Τον Δεκέμβριο του 1908 ο Έρνεστ Σάκλετον και η ομάδα του πλησίασαν στην κατάκτηση του στόχου τους: να φτάσουν στον Νότιο Πόλο. Τους σταμάτησε τελικά η κακοκαιρία και το πολικό ψύχος. Πρόλαβαν όμως να ανακαλύψουν στον δρόμο τους θαυμαστά ευρήματα που ανέτρεψαν την τότε επιστημονική γνώση για την περιοχή. Απολιθωμένα ίχνη από πλούσια δάση και κάρβουνο τούς έδωσαν μία εικόνα της Ανταρκτικής εντελώς διαφορετική από αυτή που είχαν μπροστά τους.

Από εκείνη την ημέρα, οι επιστήμονες εξακολουθούν να φέρνουν στο φως ευρήματα που φανερώνουν πώς ήταν ο Βόρειος και ο Νότιος Πόλος πριν από 40 με 100 εκατ. χρόνια: με πλούσια βλάστηση, σχεδόν τροπική, χωρίς ίχνος πάγων, μέση θερμοκρασία σαν της Νότιας Αφρικής και τεράστια ζώα να ζουν

Η ΑΝΤΑΡΚΤΙΚΗ ήταν πολύ πιο ζεστή από τον Βόρειο Πόλο γιατί ήταν πολύ πιο κοντά στον Ισημερινό

στα δάση- μαμούθ, ερπετά σαν κροκόδειλους, γιγαντιαίες χελώνες, ακόμα και δεινόσαυρους. Οι έρευνες συνεχίζονται και τα τελευταία χρόνια μάλιστα τα αποτελέσματα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά.

Τέσσερα χρόνια μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του Σάκλετον, ο Άλφρεντ Βέγκενερ διατύπωσε τη θεωρία της μετατόπισης των ηπείρων, με την οποία εξηγείται η αλλαγή στη θερμοκρασία των πόλων. Η Ανταρκτική ήταν πολύ πιο ζεστή γιατί ήταν πολύ πιο κοντά στον Ισημερινό. Όμως, το πρόβλημα είναι ότι τα δέντρα που ανακάλυψε ο Σάκλετον είχαν ηλικία 250 εκατ. χρόνια πριν, όταν η παγωμένη ήπειρος δεν απείχε λιγότερο από τον Ισημερινό σε σχέση με σήμερα. Τη σημερινή της θέση την εδραίωσε πριν από 100 εκατ. χρόνια.

Επίσης, ολοένα και περισσότερα από τα απολιθώματα που ανακαλύπτονται είναι ηλικίας 40- 100 εκατ. ετών. Τότε δηλαδή, που οι δεινόσαυροι ζούσαν στα υποτροπικά δάση μιας Ανταρκτικής χωρίς πάγους, ενώ στην άλλη άκρη του πλανήτη, ο Αρκτικός Ωκεανός ήταν μία γιγαντιαία λίμνη του γλυκού νερού γεμάτη με ερπετά σαν κροκόδειλους.

Πριν από 34 εκατ. χρόνια, ο πλανήτης διήνυσε μία θερμή περίοδο χωρίς καθόλου πάγους. Η στάθμη της θάλασσας ήταν 70 μέτρα ψηλότερα από σήμερα, σκεπάζοντας μεγάλα τμήματα της ξηράς. Ένας εσωτερικός ωκεανός έκοβε τη Βόρεια Αμερική στα δύο. Αυτή η περίοδος διήρκεσε από τα μέσα της Κρητιδικής εποχής μέχρι την Ηώκαινη υποπερίοδο- δηλαδή από 100 ώς 50 εκατ. χρόνια πριν.

Απολιθωμένα δέντρα. Στις αρχές του 20ού αιώνα, ερευνητές ανακάλυψαν στη Γροιλανδία απολιθωμένα δέντρα που σήμερα υπάρχουν στη Χαβάη. Ήταν από τις πρώτες ενδείξεις του θερμού παρελθόντος των πόλων. Ο Τζον Ταρντούνο από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ στη Νέα Υόρκη κάνει ανασκαφές στον Αρκτικό Κύκλο εδώ και μία δεκαετία. Ανακάλυψε σε ένα νησί κοντά στη Γροιλανδία, οστά ενός ζώου μήκους 2,4 μέτρων από εκείνη την περίοδο, που θυμίζει κροκόδειλο. Αυτά τα ερπετά βασίζονταν στο ζεστό περιβάλλον για να επιζήσουν, κάτι που σημαίνει ότι η θερμοκρασία ήταν πολύ υψηλότερη τότε στη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου. Πέρυσι, η ομάδα του Ταρντούνο ανακοίνωσε πως τα οστά ανήκουν σε ζώα νεαρής ηλικίας, που ζούσαν στον Αρκτικό.

Οι κροκόδειλοι. Αν συγκρίνει κανείς τις περιοχές στις οποίες ζουν σήμερα οι κροκόδειλοι, συμπεραίνει πως η μέση ετήσια θερμοκρασία ήταν τουλάχιστον 14 βαθμοί και τον χειμώνα δεν έπεφτε κάτω από τους 5,5 βαθμούς. Οι ίδιοι ερευνητές έχουν βρει απολιθώματα τεσσάρων ειδών χελωνών, που χρειάζονται παρόμοιες θερμοκρασίες για να ζήσουν. Οι χελώνες είναι πολύ ευαίσθητες στο κλίμα, γι΄ αυτό θα μπορούσαν να επιβιώσουν μόνο αν περνούσαν από περιοχές που ήταν ζεστές όλο τον χρόνο. Εκτός αυτού, οι χελώνες ζουν στο γλυκό νερό, που σημαίνει ότι ο Αρκτικός πρέπει να ήταν λίμνη.

Τεράστια λίμνη με γλυκό νερό ήταν ο Αρκτικός Ωκεανός

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 50 εκατ. χρόνια, ο Αρκτικός Ωκεανός ήταν μία τεράστια λίμνη με γλυκό νερό. Αυτό το μάθαμε πρόσφατα γιατί είναι πολύ δύσκολο να γίνουν έρευνες στα ιζήματα του ωκεανού. Η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια έγινε το 2004 με δύο πλοία που πήραν μεγάλο δείγμα από τον βυθό, ηλικίας δεκάδων εκατομμυρίων ετών σε απόσταση 250 χιλιομέτρων από τον Βόρειο Πόλο.

Η μελέτη του φανέρωσε την παρουσία ενός διαδεδομένου φυτού, που υπήρχε στην Αρκτικό Ωκεανό πριν από 800.000

ώς 50 εκατ. χρόνια. Τότε, ο Αρκτικός ήταν απομονωμένος από τους υπόλοιπους ωκεανούς και γέμιζε με γλυκό νερό από τα ποτάμια. Το νερό αυτό παρέμενε στην επιφάνεια πάνω από μεγαλύτερης πυκνότητας αλμυρό νερό.

«Τουλάχιστον στα επιφανειακά ύδατα, ο Αρκτικός ήταν μία από τις μεγαλύτερες λίμνες στον πλανήτη», λέει η Κάθριν Μόραν, από το Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ, μέλος της αποστολής το 2004. Πριν από 55 εκατ. χρόνια, τα νερά αυτής της λίμνης είχαν θερμοκρασία από 18 ώς 23 βαθμούς, ενώ αντίστοιχες ήταν οι θερμοκρασίες στην Ανταρκτική.

Από τα εντυπωσιακότερα ευρήματα είναι τα απολιθώματα των δεινοσαύρων που έχουν βρεθεί στην Ανταρκτική. Οι επιστήμονες έχουν αναλύσει τα οστά έξι ειδών δεινοσαύρων, που ζούσαν 65 με 80 εκατ.

χρόνια πριν, στο τέλος της εποχής των δεινοσαύρων στη Γη. Το μεγαλύτερο είδος ήταν ένας μεγαλόσαυρος, ύψους έξι μέτρων, που μοιάζει πολύ με τον σαρκοβόρο τυραννόσαυρο.