Πίνακες Γκόγια διά χειρός… του γιου του!

Έργα όπως το «Saturno» («Κρόνος») και το «Duelo de garrotazos» («Η μονομαχία

με τα ρόπαλα»), κοσμήματα στη διάσημη συλλογή του Μουσείου του Πράδο δεν είναι

έργα του Ισπανού ζωγράφου Φρανσίσκο Γκόγια, ισχυρίζεται ένας ιστορικός της

Τέχνης στη Μαδρίτη.

Τα αριστουργήματα της ώριμης περιόδου του Γκόγια, όπως το «Ο Κρόνος (που)

καταβροχθίζει τους γιους του», τα οποία αντανακλούν την προσγείωση του

καλλιτέχνη στην πραγματικότητα του κόσμου, καθώς η ηλικία και η αρρώστια τον

κατέβαλαν, μπορεί να ζωγραφίστηκαν από τον γιο του Χαβιέρ και να πωλήθηκαν ως

αυθεντικά από τον εγγονό του Μαριάνο, υποστηρίζει ο ιστορικός.

Ο Χουάν Χοσέ Χουνκέρα, ιστορικός τέχνης στο Πανεπιστήμιο Complutense της

Μαδρίτης, υποστηρίζει ότι η έρευνά του σε γαλλικά και ισπανικά αρχεία θέτει σε

αμφισβήτηση την αυθεντικότητα των λαδιών που αρχικά ζωγραφίστηκαν στους

τοίχους των σπιτιών του καλλιτέχνη κοντά στη Μαδρίτη.

«Δεν είναι σίγουρο ποιος τα ζωγράφισε. Μπορεί να είναι έργα του γιου του

Χαβιέρ, ο οποίος ήταν ένα ολοκληρωμένος ερασιτέχνης καλλιτέχνης. Ακόμη κι ο

πατέρας του έλεγε ότι είχε ταλέντο. Είμαι σίγουρος ότι δεν είναι έργα του

Γκόγια», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χουνκέρα, ο οποίος δημοσίευσε σχετικό άρθρο

στην έκδοση Μαΐου του ισπανικού περιοδικού «Descubrir el Arte». Το άρθρο είναι

βασισμένο στη βιογραφία του Χουνκέρα για τον Γκόγια, η οποία βρίσκεται υπό

έκδοση από τη βρετανική Scala.

Ο Χαβιέρ Γκόγια, ο μοναδικός από τους είκοσι γιους του καλλιτέχνη που έφθασε

ώς την ενηλικίωση, ήταν, κατά τις δηλώσεις του Χουνκέρα, «ένας νεόπλουτος που

γνώριζε τέλεια τη δουλειά του πατέρα του». Και συνεχίζει: «Υπάρχει έλλειψη

εγγράφων και πληροφοριών γι’ αυτά τα έργα. Ο Γκόγια δεν έκανε καμιά αναφορά σ’

αυτές τις τοιχογραφίες κατά τη διάρκεια της ζωής του, όπως και κανένας από

τους φίλους του. Αυτό είναι πολύ παράξενο. Η πρώτη φορά που μαθαίνουμε γι’

αυτά είναι το 1868, 40 χρόνια μετά τον θάνατο του Γκόγια και μετά τον θάνατο

του Χαβιέρ το 1854. Έχω αποδείξεις».

Ο ιστορικός πιστεύει ότι το Μουσείο Πράδο πρέπει να διορίσει μια διεθνή

επιστημονική επιτροπή και να τροποποιήσει τον κατάλογο των έργων που

αποδίδονται στον Γκόγια. Δεν είναι η πρώτη φορά που η αυθεντικότητα των έργων

του αμφισβητείται: πριν από δύο χρόνια η Αγγλίδα ακαδημαϊκός Τζουλιέτ Ουίλσον

ισχυρίστηκε ότι δύο ακόμη έργα του Γκόγια, ο «Κολοσσός» και «Η γαλατού του

Μπορντό», που εκτίθενται στο Πράδο, ζωγραφίστηκαν από κάποιον άλλον.

Πάντως, το Πράδο δήλωσε ότι όλα τα έργα του βρίσκονται υπό συνεχή εξέταση και

έρευνα και χαρακτήρισε το έργο του Χουνκέρα «ανεπαρκώς πλήρες, ώστε να

αμφισβητήσει την απόδοση των Μαύρων Πινάκων στον Γκόγια».

Έργα τέχνης με «βοήθεια»

Ροντέν (1840-1917): Η ερωμένη του, Καμίλ Κλοντέλ, συμμετείχε σε μεγάλο

βαθμό στα έργα του γλύπτη. Το έργο «Les Portes de l’ Enfer» σηματοδοτεί την

αρχή της στενής τους συνεργασίας. Σύμφωνα με τους ανθρώπους του Λούβρου,

«είναι αδύνατον να αξιολογηθεί η επιρροή της. Το σίγουρο είναι ότι σχεδίαζε

κάποια έργα».

Ρέμπραντ (1606-1669): Ο «Καλός Σαμαρείτης» του έχει αποδοθεί σε έναν

από τους μαθητές του, τον Κονσταντίν Βαν Ρενέσε. Η Επιτροπή Έρευνας του

Ρέμπραντ ισχυρίζεται ότι τα περισσότερα έργα που αποδίδονται στον Ρέμπραντ,

στην πραγματικότητα είναι συμμετοχικές δουλειές.

Φραγκονάρ (1732-1806): Το «Φιλί» (Le Baiser) του Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ

αποδόθηκε στη δεκαετία του ’80 στην κουνιάδα και μαθήτριά του, Μαργκερίτ Ζεράρ.

Επιμέλεια: Αριστοτελία Πελώνη