Αναζήτηση
Είναι δύσκολο…
… να είναι κανείς σήμερα και Βρετανός και μουσουλμάνος. Ένας τέτοιος φοβάται
διπλά. Φοβάται τη βόμβα που μπορεί κάποιος φανατικός ομόθρησκός του να βάλει
κάτω από το κάθισμά του στο Μετρό. Φοβάται και τη βόμβα που μπορεί κάποιος
αγανακτισμένος καθαρόαιμος Βρετανός να βάλει πίσω από την πόρτα του τζαμιού. H
τρομοκρατική επίθεση στο Λονδίνο είχε χθες το πρώτο της θύμα: κάποιοι στο
Νότιγχαμ ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου έναν Πακιστανό, ο οποίος είχε μπει σε ένα
μαγαζί για να αγοράσει τσιγάρα.
Καθένας…
… μπορεί να έχει ένα κίνητρο, λιγότερο ή περισσότερο δίκαιο, για να χύσει το
αίμα του άλλου. (Θα μπορούσαμε εδώ να προτείνουμε τη συγγνώμη, αν δεν υπήρχαν
κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η συγγνώμη είναι η πιο εκλεπτυσμένη μορφή της
εκδίκησης). Η εκδίκηση όμως δεν είναι για όλους. Είναι κουραστική, επίπονη και
μακροχρόνια υπόθεση. Ποιος ξέρει αν όλοι αυτοί που την επεδίωξαν κάποτε είναι
σήμερα ικανοποιημένοι; Η συχώρεση θα ήταν πιο απλή. Στο κάτω κάτω, η ζωή
παραείναι σύντομη για να τη σπαταλάει κανείς μέσα στο μίσος. Είναι πιο έξυπνο
να αφήνει κανείς τις τύψεις για τους άλλους.
Για άλλους…
… είναι ένα πιάτο που σερβίρεται κρύο. Και για άλλους ένας καταιγισμός
αγριότητας. Είτε έτσι είτε αλλιώς, είναι ένα από τα πιο αρχαία και πιο ισχυρά
ανθρώπινα πάθη. Η εκδίκηση είναι μια μορφή αρχέγονης δικαιοσύνης, μια πράξη
δίκαιη και αναγκαία για την αποκατάσταση μιας χαμένης ισορροπίας, μιας
προσβεβλημένης τιμής, ενός παραβιασμένου κοινωνικού συμβολαίου. Στους αρχαίους
κώδικες, στους φεουδάρχες ιππότες, στους κανόνες των σαμουράι, στα δικαιικά
συστήματα των πρωτόγονων φυλών ήταν μια μορφή απόδοσης δικαιοσύνης.
Η αρχέγονη…
|
|
… ανάγκη για εκδίκηση δεν ακυρώνεται από τα σύγχρονα συστήματα δικαίου,
υποστηρίζει ο Αντόνιο Φικέρα, ο οποίος έγραψε τη «Σύντομη ιστορία της
βεντέτας». Απλώς περνάει αλλού. Βρίσκει φιλόξενο έδαφος στην τέχνη, στη
ζωγραφική, στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο, ως κινητήρια δύναμη των παθών.
Στην τέχνη, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, η εκδίκηση εξαγνίζει τον θεατή. Στην
πραγματική ζωή προκαλεί τη φρίκη, παροξύνει τον πόνο. Η βεντέτα, που συνόδευε
πάντα την ιστορία του ανθρώπου, είναι ασφαλώς ένα αίσθημα νοσηρό, που η
σύγχρονη κοινωνία δικαιολογημένα προσπαθεί να εξαλείψει. Όμως, πάνω που
πιστεύαμε πως το είχαμε καταφέρει, το αρχέγονο πνεύμα της βεντέτας επιστρέφει
μεταλλαγμένο στη σύγχρονη εποχή. Έννοιες όπως δίκαιη τιμωρία, αντίποινα,
ανταπόδοση αποκτούν μια νέα νομιμότητα. Στην απονομή της δικαιοσύνης, στις
ατομικές πράξεις εκδίκησης και αντεκδίκησης που παρατηρούμε στη ζούγκλα των
μεγαλουπόλεων, στον κώδικα συμπεριφοράς των κρατών, στη σύγκρουσή τους με τους
τρομοκράτες, οι Ερινύες δείχνουν να έχουν επιστρέψει. Αυτές φοβούνται τώρα οι
Βρετανοί, περισσότερο ακόμη και από τους ίδιους τους τρομοκράτες: τις
αντεκδικήσεις και τα αντίποινα. Ο εσωτερικός εχθρός μπορεί να διαλύσει πιο
εύκολα μια κοινωνία από ό,τι ο εξωτερικός.
