Αναζήτηση
|
|
H συζήτηση για την εγκληματικότητα των μεταναστών στην Ελλάδα είναι δύσκολη.
Προπαντός, διότι η παρουσία των μεταναστών στην Ελλάδα ταυτίστηκε μόνο με την
εγκληματικότητα. H τηλεόραση επέβαλλε τους όρους της και όλοι οι άλλοι
ακολουθούσαν. Σε αυτό το κλίμα, η μόνη δυνατή «γραμμή υπεράσπισης» ήταν να
«αποδείξεις» ότι οι μετανάστες (διάβασε Αλβανοί) «δεν είναι όλοι τους
εγκληματίες». Οι μιντιολόγοι λένε πως η τηλεόραση κυνηγά το έγκλημα γιατί
πουλάει. Πιθανόν, πιθανότατα. Μόνο που δεν πουλάει απλώς. Συζητώντας μόνο για
την εγκληματικότητα «των μεταναστών», οι κοινωνίες τους χωρίζουν μανιχαϊστικά
σε «απόλυτα καλούς» και «απόλυτα κακούς». Και για τις κοινωνίες των «απόλυτα
καλών» και των «απόλυτα κακών» δεν υπάρχει ανάγκη να συζητήσεις τίποτα
περισσότερο: ούτε πώς θα συνυπάρξουμε ούτε πώς ο Άλλος θα γίνει «ένας από
εμάς». Ευτυχώς, αυτή η μανιχαϊστική αντίληψη έχει υποχωρήσει, η κληρονομιά της
όμως θα εξακολουθεί να μας επηρεάζει.
***
Στη Γαλλία, τον τελευταίο καιρό, έχει ανοίξει μεγάλη συζήτηση για την
κοινωνική παραβατικότητα. Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας
είναι συγκλονιστικά: 60%-70% της παραβατικότητας προέρχεται από μετανάστες της
δεύτερης και τρίτης γενιάς. Πρόκειται για μετανάστες και απογόνους μεταναστών
που δεν θεωρούν τη Γαλλία ως «ξένη χώρα», αλλά ως δική τους πατρίδα. Στη
δεύτερη και τρίτη γενιά των μεταναστών συμβαίνει κάτι το «παράδοξο». Το
μεγαλύτερο κομμάτι της δείχνει αξιοζήλευτο πάθος για ένταξη, αλλά εκείνοι που
μένουν «έξω από το κόλπο», που υφίστανται διακρίσεις και εισπράττουν την
κοινωνική απόρριψη εκδηλώνουν πολύ βίαιη συμπεριφορά. Για τους γονείς τους μια
τέτοια βία ήταν άγνωστη. Εκείνοι (οι γονείς τους) γνώριζαν πως – σε τελευταία
ανάλυση – βρίσκονταν σε ξένη χώρα και θεωρούσαν πως δεν τους αγαπάει. Τα
παιδιά τους, όμως, δεν νιώθουν ξένοι αλλά ντόπιοι. Όταν σε απορρίπτουν «οι
ξένοι» η διαμαρτυρία είναι περιορισμένη. Όταν σε απορρίπτουν οι «δικοί σου» η
διαμαρτυρία μπορεί να μετατραπεί σε βία.
***
Τις προάλλες έπεσαν στα χέρια μου κάποιες αξιόλογες έρευνες (οι οποίες θα
δημοσιευθούν σύντομα) σχετικά με τη δεύτερη γενιά των μεταναστών στην Ελλάδα.
Κάποια στοιχεία συμπίπτουν με εκείνα της Γαλλίας. H δεύτερη γενιά των
μεταναστών στην Ελλάδα υπερ-εκπροσωπείται σε ορισμένα εγκλήματα (σύσταση
βίαιων συμμοριών, ληστείες κτλ.). Μπορεί να εντοπίζει κανείς την ανάδυση
«πολυφυλετικών συμμοριών» που κυκλοφορούν τακτικά ανάμεσα στα αθλητικά γήπεδα
και τις υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας. Εν ολίγοις, το φαινόμενο χρήζει
σοβαρής συζήτησης, αλλιώτικης από αυτήν που έχουμε συνηθίσει έως τώρα. Που
σημαίνει πως όταν μιλάμε για την παραβατικότητα της δεύτερης γενιάς
μεταναστών, δεν πρόκειται πια για την αντιπαράθεση της ελληνική κοινωνίας με
τα «ξένα παιδιά», αλλά για την αντιπαράθεση της ελληνικής κοινωνίας με τα
«δικά της παιδιά».
***
Στη Γαλλία ο ερευνητής Σεμπαστιάν Ροσέ διαπίστωσε πως η παραβατικότητα
προέρχεται κυρίως από τους μετανάστες που έχουν πολύ αρνητική εικόνα για τους
θεσμούς (Αστυνομία, Σχολείο, αγορά εργασίας).
Και η συζήτηση στην Ελλάδα θα μπορούσε να αρχίζει από αυτό το σημείο: ποια
εικόνα έχουν οι μετανάστες της δεύτερης γενιάς για τους θεσμούς, αλλά και ποια
εικόνα έχουν οι θεσμοί για τους μετανάστες.
Τι προβλέπει π.χ. ο νέος μεταναστευτικός νόμος που κατατίθεται αυτές τις
ημέρες στη Βουλή – χωρίς να προηγηθεί κανένας διάλογος – για τη δεύτερη γενιά
μεταναστών και την ένταξή τους;
ΥΓ: Βεβαίως, ελπίζουμε πως μια σπουδαία συμβολή στο θέμα θα δώσει και το
Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, που – παρεμπιπτόντως – τις προάλλες
κήρυξε κάποιες νέες θέσεις εργασίας, από τις οποίες όμως αποκλείονται εκ των
προτέρων… οι μετανάστες!
