Στο εκκρεμές του ύψους και του βάθους


Τι ωριμάζει πρώτα, ο καλλιτέχνης ή το βλέμμα του θεατή; Στους πίνακες των Νίκου Αλεξίου, Κωνσταντίνου Κακανιά και Μανώλη Χάρου βλέπουμε αυτές τις ημέρες πολύ περισσότερα νοήματα από όσο στις προηγούμενες εκθέσεις τους. Διαισθανόμαστε ότι με τα έργα τους «μιλούν» περισσότερο, ότι έχουν και είχαν επιπλέον περιεχόμενο που τώρα μπορούμε να το δούμε σαφέστερα.

Κοινοί εξωτερικοί παράγοντες των τριών εκθέσεων είναι ο μήνας Νοέμβριος, εποχή «αιχμής», ότι λειτουργούν, ότι γίνονται σε τρεις κορυφαίες αίθουσες, αλλά και οι ηλικίες, αφού είναι ζωγράφοι γεννημένοι το 1960, με κοινά βιώματα εποχής και σπουδές στο εξωτερικό, στη Βιέννη ο Αλεξίου, στο Παρίσι οι άλλοι. Στα πιο εσωτερικά της τέχνης τους θα βρει κανείς τις διαφορές στους προβληματισμούς και τα δρομολόγια, αλλά και με κοινό ζητούμενο την αναζήτηση του ψυχικού βάθους.

Ο Αλεξίου έχει εμμονή με τις «δομές», τη γεωμετρική συγκρότηση της φόρμας, μας δείχνει τώρα αφηρημένες συνθέσεις σαν κομπιούτερ γκράφικς, με εμφανή τη ρυθμολογία που βασίζεται σε ένα κεντρικό θέμα και παραλλαγές που εξακτινώνονται προς τα τοιχώματα, κάπως σαν συνθέσεις από ισλαμική αφηρημένη τέχνη. Θυμίζω ότι ο καλλιτέχνης μας εκπροσωπεί στην Μπιενάλε Βενετίας φέτος με ανάλογο έργο και ότι με εμμονή εδώ και δύο δεκαετίες ασχολείται με τέτοια «κονστρουκτιβιστικά» θέματα με έμπνευση, όχι τόσο από τη σχετική βιεννέζικη- μπαουχαουζική παράδοση (Βοτρούμπα) ούτε τη ρωσική πρωτοπορία, όσο μια εσωτερική ανάγκη αυτοπειθαρχίας στο αυστηρό γεωμετρικό σχήμα και στη «μακροεντολή» (routine) της επανάληψης.

Μεταφυσικός στοχασμός υπάρχει στο βάθος αυτής της τέχνης, όχι μόνο επειδή ο Γ. Άλμπερς συνδυάζει τη γεωμετρική αφαίρεση με τον «διανοητικό ρεμβασμό» της ισλαμικής θρησκευτικής διακοσμητικής, αλλά και επειδή ο δικός μας, ο Ν.Γ. Πεντζίκης είναι εύκολα ανιχνεύσιμος στο βάθος βά

ΙΝFΟ

● Νίκος Αλεξίου, ψηφιακά σχέδια από την έκθεση στην Μπιενάλε Βενετίας, Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Πλ. Κολωνακίου 20, τηλ. 210-3608.278, μέχρι 8/12

● Κωνσταντίνος Κακανιάς, Split, Γκαλερί Καλφαγιάν, Χάρητος 11, Κολωνάκι, τηλ. 210-7217.679, μέχρι 8/12.

● Μανώλης Χάρος, ατομική, Γκαλερί Νέες Μορφές, Βαλαωρίτου 9, Κολωνάκι, τηλ. 210-3616.165, μέχρι 1/12.

θος αυτής της «άσκησης αυτοπειθαρχίας και προσευχής» του Αλεξίου, που άλλωστε έζησε και στο Άγιον Όρος ως μοναχός. Στη μια άκρη η θρησκευτικότητα, στην άλλη η γεωμετρία, ένα εκκρεμές νοημάτων γοητευτικό και με αρκετό θράσος για τις τόσο ρεαλιστικές εποχές μας.

Ώριμη και η έκθεση του Μ. Χάρου, που εξαρχής είχε διακριθεί για το θράσος του να συνθέτει έντονα χρώματα και σχήματα με λυρισμό και παιχνίδι σε μια εποχή έντονης σοβαροφάνειας στην τέχνη μας, τα χρόνια του 1980. Είναι καλλιτέχνης της επιδεξιότητας του χεριού, από τη μια, και της ποιητικής ανασύνθεσης στερεοτύπων, από την άλλη. Απλώνει το χρώμα με χίλιες δυο τεχνικές, ζωγραφικές ή χαρακτικές, σχεδιαστικές ή χρωματοκεντρικές και φτιάχνει συνθέσεις έντεχνα ανισόρροπες, με την αληθοφανή προοπτική αντεστραμμένη, αλλού το μεγαλύτερο κι αλλού το μικρότερο, μισογκρεμισμένα παραμυθένια κάστρα, λουλούδια από ταπετσαρίες, νησιά από τον συμβολιστή Μπέκλιν και γραφισμοί εκστασιακοί σε τελικές συνθέσεις που καταθέτουν το δικαίωμα στο προσωπικό παραμύθι. Τα κρυμμένα άκρα που εδώ συντίθενται γλαφυρά, είναι τα σπαράγματα από τη στερεότυπη εικόνα-μνήμη και ο λυρικός αυτοσχεδιασμός της συναρμολόγησης.

Η έκθεση του Κ. Κακανιά είναι έκπληξη ευχάριστη, πρώτη φορά που βλέπουμε με τη δέουσα προσοχή τους πίνακές του, ελεύθεροι από τα κάπως πιεστικά επικοινωνιακά τρικ που συνόδευαν τις προηγούμενες. Σχεδιάσματα με μολύβι σε μεγάλη κλίμακα δείχνουν μια έντεχνα παιδική σκιτσογραφία που αφηγείται ταραγμένους ψυχικούς κόσμους, ζωάκια, παιδάκια τρομαγμένα, δάση, όλα ζωγραφισμένα σαν σε προϊστορικό σπήλαιο, με μια έκδηλη δεισιδαιμονία, χωρίς να του λείπουν οι αινιγματικοί ακροβατισμοί νοημάτων, σαν του Ν. Μπάικα που επίσης ζωγραφίζει με ασπρόμαυρο μολύβι. Πολύ πειστική, σχεδόν ελκυστική ζωγραφική, με ρίζες στο «γκόθικ» αλλά και στη ζωγραφική των ψυχιατρείων.

Τελευταία Νέα