Ποια είναι η πηγή του κακού όταν κάποιος ξεχνάει πού πάρκαρε, μόλις πριν από λίγες ώρες, το αυτοκίνητό του; Όταν θυμάται στο παρά πέντε το απογευματινό επαγγελματικό ραντεβού; Όταν συναντά στον δρόμο τον παλιό του φίλο αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί με τίποτα το όνομά του; Όταν την ώρα που έχει μια σοβαρή συζήτηση δεν του «έρχεται» η κατάλληλη λέξη;


Η μνήμη προδίδει, όπως τονίζουν οι ειδικοί, ολοένα και περισσότερους ανθρώπους ακόμη και σε νεαρή ηλικία. Η αιτία όμως δεν είναι παθολογική, αφού για όλα αυτά ευθύνονται το φορτωμένο πρόγραμμα και το άγχος! «Είναι γεγονός πως ολοένα και νεώτεροι άνθρωποι παραπονιούνται ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους επειδή ξεχνούν από μικρά έως και σημαντικά πράγματα, με αποτέλεσμα να πιστεύουν πως αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας», λέει στα «ΝΕΑ» η νευρολόγος- ψυχίατρος και θεολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νευρολογίας κ. Μάγδα Τσολάκη.

Πρόβλημα συγκέντρωσης. «Στην πραγματικότητα όμως το ζητούμενο δεν είναι η μνήμη αλλά το πρόβλημα συγκέντρωσης που αντιμετωπίζουν αρκετοί άνθρωποι, εξαιτίας του άγχους που χαρακτηρίζει την καθημερινότητά μας- συχνά νιώθουμε πως δεν προλαβαίνουμε να φέρουμε εις πέρας τις δραστηριότητές μας. Επιπλέον, είναι πιθανόν να παίζει ρόλο και το γεγονός πως αρκετοί υποφέρουν από ήπια κατάθλιψη λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ή ακόμη και εξαιτίας συμπεριφορών που δεν είναι αναμενόμενες», προσθέτει η κ. Τσολάκη. Το άγχος είναι πολύ κακός παράγοντας για τη νοητική λειτουργία σε κάθε ηλικία. Το γεγονός πως το 80% των ασθενών που πάσχουν από άνοια έχουν περάσει πριν από την εμφάνιση της νόσου ισχυρό ψυχολογικό στρες υπογραμμίζει τη σχέση που έχει το στρες με τη λειτουργία του εγκεφάλου μας! Μπλοκάρει το μυαλό. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως όσοι 30άρηδες ξεχνούν πάσχουν από Αλτσχάιμερ: ακόμη και ένας καβγάς με τον διευθυντή, ένα συζυγικό πρόβλημα ή οι συσσωρευμένοι απλήρωτοι λογαριασμοί μπορεί να «μπλοκάρουν» το μυαλό. Οι ειδικοί τονίζουν πως όταν «οι άνθρωποι δεν λειτουργούν με χαρά και διάθεση, πέφτει η απόδοσή τους. Γι΄ αυτό και δεν πρέπει να ανησυχούν, εκτός και εάν κάποιο μέλος της οικογένειας πάσχει από τη συγκεκριμένο νόσο». Άλλωστε, υπάρχει και… ιατρική εξήγηση: όταν κάποιος νιώθει στρες ή έντονη στενοχώρια, το σώμα του παράγει κορτικοστεροειδή (χημικές ουσίες) που μπλοκάρουν τους υποδοχείς του εγκεφάλου. Έτσι άλλωστε εξηγείται και το γεγονός πως ακόμη και οι πιο… ξεχασιάρηδες θυμούνται τις εκκρεμότητες της επόμενης ημέρας την ώρα που επιστρέφουν στο σπίτι, όταν τρώνε στο αγαπημένο τους εστιατόριο και γενικότερα όταν χαλαρώνουν. «Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος απελευθερώνεται από εκείνες τις ουσίες που έχουν μπλοκάρει τους υποδοχείς και έχουν “παγώσει” τη μνήμη».

Ο ρόλος του ύπνου. Ο καλός ύπνος παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, όχι όμως επειδή ξεκουράζεται το μυαλό, αλλά επειδή εργάζεται- και μάλιστα σκληρά! Και αυτό γιατί από τη στιγμή που οι άνθρωποι κλείνουν τα μάτια τους η μνήμη μακράς διαρκείας (εκεί αποθηκεύονται πληροφορίες για μερικές μέρες έως και για μία ολόκληρη ζωή) «κλειδώνει» σημαντικά γεγονότα, έντονα συναισθήματα και… ασήμαντες λεπτομέρειες. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, οι οποίοι ζήτησαν από 60 φοιτητές να απομνημονεύσουν 20 ζεύγη λέξεων. Δώδεκα ώρες μετά τους έβαλαν να γράψουν ένα σχετικό τεστ. Όσοι φοιτητές είχαν κοιμηθεί πήραν άριστα! Έπειτα από αυτό, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο ύπνος παίζει καθοριστικό ρόλο αφού εδραιώνει τις μνήμες στον εγκέφαλο και ταξινομεί τις εμπειρίες.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Συχνά αισθάνομαι υπερφορτωμένο τον εγκέφαλό μου


Γενέθλια, επέτειοι και αριθμοί τηλεφώνων είναι το μεγάλο «ατού» σε ό,τι αφορά τη μνήμη του βουλευτή της Ν.Δ. Κυριάκου Μητσοτάκη, αφού, όπως ο ίδιος λέει, σπανίως τα ξεχνά. Δεν ισχύει ωστόσο το ίδιο και με τα ονόματα, γεγονός που μερικές φορές τον προβληματίζει. «Πρέπει να θυμάμαι πολλά πρόσωπα και επομένως πολλά ονόματα. Η ιδιότητα του πολιτικού το επιβάλ- λει αυτό, παρόλα αυτά είναι σχεδόν αδύνατον να θυμάσαι τους πάντες και τα πάντα. Είναι γεγονός πως αισθάνομαι συχνά τον εγκέφαλό μου υπερφορτωμένο. Για να με διευκολύνω λοιπόν, προσπαθώ να καταγράφω στη μνήμη μου συναντήσεις και να κάνω συσχετισμούς. Στόχος μου είναι να συνδέσω ένα συγκεκριμένο πρόσωπο με ένα συγκεκριμένο μέρος, γιατί αυτό με διευκολύνει να τον θυμηθώ», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Μητσοτάκης.

Σε ό,τι αφορά πάντως τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, παραδέχεται πως έχει ένα καλά οργανωμένο γραφείο, που του «λύνει» τα χέρια. «Κάθε φορά που έχω ένα ραντεβού, με ενημερώνουν για το ιστορικό του ανθρώπου που θα συναντήσω. Είναι πρακτικά δύσκολο να τα θυμηθώ όλα αυτά μόνος μου, αλλά με τη βοήθειά τους ξέρω πόσες φορές έχω δει τον συγκεκριμένο άνθρωπο, τι έχουμε συζητήσει και ποια είναι τα αιτήματά του και έτσι είμαι κατάλληλα προετοιμασμένος για τη συνάντηση».

Πάντως, ο κ. Μητσοτάκης δεν εφησυχάζει, αφού κάθε εβδομάδα βάζει τουλάχιστον ένα τεστ στον εαυτό του, «ακονίζοντας» κατ΄ αυτό τον τρόπο τη μνήμη του. «Παραδείγματος χάριν, διαβάζω ανελλιπώς το περιοδικό “Εconomist”. Όταν τελειώνω την ανάγνωση, προσπαθώ να θυμηθώ όλα εκείνα τα άρθρα που διάβασα. Επιπλέον, έχω παρατηρήσει πως όταν ηρεμώ θυμάμαι πολλά πράγματα. Έχω μάθει να τα καταγράφω άμεσα, γιατί ξέρω πως λίγα μόλις λεπτά αργότερα είναι πολύ πιθανόν να τα ξεχάσω και πάλι».