Σύσφιγξη αντί διαχωρισμού

Θα παραιτηθεί, δεν θα παραιτηθεί ο Αρχιεπίσκοπος. Ο κ. Ειρηναίος από τα

Ιεροσόλυμα στέλνει μηνύματα, «τον Βαβύλη και τον Τριανταφυλάκη τούς έστειλε ο

Αρχιεπίσκοπος». Ο Αρχιεπίσκοπος δίνει συνέντευξη στον Alpha. Ο κ. Καλλίνικος

δίνει τις απαραίτητες εξηγήσεις για το πνευματικό του παιδί, κ. Νικόδημο

Φαρμάκη, από δελτίο ειδήσεων σε δελτίο ειδήσεων. Αυτοπροσώπως ο κ. Νικόδημος

Φαρμάκης δίνει συνέντευξη στο δελτίο του Alpha. Ο κ. Θεόκλητος παραιτείται

μετά δακρύων. Ο φακός κάνει ζουμ στα βουρκωμένα μάτια. H εικόνα κάνει, επίσης,

τον γύρο των δελτίων ειδήσεων. «Θα ξαναγυρίσω», λέει στο κήρυγμά του και

γίνεται και αυτό είδηση, φυσικά. Οι κάμερες έχουν ακροβολιστεί, Κυριακή πρωί,

στους ναούς της χώρας. Τα κηρύγματα γίνονται θέμα στα δελτία ειδήσεων. Καθώς

και το κήρυγμα του κ. Ειρηναίου στα Ιεροσόλυμα. Οι εκκλησιαζόμενοι βγαίνοντας

από τις εκκλησίες κάνουν δηλώσεις στα μικρόφωνα.

Το εκκλησιαστικό ριάλιτι έχει καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος του

ενημερωτικού τηλεοπτικού χρόνου. Στην πράξη, έχει επιτευχθεί το όνειρο του

Αρχιεπισκόπου, έστω με στρεβλή μέθοδο, έστω μέσω των σκανδάλων, η Εκκλησία

βρέθηκε στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου, είναι η απόλυτη επικαιρότητα,

μόνον αυτή βρίσκεται στο μέσο της προσοχής του μεγάλου κοινού κρύβοντας

οποιαδήποτε άλλη.

Άλλωστε Εκκλησία – για την ακρίβεια, εκκλησιαστική Ιεραρχία – και τηλεόραση

συναντιούνται στο ότι θεωρούν τους πιστούς η μία, τους τηλεθεατές η άλλη

αντικείμενο της εξουσίας τους. Από το μεγάλο σιωπηρό κοινό τους, από την

επιρροή που ασκούν σε αυτό αντλούν τη δύναμη του περίοπτου ρόλου τους στη

δημόσια ζωή.

Για την ακρίβεια, έχουν ειδικό ρόλο παραδόξως και οι δύο στην ενδιάμεση

σφαίρα, μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής. Εκεί μέχρι την εμφάνιση της

τηλεόρασης-ριάλιτι είχε την αποκλειστικότητα η Εκκλησία. «Το τμήμα αυτό» –

αντιγράφουμε από το βιβλίο του Αντώνη Μανιτάκη «Οι σχέσεις Εκκλησίας με το

Κράτος-Έθνος» (Εκδ. Νεφέλη) – «μπορούμε να το αποκαλέσουμε «σφαίρα της

θρησκευτικότητας» και διασταυρώνεται με τη σφαίρα της ατομικής και κοινωνικής

ηθικής από την οποία και τροφοδοτείται διαρκώς».

Στην παρούσα κρίση η τηλεόραση-ριάλιτι βρέθηκε να έχει τον ρόλο για την

Εκκλησία, τον οποίο μέχρι τώρα κατείχε η Εκκλησία για την κοινωνία των

ανθρώπων. Εισχωρεί δηλαδή στον «ιδιωτικό» χώρο των ανθρώπων της Εκκλησίας,

ωστόσο υπακούοντας στους ίδιους «θρησκευτικούς» κανόνες και με βάση αυτούς,

ασκώντας την κριτική της. Εν τέλει προκαλώντας τη συνείδηση του κοινού να

ενεργοποιήσει αυτούς τους ίδιους κανόνες ατομικής και κοινωνικής ηθικής.

Στο σκοτεινό πεδίο των ανθρώπινων αδυναμιών όπου η Εκκλησία ασκεί τον έλεγχο,

βρέθηκε η τηλεόραση-ριάλιτι ασκώντας την ίδια εξουσία, συμβολική και

πραγματική, αντλούμενη από τον σκανδαλισμό του κοινού της. Βιντεοταινίες με

απίστευτο περιεχόμενο, κασέτες με γαργαλιστικούς διαλόγους, όλα εκτίθενται με

τη μορφή άσκησης ελέγχου, κοινωνικού από την πλευρά αυτών που αποκαλύπτουν,

αλλά και θρησκευτικού εφόσον πρόκειται για παραβάτες του θρησκευτικού ηθικού

κανόνα και μάλιστα διπλού, μια και οι «ηδονές της σάρκας» είναι διπλά

απαγορευμένες για τους φέροντες άμφια.

Το σκοτεινό πεδίο για την άσκηση ελέγχου, τόσο από την εκκλησιαστική

εξουσία όσο και από την τηλεοπτική, με βάση τούς εν λόγω κανόνες παραμένει

ωστόσο αδιατάρακτο.

H υπερπροβολή έστω του σκανδαλώδους μέρους της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, η

διαρκής παρέλαση ιεραρχών και ρασοφόρων από τα δελτία ειδήσεων, οι

αλλεπάλληλες συνεντεύξεις δεν θίγουν επ’ ουδενί τους κανόνες, τις απαιτήσεις,

την ορθότητα – ή μη – των μεθόδων με τις οποίες ασκείται ο έλεγχος και εν

τέλει η εξουσία. Το πρόβλημα είναι ενδεχομένως συγκεκριμένων προσώπων, όχι των

δομών ανάδειξής τους και η εξουσία τους αντλείται από την ανάγκη της πίστης,

της θέασης της πίστης και της τηλεθέασης για τους επαγγελματίες της

τηλεόρασης.

Ο Κανόνας είμαι εγώ

Είναι επόμενο να δηλώνει ο Αρχιεπίσκοπος ότι δεν παραιτείται, είναι

εκπρόσωπος του Κανόνα, ομιλεί εκ μέρους των πιστών που του εξασφαλίζουν την

εξουσία, όπως άλλωστε εκ μέρους του κοινού και της ανάγκης του να έχει θέα στα

σκανδαλώδη ομιλούν οι εκπρόσωποι της τηλεόρασης που έχει μετατρέψει την

Εκκλησία σε ριάλιτι.

Αυτό που παραμένει είναι η επιβεβαίωση του σημαντικού, του κυρίαρχου ρόλου

και των μεν και των δε. Αυτό διασφαλίζει το θέαμα, η διαρκής θέα στους

ιεράρχες με ή χωρίς τα σκάνδαλα. Όταν αυτά ξεκαθαρίσουν, όταν η κάθαρση

επέλθει ουσιαστική ή με επικοινωνιακές μεθόδους, ο ρόλος της Εκκλησίας και δη

της Ιεραρχίας θα παραμείνει αλώβητος, αναπόσπαστο μέρος ενός κράτους, που είτε

συζητήσει τον διαχωρισμό είτε όχι, στο συμβολικό επίπεδο της δημόσιας σφαίρας

που διαμορφώνει το τηλεοπτικό θέαμα αυτό δεν θα το έχει θίξει καν.