«Χαμένος» ανάμεσα στα διάσπαρτα κομμάτια από διάφορα μνημεία της Ακρόπολης

βρέθηκε ο ορθοστάτης από τον ναό της Αθηνάς Νίκης (ο μεσαίος της δυτικής

πλευράς) και πήρε ξανά την αρχική του θέση

Τρεις κίονες αλλάζουν θέση, πολλά από τα κομμάτια του μετακινούνται έως και

ένα εκατοστό, άλλα επιστρέφουν ύστερα από μακρόχρονη απουσία, ενώ αρκετά τα

οποία ανήκουν σε άλλα αρχαία μνημεία της Ακρόπολης απομακρύνονται, ώστε ο

ιωνικός ναός της Αθηνάς Νίκης να αποκτήσει το πραγματικό του πρόσωπο. Εικόνα η

οποία υπολογίζεται να αναδυθεί στα μάτια των επισκεπτών του Ιερού Βράχου την

ερχόμενη άνοιξη, αν και οι τελικές «πινελιές» δεν θα επιτρέψουν στο

μνημείο-κόσμημα, το οποίο σχεδίασε ο αρχιτέκτονας του Παρθενώνα, ο

Καλλικράτης, το 420 π.X., να απαλλαγεί από τις σκαλωσιές που το «τυλίγουν»

πριν από το τέλος του 2006.

Στην πραγματική τους θέση, στην ανατολική πλευρά του ναού, θα επιστρέψουν

τρεις από τους κομψούς ιωνικούς κίονες, που μέχρι σήμερα κοσμούσαν κατά λάθος

τη δυτική πλευρά του. Ένας παλιός γνώριμος έρχεται την ίδια ώρα να προστεθεί

και στην «καρδιά» του ναού, στον σηκό. Πρόκειται για έναν από τους εννέα

ορθοστάτες (δόμους στο κάτω μέρος του ναού) που μέχρι σήμερα βρισκόταν χαμένος

στα διάσπαρτα κομμάτια της Ακρόπολης. Εντοπίστηκε, όμως και ταυτίστηκε, με

αποτέλεσμα να τοποθετηθεί στην αρχική του θέση, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις

γίνεται το ακριβώς αντίστροφο: μαρμάρινοι δόμοι του ναού απαλλάσσονται από

κομμάτια-συμπληρώσεις που προέρχονται από άλλα μνημεία του Ιερού Βράχου και

συμπληρώνονται με πεντελικό μάρμαρο. Το νέο υλικό, πάντως, δεν υπερβαίνει το

15%.


Στο «χειρουργείο» βρίσκονται οι οκτώ ιωνικοί κίονες του ναού της Αθηνάς Νίκης

για να αποκτήσουν και πάλι την αρχική τους μονολιθική εμφάνιση. Νέα κομμάτια

πεντελικού μαρμάρου (που θα σκαλιστούν) έρχονται να αντικαταστήσουν

παλαιότερες συμπληρώσεις

Πώς αναγνωρίζονται τα κομμάτια που ανήκουν σε άλλα αρχαία μνημεία; «Τα

νερά του μαρμάρου δείχνουν συχνά ότι το συγκεκριμένο τμήμα δεν ταιριάζει στον

ναό. H ποιότητα και η φθορά αποδεικνύουν πως ανήκει σε κάποιο άλλο αρχαίο

μνημείο», εξηγεί στα «NEA» ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων

Μνημείων και μελετητής του ναού της Αθηνάς Νίκης Δημοσθένης Ζιρώ. Όσο για το

πώς θα βρεθεί από ποιο μνημείο προέρχεται; «Συνήθως από τύχη, όπως εντοπίστηκε

πως ένα τμήμα-συμπλήρωμα στον ναό της Νίκης προερχόταν από την κρηπίδα των

δυτικών Προπυλαίων».

Στόχος δεν είναι μόνο κάθε κομμάτι να μπει στην αρχική του θέση για λόγους

ιστορικούς, αλλά και για «να αποκατασταθούν οι αρχικές του εκλεπτύνσεις – όπως

η κλίση των τοίχων και των κιόνων προς τα μέσα – ανάλογες με εκείνες του

Παρθενώνα, που έχουν στόχο να διορθώσουν τις οπτικές παραμορφώσεις που

δημιουργεί το μάτι», λέει ο κ. Ζιρώ και επισημαίνει πως τo «διαστρεβλωμένο»

μέχρι σήμερα πρόσωπο του ναού της Αθηνάς Νίκης οφειλόταν κυρίως σε λάθη, που

είχαν γίνει κατά τις δύο προηγούμενες αναστηλώσεις του, το 1834 – ήταν το

πρώτο μνημείο του Ιερού Βράχου που αναστηλώθηκε καθώς συμβόλιζε τη νίκη

εναντίον των Τούρκων – και το 1936-1940.

Έτοιμο το 60% του ναού

«Αόρατος» από τον Μάρτιο του 2001, οπότε άρχισε να «ξηλώνεται» ο ναός της

Αθηνάς Νίκης, έχει αρχίσει και πάλι να παίρνει «σάρκα και οστά». «Το 60% του

ναού είναι έτοιμο, καθώς οι 150 λίθοι της βάσης του ναού – της κρηπίδας και

των τριών αναβαθμών – έχουν ήδη τοποθετηθεί, όπως και 25 από τα 150 μέλη του

σηκού», λέει ο μελετητής Δημοσθένης Ζιρώ.

Όλοι τους αριθμημένοι οι αρχαίοι λίθοι περιμένουν τη σειρά τους, άλλοι για να

συντηρηθούν και άλλοι για να τοποθετηθούν στο μνημείο, χωρίς να… αγωνιούν

καθώς η θέση τους είχε περιγραφεί ήδη από τη μελέτη Ζιρώ, ενώ τα κομμάτια που

ανήκουν σε άλλα μνημεία είχαν ήδη καταγραφεί, ώστε να μην επανατοποθετηθούν.

Μόλις η κάθε σειρά δόμων στερεωθεί, ακολουθεί η επομένη. Δοκιμαστικά στην αρχή

γίνονται οι τελευταίες λαξεύσεις που θα βοηθήσουν στην άψογη εφαρμογή –

διαδικασία χρονοβόρα που γίνεται με τις οδηγίες της επικεφαλής του εργοταξίου,

πολιτικού μηχανικού Διονυσίας Μιχαλοπούλου και του αρχιτέκτονα Κώστα

Μαμαλούγκα – και κατόπιν η οριστική στερέωση.

Έως το τέλος του 2006

Αν όλα πάνε καλά, υπολογίζεται πως ο ναός θα έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του

2006 και θα «κοσμηθεί» με το αντίγραφο της ζωφόρου του, η οποία είναι έτοιμη

εδώ και πέντε χρόνια και περιμένει τυλιγμένη σε νάιλον στο εργοτάξιο, ανάμεσα

στα υπό συντήρηση μέλη του ναού. Ωστόσο, ο ναός πάντα θα παραμένει

«πληγωμένος» καθώς ένα κιονόκρανο, ένα επίκρανο της μίας εκ των δύο παραστάδων

και τέσσερις πλάκες από τη ζωφόρο έχουν κλαπεί από τον λόρδο Έλγιν μαζί με τα

Γλυπτά του Παρθενώνα και βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.