Άλλο ένα κεφάλαιο στην αιματηρή ιστορία διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας έκλεισε χθες με τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Σε κλίμα πανηγυρικό το Κοινοβούλιο στην πρωτεύουσα Πρίστινα υιοθέτησε τη διακήρυξη. «Δεν θα το δεχτούμε ποτέ» απάντησε η Σερβία, ενώ έντονα αντέδρασε και η Ρωσία. Ύστερα από αίτημά της συνεκλήθη αργά τη νύχτα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά δεν κατέληξε σε συμφωνία.


Oι πανηγυρισμοί των Αλβανών του Κοσόβου είχαν αρχίσει από νωρίς και συνεχίζονταν μέχρι αργά χθες. Στην Πρίστινα, τα όπλα εκπυρσοκροτούσαν στον αέρα, οι πολίτες χόρευαν κρατώντας την κοκκινόμαυρη αλβανική σημαία με τον δικέφαλο αετό. Ήταν η στιγμή που στο Κοινοβούλιο ο πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι ανακοίνωνε την ανεξαρτητοποίηση της επαρχίας του Κοσόβου από τη Σερβία ενώ ταυτόχρονα άνοιγε ένα νέο κεφάλαιο για την ιστορία της: «Εμείς ως οι δημοκρατικά εκλεγμένοι ηγέτες του λαού

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ

Στη διαιρεμένη σε σερβικό και αλβανικό τομέα Μιτρόβιτσα τα πνεύματα οξύνθηκαν

μας ανακηρύσσουμε το Κόσοβο ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος. Αυτή η διακήρυξη αντανακλά τη βούληση του λαού».

«Νιώθω πιο δυνατός τώρα», έλεγε ο 36χρονος Ιμέρ Γκοβόρι στο κέντρο της Πρίστινας με την κορούλα του στην πλάτη του. «Έχω πια το δικό μου κράτος, τον δικό μου ταχυδρομικό κώδικα, και η Σερβία δεν αναφέρεται πουθενά…».

«Υποκλινόμαστε με σεβασμό ενώπιον όλων αυτών που συνέβαλαν σε αυτήν την ανεξαρτησία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Βρετανία», τόνισε ο Αλβανός πρωθυπουργός Σάλι Μπερίσα, χαιρετίζοντας την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου ενώ και άλλοι πολιτικοί έ καναν λόγο για μια ιστορική στιγμή στην ιστορία του αλβανικού έθνους.

Την ίδια ώρα, στους σερβικούς θύλακες οι κάτοικοι ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους. Παρακολουθούσαν στην τηλεόραση τον πρωθυπουργό τους Βόισλαβ Κοστούνιτσα, ο οποίος, μία ώρα μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας, σε διάγγελμα, χαρακτήριζε «ψευδοκράτος» το Κόσοβο και «παράνομη πράξη» την απόσχισή του. Λίγο αργότερα, στη διαιρεμένη σε σερβικό και αλβανικό τομέα Μιτρόβιτσα τα πνεύματα οξύνθηκαν. Στόχος χειροβομβίδων έγιναν τα κτίρια που στεγάζουν τις αποστολές του ΟΗΕ και της Ε.Ε., ενώ στο Βελιγράδι οργισμένοι Σέρβοι πετροβόλησαν την αμερικανική πρεσβεία. «Το Κόσοβο είναι η καρδιά της Σερβίας», φώναζαν περίπου 2.000

διαδηλωτές.

Ο Βόισλαβ Κοστούνιτσα

«Όσο υπάρχουν Σέρβοι, το Κόσοβο θα θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της Σερβίας και αν αυτή η γενιά δεν καταφέρει να το επαναφέρει στη σύνθεσή της, θα το καταφέρουν οι επόμενες», επισήμανε ο Κοστούνιτσα. Ο ίδιος κατήγγειλε τις ΗΠΑ «που ήταν έτοιμες να παραβιάσουν τη διεθνή τάξη για τα στρατιωτικά τους συμφέροντα» και για την «ανήθικη πολιτική» τους στα Βαλκάνια και τόνισε ότι την ίδια πολιτική επιβάλλουν στην Ε.Ε., που «δέχτηκε να παραβιάσει βασικές δημοκρατικές αρχές». «Το όνομα του Τζορτζ Μπους θα γραφτεί με μαύρα γράμματα στη σερβική ιστορία», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Σέρβος πρωθυπουργός. «Η Σερβία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ το Κόσοβο», συμπλήρωσε ο πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς. «Έχει αντιδράσει και θα συνεχίσει να αντιδρά κάνοντας χρήση όλων των ειρηνικών και διπλωματικών μέσων για την ακύρωση της πράξης που υιοθέτησαν οι προσωρινοί θεσμοί του Κοσόβου».

Ακύρωση της ανακήρυξης απαιτεί ο Πούτιν


ΕΝΤΟΝΑ αντέδρασε η Ρωσία, η οποία καταδίκασε τη διακήρυξη ανεξαρτησίας του Κοσόβου, απαίτησε την ακύρωσή της από τον ΟΗΕ και προειδοποίησε για νέο κύκλο βίας στην περιοχή. Ωστόσο, το Συμβούλιο Ασφαλείας το οποίο συνεδρίασε εκτάκτως τη νύχτα ύστερα από αίτημα που υπέβαλε η Ρωσία δεν κατέληξε σε συμφωνία για το μέλλον του Κοσόβου.

Όπως ανακοίνωσαν επτά δυτικές χώρες (μέλη του Σ.Α. πλην Ρωσίας), το Συμβούλιο παρέπεμψε τα ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη σταθερότητά του στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ΝΑΤΟ.

«Λυπούμαστε για το γεγονός ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν μπορεί να συμφωνήσει για τα περαιτέρω, αλλά αυτό το αδιέξοδο ήταν φανερό εδώ και πολλούς μήνες» αναφέρεται στην ανακοίνωση των ΗΠΑ, Γαλλίας, Ιταλίας, Βρετανίας, Γερμανίας, Βελγίου και Κροατίας την οποία ανέγνωσε ο Βέλγος πρεσβευτής Γιόχαν Βέρμπεκε.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι υποστηρίζει «την ανεξαρτησία του Κοσόβου υπό διεθνή επιτήρηση» και κάλεσε τη Σερβία να συμπορευτεί με την Ευρώπη. Έκκληση για ηρεμία απηύθυνε η Ε.Ε., οι υπουργοί Εξωτερικών της οποίας συζητούν σήμερα το ζήτημα στις Βρυξέλλες. Τέσσερις από τις 27 χώρες- μέλη, δηλαδή η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, αναμένεται να προχωρήσουν άμεσα στην αναγνώρισή του ακόμη και σήμερα, μαζί με τις ΗΠΑ.

Σε πολεμική εγρήγορση το ΝΑΤΟ


ΜΕ ΜΟΝΑΔΕΣ Καταστολής Πλήθους, στις οποίες έχουν διατεθεί και αρκετοί Έλληνες στρατιωτικοί που υπηρετούν στο Κοσσυφοπέδιο, είναι έτοιμες οι ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τυχόν επεισόδια μεταξύ πολιτών, μετά τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της σερβικής αυτής επαρχίας χθες το μεσημέρι. Η ΝΑΤΟϊκή δύναμη που αριθμεί περίπου 17.000 στρατιώτες, βρίσκεται εδώ και 10 ημέρες σε «πολεμική εγρήγορση» και όπως δήλωσε χθες ο γ.γ. του ΝΑΤΟ κ. Σέφερ «θα απαντήσει με ταχύτητα και αποφασιστικότητα σε οποιονδήποτε επιχειρήσει να προσφύγει στη βία στο Κόσοβο».

Το κύριο βάρος της αντιμετώπισης επεισοδίων έχουν αναλάβει τα περίφημα CRC – οι μεικτές Μονάδες Καταστολής Πλήθους που έχουν εκπαιδευτεί για απόκρουση μαζικών επιθέσεων από αντάρτες πόλεων ή «ατάκτους». Την εκπαίδευση των Ελλήνων στην Πρίστινα και στη Μιτρόβιτσα έχουν κάνει Αμερικανοί και Γάλλοι.

Παράλληλα Έλληνες συμμετέχουν στην περιφρούρηση 2-3 ειδικών εγκαταστάσεων του ΟΗΕ απ΄ όπου θα γίνει, αν υπάρξει έκταση αντιδράσεων, απομάκρυνση αξιωματούχων και αμάχων με ελικόπτερα.

Η Σερβία δεν πρόκειται πάντως να ασκήσει στρατιωτική βία. Όπως είπε στο «Βήμα» η πρέσβειρα της Σερβίας στην Αθήνα κ. Λιλιάνα Μπάτσεβιτς υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης από οπλισμένους Αλβανούς που μπορεί να βρεθούν εκτός ελέγχου… Η ΝΑΤΟϊκή δύναμη θα συνεχίσει να εκπληρώνει τα καθήκοντά της εφόσον δεν υπάρξει αντίθετη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ανακοίνωσε χθες ο κ. Σέφερ.

37 Έλληνες αστυνομικοί

Στο Κοσσυφοπέδιο αναμένεται από μέρα σε μέρα και δύναμη 1.500 Ευρωπαίων αστυνομικών, ανάμεσά τους και (τουλάχιστον) 26 επίλεκτοι αστυνομικοί της ΕΛ.ΑΣ. Η δύναμη αυτή, μαζί με άλλους περίπου 500 δικαστικούς και τελωνειακούς εγκρίθηκε από την Ε.Ε. για να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Ήδη, στην Πρίστινα και στη Μιτρόβιτσα υπηρετούν στον ΟΗΕ 11 Έλληνες αστυνομικοί. Σ΄ αυτούς θα προστεθούν άλλοι 26, οι οποίοι θα σταλούν τις επόμενες ημέρες. Επίσης η Αθήνα έχει αναλάβει να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή δύναμη με ομάδα τελωνειακών και πιθανώς με δικαστικούς. Η ευρωπαϊκή αποστολή πήρε το «πράσινο φως» το Σάββατο και σήμερα θα οριστικοποιηθούν από τους υπουργούς Εξωτερικών οι λεπτομέρειες ώστε να αναλάβει άμεσα τις αρμοδιότητες από την αποστολή των Ηνωμένων Εθνών.

[ ΓΝΩΜΗ ] Ο αετός με τα δύο πρόσωπα


Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, οι Αλβανοί στην διαιρεμένη βόρεια πόλη Μιτρόβιτσα του Κοσόβου γιορτάζουν περισσότερο απ΄ όλους. Το νότιο τμήμα της πόλης είναι γεμάτο αλβανικές σημαίες και στους δρόμους κυριαρχούν τα πανό με το εξής σύνθημα: «Gezuar Ρavaresia» ή αλλιώς «Ευτυχισμένη ανεξαρτησία». Ο 14χρονος Μερβάν Γκασί περπατούσε περήφανος με τον δικέφαλο αετό της σημαίας στην πλάτη του. Αυτό είναι το σύμβολο του Κοσόβου, ένας αετός με δυο πρόσωπα, το καθένα από τα οποία βλέπει σε διαφορετική κατεύθυνση. «Περιμέναμε τόσον καιρό αυτή τη μέρα», λέει ο φίλος του Γκασί, Ιλίρ Μπεσάι. «Αισθανόμαστε περίφημα». «Είναι η μεγαλύτερη γιορτή στην ιστορία του κόσμου», προσθέτει ο ηλικιωμένος Χαϊντάρι Χαντάρ. «Περιμέναμε αιώνες γι΄ αυτό. Είμαστε σε αυτήν την δυσάρεστη θέση εξαιτίας των Σέρβων. Αν δεν ήταν αυτοί θα ήμασταν σαν τις Ην. Πολιτείες. Εκατοντάδες χρόνια στέλνουμε τον πλούτο μας στο Βελιγράδι. Ώς εδώ όμως!».

Στην άλλη άκρη της γέφυρας που ενώνει και ταυτόχρονα χωρίζει αυτήν την βιομηχανική πόλη, το κλίμα είναι διαφορετικό. Από τότε που τελείωσε ο πόλεμος το 1999, η Μιτρόβιτσα είναι η πιο εκρηκτική γωνιά των Βαλκανίων. Οι Σέρβοι ζουν στη βόρεια όχθη του ποταμού Ιμπάρ, ενώ οι Κοσοβάροι στα προάστια νότια της γέφυρας.

«Για την ώρα τα πράγματα είναι ήσυχα», λέει ο 36χρονος Αλεξάντερ Βεσελίνοβιτς, ο οποίος γεννήθηκε εκεί. «Όμως οι πολίτες φοβούνται γιατί έχουν αρνητικές εμπειρίες. Αποδεχόμαστε την αστυνομία της UΝΜΙΚ – της πολυεθνικής δύναμης του ΟΗΕ- όμως δεν θα δεχτούμε ποτέ τους θεσμούς της Πρίστινα». Ούτε όμως και τη νέα αστυνομική δύναμη που θα ΄ρθει από τις Βρυξέλλες, τονίζει ο Βεσελίνοβιτς. Όπως συμβαίνει πάντα στα Βαλκάνια, η μία πλευρά κατηγορεί την άλλη για τη βία.

ΗΒόρεια Μιτρόβιτσα θα παραμένει εχθρική στην Πρίστινα. Δεν θα σπάσει τον ομφάλιο λώρο με το Βελιγράδι. Και στους άλλους σερβικούς θυλάκους του Κοσόβου- ακόμη κι αν δεν απειληθούν από τους ισχυρούς πλέον Αλβανούς γείτονές τους – δεν αποκλείεται να δούμε κατά δεκάδες τα τρακτέρ με τα υπάρχοντα των κατόχων τους να οδεύουν προς τη Βόρεια Μιτρόβιτσα. Είναι η λογική των Βαλκανίων και ό,τι και αν κάνει ο υπόλοιπος κόσμος δεν φαίνεται να μπορεί να την αλλάξει.