Αναζήτηση
Οι παθιασμένες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που σαρώνουν τον ισλαμικό κόσμο δεν
έχουν στην πραγματικότητα καμία σχέση με τις ανόητες γελοιογραφίες του Προφήτη
Μωάμεθ, που δημοσίευσε μια ασήμαντη δανική εφημερίδα. Δεν χρειάζεται να είναι
κανείς Φρόυντ για να καταλάβει το φαινόμενο της μετάθεσης.
Οι έντονες και πικρόχολες αντιδράσεις οφείλονται στη δυσαρέσκεια της
μουσουλμανικής κοινωνίας, κυρίως στη Μέση Ανατολή, για την ξένη εκμετάλλευση
και αλαζονεία, την οπισθοδρομικότητα, τη φτώχεια και την έλλειψη ανάπτυξης. Τα
σκίτσα ήταν απλώς η θρυαλλίδα.
H κατοχή των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς, η αποτυχία των δύο
παλαιστινιακών εξεγέρσεων, η εμφάνιση της Αλ Κάιντα, οι επιθέσεις της στις
ΗΠΑ, ο «πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας» που ακολούθησε, η αμερικανική
εισβολή και κατάληψη του Αφγανιστάν και του Ιράκ, οι σημερινές απειλές της
Δύσης εναντίον του Ιράν – όλα αυτά προστέθηκαν στο μείγμα των
πολιτικοψυχολογικών και θρησκευτικών δυνάμεων που έχει τώρα εκραγεί. (Ή που
κάποιοι έκαναν να εκραγεί, διότι υπογείως υπάρχει αρκετή χειραγώγηση).
Είναι αυτή μια σύγκρουση πολιτισμών; Φυσικά και ναι. Είναι ένας πόλεμος
πολιτισμών; Όχι. Οι ταραχές στους δρόμους δεν είναι πόλεμος, όπως δεν είναι
πόλεμος και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις δυτικές χώρες. Πραγματικός πόλεμος
γίνεται στο Ιράκ, ίσως να ξαναρχίζει και στο Αφγανιστάν – και στις δύο αυτές
περιπτώσεις, όμως, πρόκειται για πολέμους μεταξύ μουσουλμάνων για τον έλεγχο
του κράτους, καθώς και για εθνικιστικούς πολέμους με σκοπό την εκδίωξη των
Αμερικανών το συντομότερο δυνατό.
Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει την ένταση των δυνάμεων που εμπλέκονται, και από
τις δύο πλευρές. Ουσιαστικά, η ισλαμική αντίδραση, ιδίως στον αραβικό κόσμο,
απορρέει από τις αδυναμίες που ενθάρρυναν την ξένη επέμβαση και κυριαρχία. H
απόδοση ευθυνών στον ιμπεριαλισμό είναι ένα άλλοθι. Οι Άραβες, ή γενικότερα οι
μουσουλμάνοι, έχουν υποφέρει στα ξένα χέρια, ταυτόχρονα όμως φέρουν ευθύνες
για όσα τους έχουν συμβεί. H ίδια η ισλαμική θρησκεία κατέστειλε την ελευθερία
των θεολογικών αναζητήσεων στα τέλη του Μεσαίωνα, έπειτα από μια πνευματική
άνθηση που είχε καταστήσει τα μεσαιωνικά χαλιφάτα πνευματικά κέντρα. Αν το
Ισλάμ είναι σήμερα μια μουχλιασμένη θρησκεία, για αυτό ευθύνονται οι
μουσουλμάνοι, όχι η Δύση. Αν η αραβική κοινωνία, από το 1920 και εξής, υπήρξε
οπισθοδρομική και τελούσε υπό δικτατορικά καθεστώτα, γι’ αυτό ευθύνονται και
οι Άραβες.
Το μίσος γεννά μίσος, ενισχύει τις κατεστημένες προκαταλήψεις και τον
ενστικτώδη φόβο του άλλου. Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η περιφρόνηση ή και το
μίσος για τους μουσουλμάνους είναι ορατά. Σε αυτή τη σύγκρουση πολιτισμών, ένα
ηθικό σκοτάδι έχει καλύψει και τις δύο πλευρές.
© Tribune Media Services, INC.
