|
|
Ένα κόμμα που ιδρύθηκε πριν από ένα χρόνο και το κόμμα που είναι
συνυφασμένο με την έννοια του κράτους – το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό, το κόμμα που ίδρυσε ο
Κεμάλ Ατατούρκ το 1923, υπό την αρχηγία, σήμερα, του Ντενίζ Μπαϊκάλ – είναι τα
δύο μόνα κόμματα που βγήκαν από τις κάλπες στην Τουρκία.
|
Φωνές χαράς. Νεαροί οπαδοί του Ερντογάν πανηγυρίζουν στην Άγκυρα
|
Το 46% της λαϊκής βούλησης δεν θα εκπροσωπείται στην επόμενη Εθνοσυνέλευση.
Και μόνο το θέμα αυτό – η δημοκρατική νομιμότητα – ίσως γίνει σύντομα αιτία
δημιουργίας εκτεταμένης και πιθανόν τεταμένης συζήτησης στην Άγκυρα.
Τι έκανε το «Λευκό Κόμμα» για να πάρει το 80% των ψήφων του ισλαμικού Κόμματος
Ευδαιμονίας και, σύμφωνα με την έκφραση του συρμού στην Τουρκία, «δάνειες
ψήφους» από όλα τα κόμματα, δεξιά και αριστερά – το 35% του συνόλου των ψήφων;
Μπορεί κανείς με ευκολία να πει «τίποτα».
Το αποτέλεσμα είναι κατά μία έννοια «συγκλονιστικό». Κραταιά κόμματα
κατέρρευσαν: το Κόμμα Μητέρας Πατρίδας (Γιλμάζ) έφθασε στο τέρμα της καθοδικής
του πορείας από το 1983 (45%, 36%, 24%, 19%, 13% και χθες 4%), η «ύπαιθρος»
δεν μπόρεσε να σώσει το Κόμμα του Ορθού Δρόμου (Τσιλέρ) που έλκει την παράδοσή
του από το Δημοκρατικό Κόμμα (Μεντερές), ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί του ακροδεξιού
Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, εταίρου της κυβέρνησης Ετζεβίτ τα τριάμισι
τελευταία χρόνια, έκανε γνωστό ήδη χθες ότι δεν θα ξαναβάλει υποψηφιότητα στο
συνέδριο του κόμματος, που θα γίνει την άνοιξη του 2003.
Η διαφθορά
Στο αποτέλεσμα που προέκυψε από τις χθεσινές εκλογές στην Τουρκία
καθρεφτίζεται η οργή της τουρκικής κοινής γνώμης, περισσότερο για τη διαφθορά
και την αποτυχημένη οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων μετά το 1980 και
λιγότερο για τον περιορισμό των δημοκρατικών ελευθεριών.
Το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η νέα κυβέρνηση – στο οποίο θα εκινείτο η
οποιαδήποτε τουρκική κυβέρνηση – είναι γνωστό: στο θέμα της οικονομικής
πολιτικής τα όρια είναι καθορισμένα από τις συμφωνίες που έχει υπογράψει η
Τουρκία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο διοικητικό – νομικό πλαίσιο θα
προχωρήσει με βάση την εφαρμογή και διεύρυνση των μεταρρυθμίσεων που
απαιτούνται για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), η εξωτερική πολιτική
θα διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό από την απόφαση που θα λάβει η Ε.Ε. στην
Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο και την κατεύθυνση που εν γένει θα ακολουθήσουν οι
σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής με την Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό θα
δράσει και η κυβέρνηση του «Λευκού Κόμματος», όπως επιβεβαίωσε με τις χθεσινές
του δηλώσεις ο πρόεδρός του Ταγίπ Ερντογάν.
Η κρίση
Όμως, ο Ερντογάν δεν είναι βουλευτής και δεν μπορεί να γίνει πρωθυπουργός. Τις
επόμενες ημέρες είναι δυνατόν να προκύψει κάποια μικρή κρίση στην πολιτική
σκηνή της Άγκυρας σχετικά με το πρόσωπο στο οποίο θα δώσει ο Πρόεδρος της
Δημοκρατίας την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, η οποία θα ξεπεραστεί
ενδεχομένως χωρίς ρήξεις, λόγω της προσεκτικής στάσης του κόμματος. (Η
περίπτωση να απαγορευθεί η λειτουργία του «Λευκού Κόμματος» από το
Συνταγματικό Δικαστήριο δεν αποτελεί μείζον ζήτημα, καθότι οι βουλευτές δεν
χάνουν την ιδιότητά τους, επομένως, μπορεί αμέσως να ιδρυθεί νέο κόμμα και να
ενταχθούν σε αυτό).
Η Τουρκία των επερχόμενων μηνών θα έχει μια «καθαρή» κυβέρνηση και μια
«καθαρή» αντιπολίτευση. Πάντως, το χθεσινό αποτέλεσμα δεν παρέχει σε κανέναν
την ευχέρεια να πει ότι διαμορφώθηκε επιτέλους στην Τουρκία ένα σταθερό
πολιτικό οικοδόμημα βασισμένο σε δύο μεγάλα κόμματα. Για να φθάσει κάποιος σε
τέτοιο συμπέρασμα πρέπει τουλάχιστον να περιμένει να προκύψει ανάλογο
αποτέλεσμα και στις επόμενες εκλογές. Και αυτές, σύμφωνα και με τις πρώτες
χθεσινές δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, μπορεί να μην αργήσουν.
ΝΤΕΝΙΖ ΜΠΑΪΚΑΛ
Δύσκολο έργο αντιπολίτευσης
|
Ντενίζ Μπαϊκάλ. Ψηφίζει στην Αττάλεια
|
Το αρχαιότερο κόμμα της Τουρκίας θα είναι το μοναδικό κόμμα της αντιπολίτευσης
στη νέα τουρκική Εθνοσυνέλευση. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του Ντενίζ
Μπαϊκάλ ήταν το μοναδικό κόμμα που κατόρθωσε να ξεπεράσει το όριο που
επιβάλλει ο εκλογικός νόμος για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή,
δικαιώνοντας έτσι και τον «τσάρο» της τουρκικής οικονομίας Κεμάλ Ντερβίς, ο
οποίος προτίμησε να ταχθεί στο πλευρό του Μπαϊκάλ παρά να συνταχθεί με τον
Ισμαήλ Τζεμ, που καταποντίστηκε στις εκλογές. Μολονότι δεν κέρδισε την πρωτιά
στην οποία υπολόγιζε, το κόμμα του Μπαϊκάλ απέσπασε σημαντικό ποσοστό, ενώ δεν
κατείχε έδρα στην απερχόμενη Βουλή, αφού το 1999 δεν είχε καταφέρει να
ξεπεράσει το όριο τού δέκα τοις εκατό. Τώρα είναι το μοναδικό κόμμα που θα
εκπροσωπήσει τον κεντρώο χώρο στην τουρκική Εθνοσυνέλευση.