AΦIEPΩMA Mικρασιατική καταστροφή Ξεχώρισαν τα παιδιά και τα έριξαν στα πηγάδια

Μεσόγειος Πόντος Χατζήμπεη

Το χωριό Χατζήμπεη είχε μουδουρλίκι το Πίτεου (Bidevi στα τουρκικά), που

απείχε 6,5 χλμ. NA του οικισμού, καϊμακαμλίκι το Έρbα[γ]α (20 χλμ. A-NA),

μουτεσαριφλίκι την Τοκάτη (49 χλμ. NA) και βαληλίκι τη Σεβάστεια (122 χλμ.

NA). Εκκλησιαστικά ανήκε στη μητρόπολη Νεοκαισαρείας. Στο χωριό, που ζούσαν

μόνο Έλληνες, υπήρχαν 350 οικογένειες με αριθμό μελών, κατά μέσο όρο, 7 άτομα,

που κατάγονταν κυρίως από τη Σαμψούντα και την Πάφρα.

«Είμαι η Όλγα από το χωριό Χατζήμπεη»

(Μαρτυρία Στυλιανού Σαββίδη Νεοκαισάρεια Κατερίνης –

αποσπάσματα)

Το χωριό μας ήταν πολύ παλιό, διακοσίων πενήντα και περισσότερο χρόνων. Ο

δικός μου πρόπαππος ήρθε από τα μέρη της Σαμψούντας.

Το 1908 άρχισαν να μας παίρνουν στρατιώτες. Στα 1914 πήγαμε σε αγγαρείες. Δεν

μας είχαν πια εμπιστοσύνη να μας δώσουν όπλα. Εγώ ήμουν μικροδηλωμένος και

πήγα στρατιώτης στα 1919. Υπηρετούσα στο Ερζερούμ, στο Καρς, στο Mαdέν.

Στο Ερζερούμ ήρθαν στρατιώτες από το γειτονικό μας χωριό Kιζίλdιρεν. Μου είπαν

την τύχη του χωριού μας. Προσπαθούσα να μην πιστέψω αυτά που έμαθα.

Είχε έρθει ο Τοπάλ Οσμάν στα μέρη μας. «Όσοι έχουν παιδιά στο στρατό να μη

φύγουν. Δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Κανείς δε θα τους πειράξει». Τους

κοίμησαν. Μια βδομάδα μετά, βράδυ, ήρθαν και έζωσαν το χωριό στρατός του Τοπάλ

Οσμάν και χωριάτες με τσεκούρια. Μάζεψαν τον κόσμο στη μέση του χωριού.

Ξεχώρισαν τα παιδιά. Τα γύμνωσαν και τα έριξαν στα πηγάδια. Από πάνω ρίξανε

πέτρες. Βογκούσαν τα πηγάδια. Με τους μεγάλους γέμισαν την εκκλησιά, το

σχολειό και τους αχυρώνες. Τους έδωσαν φωτιά. Ζωντανούς τους κάψανε. Πελώριες

λαμπάδες καίγονταν οι κάτοικοι του χωριού μου. Ξεχώρισαν τις όμορφες.

«Γυναίκες θα σας πάρομε. Πάρετε και τους γονείς σας». Το πίστεψαν εκείνες. Τις

έφεραν στην άκρη στο ποτάμι. Γκρεμός! Δέκα μέτρα ύψος! Εδώ τους ξεγύμνωσαν.

Επέσανε απάνω τους με όπλα, λόγχες και τσεκούρια. Τους σκότωναν και τους

έριχναν στο ποτάμι. Πέντε γυναίκες μισοσκοτωμένες βρέθηκαν στο ποτάμι. H Όλγα

ήταν μια από τις πέντε. Τα έντερά της έπλεγαν απάνω στα νερά. Έκανε την

πεθανένη. Κατρακυλώντας μέσα στο νερό έφτασε στην άκρη στο ποτάμι. Σκάλωσε σ’

ένα κλαδάκι. Μάζεψε σιγά σιγά τα έντερά της. Έμεινε ώσπου σκοτείνιασε. Μετά

σηκώθηκε και πήρε το βουνό. Το ίδιο έκαμαν και οι άλλες τέσσερεις. Μόλις

σκοτείνιασε πήραν το δρόμο για το βουνοχώρι Τασλού. H Όλγα, που ήταν πιο βαριά

χτυπημένη από τις άλλες, έμεινε πίσω. Έχασε το δρόμο.

Πήγε από τον κεντρικό δρόμο στην Έρbαγα. Πήγε σε έναν Τούρκο φίλο του πατέρα

της. Χτύπησε. «Ποια είσαι τέτοιαν ώρα;». Ήταν νύχτα. «Είμαι η Όλγα από το

χωριό Χατζήμπεη. Πριν ανοίξεις, σε παρακαλώ, πες στην κυρία να μου φέρει μια

ρόμπα· είμαι γυμνή». Ταράχτηκε το αφεντικό. Φώναξε τις γυναίκες. Βγήκαν οι

γυναίκες, την πήραν, την περιποιήθηκαν κι όταν έγινε καλά, την φευγάτισαν στο

βουνό.

Οι δικοί μας στην Τασλού έδωσαν σκληρές μάχες. Οι Τούρκοι έπαθαν πολλές

ζημιές. Σ’ αυτές τις μάχες είχε σκοτωθεί και ένας στρατηγός, ο Γκεμάλ Τζιβίλ

πασάς, με τρία τάγματα τουρκικού στρατού. Πρωτοφανής ήταν η καταστροφή που

έπαθαν οι Τούρκοι.

Μετά απ’ αυτά ο τουρκικός στρατός τρομοκρατημένος αρνήθηκε να πάει στην Τασλού

και να πολεμήσει με τους εκεί Έλληνες αντάρτες. Έτσι αναγκαστήκανε οι

στρατηγοί και πολιτικοί της Έρbαγα να κάμουνε σύμβαση με τους Έλληνες

αντάρτες.

……………

Σεπτέμβριο του ’22 φύγαμε για την Ελλάδα. Σήμερα στο χωριό Χατζήμπεη μένουν

πρόσφυγες από τα Καϊλάρια. Την εκκλησία μας και το σχολείο μας τα είχαν κάψει.

Είχαν κάψει και πολλά σπίτια.