Σε επιμέλεια του σοφού καθηγητή Στυλιανού Αλεξίου και της γυναίκας του Μάρθας

Αποσκίτη, έχει κυκλοφορήσει, από τις εκδόσεις «στιγμή», το πολύστιχο ποίημα «Ο

κρητικός πόλεμος» (1645 – 1669) του Βενετοκρητικού Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή,

που αναφέρεται στην κατάληψη της Κρήτης από τους Τούρκους και ειδικότερα στην

μακρόχρονη πολιορκία του Χάνδακα, σημερινού Ηρακλείου, (1646 – 1669) που είχε

συγκλονίσει την Ευρώπη. Είναι μια έκδοση ενός ενδιαφέροντος ποιήματος, η οποία

έρχεται να αποκαταστήσει τα φιλολογικά «ημαρτημένα» των εκδόσεων που

ακολούθησαν την πρώτη βενετική του 1681.

Το κείμενο του Μπουνιαλή, ανεξάρτητα από την ποιητικότητά του ή όχι, είναι

ενδιαφέρον για τις πολλές ιστορικές πληροφορίες της εποχής και των γεγονότων

της που παρέχει. Σύμφωνα με τον Στέλιο Αλεξίου, ο Μπουνιαλής, μετά την

κατάληψη του Ρεθύμνου (3 Νοεμβρίου 1646) «μεταφέρθηκε μαζί με άλλους

πρόσφυγες, με ενδιάμεσους σταθμούς στο Φόδελε και τη Δία, στην Κέρκυρα.

Φαίνεται ότι δεν έμεινε στον Χάνδακα». Οι πληροφορίες λοιπόν που παρέχει μετά

το 1646 είναι από αφηγήσεις των προσφύγων, ιδίως της μεγάλης πολιορκίας του

Χάνδακα.

Σε ένα σημείο του «Κρητικού πολέμου», αναφέρεται στην 29 Σεπτεμβρίου 1650,

όταν ένα τεράστιο παλιρροϊκό κύμα (τσουνάμι) χτύπησε την Candia και ιδίως τον

Χάνδακα. Οι περιγραφές του είναι τόσο ζωντανές, αν και στηρίζεται σε αφηγήσεις

αυτοπτών μαρτύρων, που θυμίζουν το τελευταίο τσουνάμι που έπληξε προσφάτως τη

NA Ασία.

Με τίτλο «H φαντασία της Σαντορίνης» περιγράφεται η ενεργοποίηση του

ηφαιστείου του νησιού, όπου στη συνέχεια: «Σε τρεις ημέρες παρά μπρος είδασι

να φυράξει/ η θάλασσα σ’ τσ’ ακρογιαλιές κ’ η φύση τση ν’ αλλάξει / κ’ εις το

νησί του κισηριού [ελαφρόπετρας] σαν κάστρο εκεί εφάνη».

Στη συνέχεια περιγράφονται παραστατικότατα τα αποτελέσματα του σεισμού και το

πελώριο κύμα που προκλήθηκε: «H Κρήτη και το πέλαγος δίχως αφρούς να σειέται /

κι ώρες εφύρα μοναχή κ’ εις ώρες να πληθαίνει / κι από τα τείχη ήρασσε σαν ο

εχθρός να μπαίνει. / Επλήθαινε κ’ εγιάγερνε [γύριζε] δίχως ανέμου χάρη, / και

τα καράβια έσερνε στα βάθη της να πάρει».

Και όπως μετά το τσουνάμι της NA Ασίας η φαντασία ή η πραγματικότητα αποδίδει

τη δημιουργία του σε πυρηνικές ή άλλες καταστροφικές βόμβες που εξερράγησαν

στον βυθό, έτσι και στα 1650 η φαντασία των ανθρώπων της εποχής «είδε»

υποθαλάσσια τέρατα, δημιουργούς του φαινομένου. Ο Μπουνιαλής καταλήγει με το

αναπάντητο ερώτημα, που αντιστοιχεί και στις τελευταίες καταστροφές που

επέφερε το «τσουνάμι» του Ινδικού Ωκεανού: «Και το κακό που στάθηκε, ποιος

ημπορεί να γράφει;».

Ο Αντώνης Σανουδάκης είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης – συγγραφέας.

Τελευταία Νέα