέρωσε είναι οι πίδακες του νερού στην Πλατεία Ομονοίας. Άυλοι όγκοι που έγραφαν ταυτοχρόνως την κάθετη άνοδο, την πτώση, την πλάγια κίνηση, τη φαντασμαγορία του φωτός, την ενέργεια σε μια τέχνη στατική και δεμένη με τη γη. Ένα πρωτόγνωρο υδροκινητικό αντικείμενο που παγίδευε τον χρόνο, το φως και την κίνηση, την ύλη και τη μη ύλη, σε μια φόρμα αποδομημένη, που προκαλούσε στον επαναπροσδιορισμό του όντος και του είναι με τη δημιουργία μιας ποιητικής εικόνας.
«Μέσα από τα έργα μου επιδιώκω να επικοινωνήσει ο κάθε άνθρωπος με ό,τι εκείνος επιθυμεί και αναπολεί, όσο απραγματοποίητο και ανέφικτο αν είναι.
Άλλωστε τις κρυφές λαχτάρες δεν υπηρετεί η τέχνη;».
ΙΝFΟ
Από τη σειρά «Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί» κυκλοφορεί ήδη ο τόμος «Βάσω Κατράκη». Το Σάββατο θα κυκλοφορήσει ο τόμος «Γιώργος Ζογγολόπουλος» (συγγρ. Δωροθέα Κοντελεντζίδου). Τιμή:
7,90 ευρώ.
Χρονολόγιο
Μήνυμα εμπιστοσύνης στον άνθρωπο
Μέσω αυτής ο Ζογγολόπουλος εκπέμπει ένα αισιόδοξο μήνυμα εμπιστοσύνης στον άνθρωπο και τις πνευματικές ικανότητές του που μπορούν να δομήσουν έναν νέο κόσμο, μοντέρνο, όπου «κενό και πλήρες ίσον ένα».
