Έλαβα πριν από λίγες εβδομάδες ένα τηλεφώνημα από έναν από τους ανακριτές τού

Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την εκδίκαση των εγκλημάτων πολέμου στην

πρώην Γιουγκοσλαβία, στη Χάγη. Ήθελε να μάθει εάν είχα συνοδεύσει μια αποστολή

ειδικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που το 1982 είχαν επισκεφθεί ένα στρατόπεδο

συγκέντρωσης στη Βοσνία. Εγώ πράγματι είχα ταξιδέψει με τους απεσταλμένους της

Ε.Ε. σε δύο στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά όχι στο συγκεκριμένο. Αλλά αυτό δεν

ήταν το πρώτο τηλεφώνημα που είχα από τη Χάγη. Και είπα αυτήν τη φορά, σε αυτό

το τηλεφώνημα – όπως έκανα και στα προηγούμενα – ότι δεν πιστεύω πως οι

δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι αστυνομικοί.

Τα άρθρα μου μπορούν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν από οποιονδήποτε θέλει, στο

δικαστήριο, και εγώ είμαι παραπάνω από έτοιμος να υπογράψω κατάθεση ότι τα

άρθρα μου πράγματι είναι έγκυρα και ακριβή. Αλλά αυτό είναι όλο.

Πολύ καλά ξέρω βέβαια, το επιχείρημα όσων λένε ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να

ενώνονται με τους ενάγοντες σε τέτοιες δίκες: Μπορεί να είμαι δημοσιογράφος,

λέει ο δημοσιογράφος καθώς φθάνει στο δικαστήριο, αλλά είμαι επίσης και

άνθρωπος. Πρέπει – συνεχίζουν να λένε – να έρθει κάποτε η στιγμή που η

δημοσιογραφική δεοντολογία θα υποχωρήσει μπροστά στην ηθική συνείδηση.

Εμένα δεν μου αρέσει αυτό το επιχείρημα. Καθόλου. Πρώτον, επειδή το επιχείρημα

αυτό υπαινίσσεται ότι όσοι δημοσιογράφοι δεν σκοπεύουν να καταθέσουν δεν είναι

άνθρωποι. Δεύτερον, επειδή το επιχείρημα υπαινίσσεται ότι οι δημοσιογράφοι εν

γένει δεν εργάζονται λαμβάνοντας υπόψη τους την ηθική τους συνείδηση.

Αυτό όμως που με ανησυχεί πάνω απ’ όλα, είναι ότι η δουλειά τού δημοσιογράφου

θα εμπεριέχει ένα στοιχείο υποκρισίας εάν είναι να καλύπτουμε πολέμους ως

δημοσιογράφοι, και μετά να συμμετέχουμε στη δίωξη των κακών κατόπιν αιτήσεως

ενός δικαστηρίου, του οποίου η δικαιοδοσία καλύπτει μονάχα εκείνα τα εγκλήματα

πολέμου τα οποία θεωρεί – ή μάλλον η Δύση θεωρεί – ότι πρέπει να ερευνηθούν

και να δικαστούν.

Όσο με αφορά, είμαι πάντα έτοιμος να συναντήσω ανακριτές και ερευνητές

εγκλημάτων πολέμου. Θαυμάζω τους περισσότερους που έχω γνωρίσει. Και αν ποτέ

έχουμε ένα Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο που θα δικάζει όλους τους κακούς στον

κόσμο, τότε μπορεί να αλλάξω τη γνώμη μου. Αλλά μέχρι τότε, στη δουλειά ενός

δημοσιογράφου δεν συμπεριλαμβάνεται το να ενταχθεί στους κατηγόρους. Εμείς

είμαστε μάρτυρες και τα άρθρα μας είναι οι καταθέσεις μας, στις οποίες

ονομάζουμε, εάν μπορούμε, τους κακούς. Από εκεί και πέρα όμως, εναπόκειται

στον κόσμο να δράσει. Όχι σε μας.