Πρόσωπα Ο πυρετός και το θερμόμετρο

Για τον Τζωρτζ Μπους, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ένας «έντιμος, ευθύς

άνθρωπος». Ο Γιούρι Λεβάντα έχει μάλλον κάποιες αντιρρήσεις.

Ο Ρώσος κοινωνιολόγος Γιούρι Λεβάντα, 72 χρόνων, δημιούργησε το 1988 και

διηύθυνε μέχρι πρόσφατα το Εθνικό Κέντρο Μελετών της Κοινής Γνώμης (VTsIOM),

τον πιο έγκυρο ρωσικό οργανισμό δημοσκοπήσεων. Παιδί Ρωσίδας και Ουκρανού,

σπούδασε Φιλοσοφία και το 1966 εγκαινίασε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας την

πρώτη έδρα Κοινωνιολογίας, μιας επιστήμης που είχε απαγορευτεί από τον Στάλιν.

Ήταν δημοφιλέστατος μεταξύ των φοιτητών, αλλά μια φράση του το 1969, έναν

χρόνο μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πράγα – «Τα ιδεολογικά ζητήματα δεν

διευθετούνται με άρματα μάχης» – σήμανε την καταδίκη του. Ο Λεβάντα δεν

ξανακούστηκε ώς την περεστρόικα και την ίδρυση του VTsIOM.

Υπό την καθοδήγησή του, το VTsIOM διεξήγε μεγάλες έρευνες και ανέλυε αξιόπιστα

τα δεδομένα που συγκέντρωνε. Αν και κρατικό, ουδέποτε είχε πάρει δεκάρα από το

κράτος. Αντίθετα, λόγω της αντικειμενικότητάς του, είχε ανέκαθεν τριβές με τις

Αρχές. Και όταν, εν όψει των εκλογών του Δεκεμβρίου (βουλευτικές) και του

Μαρτίου (προεδρικές), οι δημοσκοπήσεις του έδωσαν χαμηλό ποσοστό στο

Έντινστβο, το κόμμα του προέδρου, και έδειξαν πως όλο και λιγότεροι Ρώσοι

(μόλις 28%) υποστηρίζουν την πολιτική (τον πόλεμο) τού Κρεμλίνου στην

Τσετσενία, ο Πούτιν αποφάσισε να ελέγξει τον πυρετό σπάζοντας το θερμόμετρο.

Το «πραξικόπημα» έγινε υπό το λάβαρο του φιλελευθερισμού και με πρόσχημα την

ιδιωτικοποίηση. Μια ιδιωτικοποίηση περίεργη (το 100% των μετοχών του VTsIOM

«αγοράστηκε» από κρατικούς οργανισμούς, το υπουργείο Εργασίας, την προεδρική

διοίκηση κ.λπ.), η οποία επέτρεψε όμως να διοριστεί νέο διοικητικό συμβούλιο

και να επιτευχθεί ο βασικός στόχος: η αποπομπή, στις 8 Σεπτεμβρίου, του

Λεβάντα. Είπαν πως συνταξιοδοτείται, αλλά ουδείς εξαπατήθηκε. Όλη η ομάδα του

παραιτήθηκε και ίδρυσε το VTsIOM-Α, ένα πραγματικά ιδιωτικό κέντρο

δημοσκοπήσεων. Διευθυντής του παλιού VTsIOM ανέλαβε ένας 29χρονος θεράπων του

Κρεμλίνου χωρίς καμιά πείρα κοινωνιολόγου και με βασικό προσόν τη συγγραφή του

έργου «H Εποχή του Πούτιν»…

Γιατί άραγε ο Πούτιν παίρνει συνεχώς μέτρα εναντίον μέσων ενημέρωσης, βάζει

στο χέρι τις πηγές πληροφόρησης, όπως το VTsIOM, και προετοιμάζει τις εκλογές

στις περιφέρειες κινητοποιώντας «διοικητικούς πόρους», κατά την έκφραση των

Ρώσων αναλυτών, όταν ουδείς αμφιβάλλει – και οι δημοσκοπήσεις του VTsIOM το

επιβεβαίωναν – πως θα κερδίσει τόσο τον Μάρτιο όσο και τον Δεκέμβριο;

Πρόκειται για σοβιετικά ανακλαστικά, γράφουν στη «Λε Μοντ» τρεις Γάλλοι

πανεπιστημιακοί που είχαν συνεργαστεί με τον Λεβάντα: θέλει να ασκήσει την

εξουσία του ώς τα άκρα, να μην ανεχθεί ανεξέλεγκτες νησίδες στο πολιτικό πεδίο

του· και παράλληλα να μειώσει στο ελάχιστο τα ρίσκα των εκλογών, δηλαδή να

διατηρήσει τον τύπο αδειάζοντάς τον από την ουσία.